Nhạc - Thơ - Văn Biển Tân Thành, một ngày vui và đầy ý nghĩa,

Mỗi Ngày Tôi Chọn Một Niềm Vui 

(Hồ Trung Dũng )

Những giọt nước trong lành,

Thể hiện tâm từ bi,

Yêu người và kính Phật...

Giữa cõi đời sân si

NM

Biển Tân Thành, một ngày vui và ý nghĩa

Bây giờ thì có thể đi một mạch ra biển rồi, có một chút háo hức vì không biết hôm nay thuỷ triều lên hay xuống ? Mấy lần đi gần đây hai cô cháu toàn gặp nước ròng, mãi tới gần trưa nước mới lấp xấp che lấp lớp bùn cát của đám ruộng nghêu gần bờ, và hôm nay cũng vậy nhưng gió mát vẫn có cho nên rất thoải mái dễ chịu !

Lúc Ti chạy vào bãi gởi xe thì thấy khoảng đất trống phía ngoài hàng rào đã có mấy chiếc xe hơi lớn và lố nhố người. Vì không quan tâm cho nên hai cô cháu cứ đi thẳng ra dãy quán gần biển, hơi thất vọng vì lại nhằm ngày biển cạn, nhưng cũng thấy biển sinh động hơn vì trong quán đã có mấy bàn khách đang chuyện trò rôm rả đầy ắp tiếng cười ...

Hai cô cháu tận hưởng luồng gió mát nhẹ từ xa thổi vào, có một phụ nữ dáng cao cao mặc bộ đồ đen quàng khăn quanh cổ, cô khá xinh đẹp và nhanh nhẹn, có lẻ thấy hai cô cháu chụp hình cảnh biển cho nên cô lại gần nhờ Ti hướng dẫn quay clip, lưu và phát như thế nào....Ti cũng vui vẻ hướng dẫn, có lẻ trình độ của cô bằng trình độ của mình cho nên cô phải hỏi đi hỏi lại !!

\

Mấy bàn phía bên kia thật vui mọi người có vẻ hào hứng dù biển ít gió và ....không có sóng ! Vì quán khá dài nên có vài vị đi dạo ngay trong khoảng trống của quán, đa phần đều lớn tuổi chỉ vài ba người là còn trẻ, Ti nói đây có lẻ là người miền Tây nên nhìn rất vui vẻ và thiện cảm, mình lại nói chắc người ta cùng nhau họp mặt đi du lịch giống như lớp của mình họp mặt cũng tha hồ nói cười tâm sự

 

Không hiểu sao mình lại muốn chụp hình nhóm người nầy vì không khí vui vẻ dễ thương của nhóm, khi đến bàn gần nhất nghe ý muốn của mình thì họ vui vẻ bằng lòng liền, sau màn giao lưu tuổi tác quê quán được biết các cô lớn tuổi cũng suýt soát bằng mình khen mình "giỏi" quá và hỏi mình có phải đi trong phái đoàn cấp nước ngọt phía trên kia không, mình nói không chỉ muốn ghi hình để viết bài đăng lên FB cho vui thôi,và hỏi lại một lần nữa có gì trở ngại không, mọi người rất hào hứng cho biết cả nhóm đang đi từ thiện cấp nước ngọt cho dân nghèo ven biển Tân Thành ngoài kia !!

Mình phỏng vấn liền thì biết đây là nhóm người từ Thốt Nốt Chợ Mới Long Xuyên thuê hai xe bồn chở nước ngọt về Gò Công cung cấp cho hộ nghèo, mỗi xe chở khoảng 40.000 lít với giá 3T500/xe, về đây lại thấy quá khô hạn, rạch, ao hồ cạn khô người ta có thể đi bộ dưới lòng kênh rộng, (cả hai cô cháu cùng nhìn thấy điều nầy), các vị cho biết sẽ đi thêm vài chuyến nữa...!!

Thật là vui và xúc động cho cả hai bên, có một chú trung niên mặc bộ bà ba màu nâu nhạt ngồi chăm chú nghe nét mặt rất hiền hoà thiện cảm...Việc cấp nước gần xong, mọi người gọi nhau ra ăn cơm trong khi chờ đợi công việc hoàn tất

Thầm nghĩ đây là một cơ duyên đầy ý nghĩa cho nên cũng vội đi theo họ, không ngờ vị trung niên đó cũng đi theo bên cạnh, chú cho biết đây là phái đoàn Phật Giáo Hoà Hảo thuộc huyện Thốt Nốt tỉnh Cần Thơ, chú nói nếu tôi có đăng lên FB thì cả đoàn rất vui vì cũng muốn phổ biến cho xã hội biết và khuyến khích mọi người cùng chung tay góp sức trong mùa khô hạn nầy,và chú hướng dẫn KC chụp những góc cạnh như ý..

Trước khi quay về quán KC mời chú đứng gần bên chiếc xe bồn chụp riêng cho chú một tấm kỹ niệm, chú vui vẻ hưởng ứng liền, vì vội vả quay về quán nói với Ti chụp hay quay clip thêm cho chắc ăn nên quên hỏi tên chú, có lẻ đây là người trong giáo hội hướng dẫn phái đoàn đi từ thiện

Về nhà đã hai ngày nhưng vẫn chưa hoàn tất được phóng sự nầy, có lẻ phải viết hai lần, một lần chia sẻ theo ngẫu hứng của mình, và viết riêng một bài khác tìm địa chỉ của Giáo hội và chuyển cho mọi người xem việc làm hữu ích và đầy ý nghĩa nầy

Nhạc - Thơ - Văn Cửa tiệm của những giấc mơ

 
Thôi Đừng Chiêm Bao 

Lời Thiên Thu Gọi

 

Giấc mơ đánh mất, 
Giấc mơ xây cả một đời,

Thoắt trong phút chốc xa vời thế gian...
Cuộc đời sao lắm đa đoan,
Mơ mơ thực thực đa mang phận người !
Khóc cười chỉ cũng thế thôi,  
Ngỡ rằng quên hết cho vơi hận sầu..
Cố tình chôn giấc mộng sâu,
Nào hay mộng vẫn canh thâu hiện về ! 
NM

Cửa tiệm của những giấc mơ 

Đó là một cửa tiệm bình thường như bao cửa tiệm khác. Có trà và cà phê đựng trong những ly sứ trắng, có những chiếc bàn gỗ tròn đặt rải rác trên sàn. Chỉ có hàng xấp giấy trắng và hộp thư đặt gần cửa ra vào làm cho người khác không rõ đây là bưu điện hay nhà hàng. Người ta đến đây không chỉ để ăn bánh, uống trà, mà còn để gửi những ước mơ về một nơi thật xa, xa đến độ chúng không thể tìm được đường về trong tâm trí con người nữa.

Ban đầu, chủ quán sẽ đưa cho các vị khách có nhu cầu lãng quên giấc mơ một tách trà. Loại trà này sẽ tác động vào kí ức của người uống, làm sống dậy kỉ niệm hạnh phúc và cả đau khổ với ước mơ. Phải rồi, vì kiệt sức với việc theo đuổi đam mê nên người ta mới tìm đến đây để quên chúng đi. Khách của quán đa phần là những kẻ đang mệt nhoài trong đời như thế. Uống xong trà, khách một lần nữa có cơ hội suy nghĩ về việc có thật sự muốn từ bỏ giấc mộng bao lâu của mình, hay là rời khỏi quán và cố gắng tiếp. Nếu có, khách sẽ viết ước mơ vào tờ giấy trắng trước mặt và đút vào hộp thư gần cửa ra vào. Dòng chữ “Bạn chắc chứ?” viết trên cửa kính hiện lên trước mặt vị khách trước khi khách chuẩn bị đẩy cửa ra về.
Ít ai biết những giấc mơ bị từ bỏ sẽ đi về đâu. Cửa tiệm không dối lừa những vị khách của mình, bởi một thời gian ngắn sau khi đến quán và bỏ thư vào hòm, người ta thường dần quên mất mình đã từng khát khao một thứ gì đó đến thế. Nghe đồn rằng chủ tiệm thường hàng tháng gửi số giấy trong hộp thư cho một tàu chở hàng hay ghé vào bến cảng. Con tàu sẽ mang xấp giấy đến một hòn đảo xa, nơi một lão già có đôi mắt xám sẽ đốt chúng vào một đêm lặng gió. Những ước mơ hóa thành tro tàn.
Cô gái ấy bước vào cửa tiệm vào một ngày mưa. Quán vắng ngắt, chỉ còn tiếng mưa ngoài trời hòa cùng tiếng guitar phát ra từ đĩa than. Một giai điệu vẳng tới từ thập niên xưa cũ. Con người ở hàng chục, hàng trăm năm trước ấy à, họ có ước mơ nhiều không nhỉ, cô gái tự hỏi, vừa xõa mái tóc hơi ướt nước mưa ra. Có chứ, chắc họ cũng mơ nhiều, và nhiều kẻ cũng khổ sở không ít. Đều là người cả, hãy uống cùng tôi chén trà này, cô gái nhủ thầm trong đầu như một tiếng hô vang. Nghi thức uống trà diễn ra trong lặng lẽ. Chất lỏng xanh ngọc thấm vào người cô, làm ấm đôi chút cơ thể vừa dầm nước, khiến cô chếnh choáng vì những vang vọng từ kí ức. Đã lâu rồi, cô không biết đến niềm vui như thế.
Ơ, hay nhỉ, hóa ra làm biên kịch lại thú vị đến thế. Tự tạo ra câu chuyện riêng trên trang giấy, cho các nhân vật đi đứng, nói cười, kể câu chuyện chỉ có mình mới nghĩ ra được. Hay biết bao, phấn khích đến lạ. Nhưng cái giấc mơ mới nhen nhóm này cũng làm cô tổn thương nhiều hơn cô biết. Cô nào đã biết mấy về cái giá phải trả cho một giấc mơ? Các kịch bản được gửi đi nhưng không một lời hồi đáp. Cô đã cố gắng, nhưng không thành công. Trong lúc các bạn cô xúng xính đi ăn, đi chơi thì sau giờ làm, cô ngồi bên máy tính cặm cụi gõ gõ, xóa xóa. Này là cảnh nội, cảnh ngoại, logline, midpoint, 3-act-structure. Chẳng được cái khỉ gì hết!
Phải chăng cô đừng mê viết đến thế. Nếu cô cứ quan sát cuộc đời và giữ mọi xúc cảm ở trong lòng thôi, đừng nói ra, đừng viết ra, đừng đắm đuối vào cái thế giới mộng tưởng ấy. Có phải cuộc đời cô sẽ vô tư và bớt dằn vặt hơn không? Cô từng hạnh phúc vì có mong ước để theo đuổi, và giờ cô tan nát vì nó. Những thất bại liên tiếp phá hủy lòng tự trọng, tự tin nơi cô, để lại một bãi phế liệu hoang tàn. Nên cô sẽ chọn cách quên chúng đi, viết ước mơ làm một nhà biên kịch ra giấy, bỏ vào thùng thư, gật đầu trước dòng chữ “Bạn chắc chứ?” và bước ra khỏi quán.
Ước mơ của cô sẽ lênh đênh trên biển nhiều ngày trời, sẽ đi qua bao hoàng hôn và bình minh, để rồi tan đi vào một đêm trăng sáng. Cô sẽ cầu nguyện cho giấc mơ vừa chết, sẽ xin lỗi nó vì cô bất tài, và mong người ta chôn nó xuống cát, hoặc thả nắm tro tàn ra biển. Những giọt nước từ đại dương bốc hơi sẽ biến thành mưa, giấc mơ của cô thành nước nhỏ xuống đời. Và từ đây cô sẽ thanh thản mãi mãi, sẽ không còn nhớ mình đã vì điều gì mà thao thức hàng đêm. Tâm hồn cô mất mát chút ít, nhưng có sao đâu nếu cô đánh đổi một giấc mơ để lấy lại sự yên bình.
Cô gái đặt cốc trà xuống bàn, ghi vào mảnh giấy, sau đó đặt giấy vào hòm thư rồi bước như chạy ra khỏi cửa. Gã chủ cửa tiệm nhìn theo cô, thở dài khẽ. Lại một người nữa đến đây để vứt bỏ, như bao người từng đến đây trong tuyệt vọng. Gã chuyển đĩa than khác. Một giai điệu réo rắt từ Charlie Parker. Charlie Parker đã trở thành Charlie Parker như thiên hạ biết bởi vì Jo Jones ném cái chũm chọe vào đầu ông ta, tay thầy giáo dữ tợn trong phim Whiplash từng nói thế thì phải. Rốt cuộc thì không phải ai mê chơi jazz cũng thành Charlie Parker được.

Trời vẫn mưa. Cô gái vừa đi dưới mưa vừa khóc.

  Việt Anh                         

                       Giấc mơ cuối cùng   

Xóm quê miền Trung thường chỉ còn người già và con nít. Người lớn, ai còn sức cũng bỏ xứ vô Sài Gòn kiếm sống. Những đứa trẻ nơi ấy lớn lên như tre, như nứa… và cũng chịu sự đào thải khắc nghiệt của tự nhiên.

Đôi chân trần trên cát nóng, gió biển ào ạt làm da rin rít, tóc mai quăn tít và tiếng vi vít của rừng dương là những gì em còn nhớ lại được trong giấc mơ của mình. Mấy ngày này em mơ miết, mơ về quê nhà, ngoại và tuổi thơ. Mê man, mệt mỏi, khó thở, những giấc mơ cứ như kéo đi hết sức sống của em, trôi tuột về phía đêm.           

 ******                                                         
     Hôm nay là chủ nhật, em không phải đi học nhưng tiếng vặn mình của bụi tre sau nhà cộng với lũ cò đùa giỡn kêu ken két bên vườn bạch đàn làm em tỉnh giấc từ sớm. Ngoại cũng đã dậy từ lâu, người già thường ít ngủ. Ngoại nhóm bếp nấu nước sôi đổ vô phích. Thói quen của ngoại xưa giờ không thay đổi được, mặc dù ba má mỗi lần ở Sài Gòn về đều mua bình nước lọc 20 lít, uống mát rượi, ngoại vẫn cứ bắt nước, đun sôi, uống dần. Em cũng lấy làm quen với điều này và thương ngoại lắm chứ không hờn ngoại như má: - Con nói má hoài mà má hông nghe. Uống nước giếng phèn không, lợ lợ, bịnh, mệt lắm! Ngoại chỉ cười, em cũng cười theo, tay ôm vai, ngả đầu vô ngoại, tóc đen đan lẫn những sợi bạc.
     Em ra giếng thả gầu, múc nước, đánh răng, rửa mặt. Giếng quê mát rượi, lá tre cứ xì xào, xì xào, em thấy có mấy bụt măng gai vừa nhú. Măng gai vừa mềm, vừa ngọt, vừa hăng trong ký ức của em. Từ nhỏ đến giờ, cứ có măng là ngoại bẻ vô bắt nồi cháo, hai bà cháu xì xụp. Ngoại vừa kể chuyện ngày xưa ông đi kháng chiến vừa cười. Răng cửa ngoại gảy một cái mà duyên, mà thương.
     Chắc trên đời này em thương ngoại nhất, em nghĩ vậy! Từ nhỏ,  ba mẹ phải vô Sài Gòn buôn bán để kiếm kế sinh nhai. Nhà cửa, ruộng vườn và em nữa, ba má gửi lại cho ngoại. Ngày đó ngoại đã hơn 60, bây giờ em 15 tuổi, cũng chừng đó năm ngoại già đi, cũng chừng đó năm hai bà cháu sống với nhau, ngoại vừa là ba, là má, vừa là người bầu bạn thân thương. Hai bà cháu vượt qua bao mùa mưa bão, bao ngày vui, bao nỗi cực, bao lần tóc em cắt rồi lại cứ dài ra, còn tóc ngoại thì vẫn cứ bạc thôi.
     Có một lần, mùa mưa, mưa miền trung dầm dề, gió lớn làm ngã gốc tràm chặn ngang cổng vô nhà, hai bà cháu quàng ni lông vừa tỉa cành, vừa chặt cây bằng con rựa cùn, hì hụi trong mưa bão, cả hai ngày mới chặt xong. Ngoại nhờ cậu bảy khuân về cuối vườn để khô rồi chụm lửa dần. Sau đợt dầm mưa ấy, em bệnh. Em không đi học được mất 2 ngày, đầu sốt hâm hấm, em tỉnh queo, nhưng tay chân nhứt mỏi, miệng lúc nào cũng khát nước. Ngoại nấu cháo ghẹ cho em, ngoại bẻ từng cái càng, lấy thịt đút cho em. Nhiều lúc mệt quá em ngủ thiếp, đầu gối trên đùi ngoại. Trong giấc mơ ấy, mưa gió phủ dầy căn nhà nhỏ của ngoại.
      Mưa gió cấp mấy rồi đến trưa cũng ngớt, em đỡ bệnh bước xuống giường, ra ngoài thì đã thấy nước xâm xấp hè. Cá rô, cá lóc nho nhỏ ngoài ao bơi ra lạch bạch trong sân, trên đám cỏ mấy con cua giơ càng, lẩn sâu vô gốc, cuối vườn mấy con cò lội bì bõm. Mọi năm, cứ mưa tới là em với đám bạn cùng xóm xách rổ đi đơm cua, bắt cá. Đám ruộng bà già Hây rộng lớn, bỏ hoang vì con cái đi làm Sài Gòn hết, nay cỏ mọc đầy, mấy đứa nhỏ thi nhau xúc cua trong đó. Cua đực, cua cái, cua tím, cua sữa, cả cá diếc, cá trắm, cá rô ron thi nhau lọt vô rổ đơm của tụi nhỏ. Có đứa lội bì bõm xuống ruộng rồi kêu bải hãi mỗi khi bị đĩa quắp chân. Trong đám chỉ có thằng Bờm là lanh nhất, nó hay đi câu cá nên biết hết hang hóc của cua, lươn. Cá lóc nó bắt to bằng cườm tay, cua con nào cũng to, mập, mà nhứt là lươn thì chỉ mỗi mình nó là bắt được. Cuối buổi Bờm lúc nào cũng cho em hai ba con lươn để nấu cháo. Cháo lươn thì ngon nhưng nhìn thấy lươn em cứ thấy sợ sợ, ghê ghê. Mà lần nào Bờm cũng dí lươn lên mặt dọa rồi nó mới chịu bỏ vô chúm. Cả buổi ngoài đồng, có đứa chỉ trùm cái bao nilon lớn đựng phân bón NPK cắt 3 lỗ để chui tọt đầu và hai tay, có đứa quàng miếng nilon vuông qua vai rồi thắt nút ở cổ, vậy mà vừa xúc cua, vừa say mê đùa giỡn, quên mệt, quên lạnh, bỏ mặt cả cây mưa lớn đang trút nước trên đầu. Người em yếu, cứ hễ dầm mưa về là lại bệnh hai ba ngày, lại nghỉ học, lại gối đầu lên đùi ngoại và lại mơ, những giấc mơ ầm ì, xam xám không rõ nguồn cơn.
      Ngoại xách hai con gà ra chợ bán mua thuốc, đi từ sáng, trưa mới về. Ngoại mua thêm cho em chục cái bánh xèo. Bánh xèo Quảng thơm phức, cọng giá giòn xừng xực, miếng thịt băm mừa mềm, vừa ngọt. Em mệt mà ăn ngon lành. Ngoại kể bà nội thằng Bờm mới mất. Xóm nhỏ chỉ toàn người già với con nít, nhà nó cũng vậy nên bà nó trúng gió tối qua không có người đưa viện. Ngoại ghé qua đám tang thăm thì chỉ thấy có thằng Bờm nhỏ thó ngồi bên cạnh quan tài gỗ trơn khóc nức. Ba má nó chưa về kịp. Chỉ có hàng xóm láng giềng lo việc giúp. Gió thổi miếng ván ép cạ vô tường xàn xạt xát cơn buồn tới tận lòng. Chiều nay, em xin ngoại qua nhà Bờm. Nhưng chỉ đứng ngoài ngõ nhìn vô. Cây râm bụt xơ lá, cái bông đỏ có nhụy phe phẩy trước cổng. Em thấy Bờm buồn lắm, mắt Bờm xa xăm. Em chỉ ao ước bà nội Bờm sống dậy cho Bờm bớt đau khổ, cho em cũng bớt buồn. Trời lại đổ mưa, mưa lay nhay, lay nhay vừa chờm ướt áo, em quay về.
     Đám tang nhà Bờm cũng qua đi, hôm nay đi học về đã thấy Bờm đứng trước cổng trường đợi. Bờm im lặng chứ không còn tinh nghịch hay chọc ghẹo. Hai đứa vừa đi, vừa im lặng, vừa cúi đầu miên man suy nghĩ. Đến trước nhà em, dừng lại một chút rồi Bờm mới nói được: - Tối nay, tui vô Sài Gòn với ba má!
Em giật mình – Sao vậy?!
     Bờm chuyển ánh nhìn qua gốc cây tràm mới gẫy đầu ngõ: – Thì ở đây có còn ai đâu mà ở. Chiều có ra biển chơi với tụi tui hông?!
– Đi…!
     Nó không trả lời em. Nó lầm lũi đi. Em quay vô nhà mà cứ thấy lòng vướng víu chi lạ.
    Cơn bão qua đi làm bờ cát sụt lở một mảng dài, bờ biển nhiều rác, xác cây dạt vô. Mấy đứa nhỏ lúp xúp trong bụi bắt dông. Được bốn, năm con, em ngồi bệt xuống gốc dứa biển. Bờm ngồi ngay bên cạnh em. Nắng chiều chang chang mà gió thì vẫn mạnh lắm. Rặng dương rì rào, thỉnh thoảng cát bay táp vào người, tụi nhỏ quay người, nhắm mắt né qua đợt gió. Tự dưng em nhớ mấy hồi trăng lên, cả dám con nít chạy còng, bờ cát thoai thoải, ánh trăng rọi vàng óng. Cả đám con nít xách xô chạy dọc triền cát, còng hóng trăng thấy động chạy xuống biển. Con nào to thì bắt bỏ vô xô, con nào nhỏ thì thả lại biển. Bờm lúc nào cũng cho em mấy con còng to nhất mà nó bắt được. Mà lần nào nó cũng không quên lấy còng đưa lên dọa em. Chiều nay, sát mé biển cũng có còng, còng gió. Những con còng chạy ngang mặt biển, thấy động thì chui xuống hang. Hai đứa ngồi đây, ngó ra biển rồi cứ lặng thinh. Em lại nhớ miên man lúc cả bọn đi lấy củi trong rừng dương, có con rắn đang lột xác, Bờm bắt rắn kêu đem về cho nội làm thịt rồi bị rắn cắn. May mà là loại rắn rồng hay vô nhà ăn trộm trứng gà chứ không phải rắn độc. Bữa đó em sợ quá khóc hu hu. Em vẫn ngồi đó, nghĩ lại hết chuyện này, chuyện khác. Bờm cũng im lặng, không biết Bờm nghĩ gì. Lung lắm. Em hỏi: - Chừng nào Bờm về?
– Chắc tới Tết tui mới về. Nhớ giữ sức khỏe nhe. Có gì vô đó rồi tui gọi điện thoại về nói chuyện.
      Em cười, rồi nghĩ còn mấy tháng nữa tới Tết chớ mấy. Trưa nay em trằn trọc mãi. Em có ít tiền trong heo đất. Mượn xe đạp của chị Mai hàng xóm, em ra chợ mua cho Bờm cái mũ lưỡi trai. Em hân hoan với món quà của mình lắm. – Xíu qua nhà tui có cái này đưa cho ông.
     Mặt trời rọi qua hàng dương, xiên xéo ánh nắng xuống mặt cát. Mấy đứa nhỏ kéo nhau về nhà. Tối nay lại có nồi cháo dong nấu với củ nén thơm lựng, hoặc giả chặt đầu, mổ bụng, lột da nướng muối ớt… Hình như nghĩ tới đó, mấy đứa nhỏ vui vẻ hẳn lên. Chỉ có hai đứa trẻ là còn bịn rịn chưa muốn về.

Tình bà cháu ( Minh họa: Internet)

     Bờm đi ba tháng rồi, cũng đã sắp tới Tết. Mấy tháng này học mệt lắm, em thấy mệt mỏi nhiều hơn vì hay thức khuya ôn bài chuẩn bị thi. Hôm thi, em bị chảy máu cam rồi xỉu. Bạn bè dìu em xuống phòng y tế. Tới chiều em về nhà thì mệt lả. Ở trường bốn, năm lần như vậy mà em không dám kể lại cho ngoại nghe. Sợ ngoại lo. Có bữa chiều nọ đang múc nước ngoài sân tự dưng em thấy đầu óc quay cuồng, rồi em xỉu. Lúc tỉnh dậy thì thấy ngoại ngồi bên cạnh, xức dầu lên người em thơm lừng.
     Hôm Tết, nhà Bờm không về, ba má Bờm ở lại để bán hàng rong trong Suối Tiên, Bờm cũng phụ ba má nó. Nhà Bờm bỏ hoang, cánh cửa mục, mối ăn, muốn sụp xuống.
     Tết nhà em vui lắm. Ba má và mấy chị về nhà đầy đủ. Má mua quần áo mới cho ngoại và em. Vải áo thơm phứt. Ba em ăn tất niên nhà mấy chú, mấu cậu say xỉn luôn. Bữa Tết, em gọt trái cây bị đứt tay mà máu chảy hoài, không dứt, em lấy dây vải buột chặt làm ngón tay thâm tím. Đến chiều tháo ra thì máu chỗ vết thương đã khô, nhưng tay em nhức lắm, cả đêm ngủ không được. Đến mùng 3 Tết thì em bị chảy máu cam khi đang chạy xe đạp ngoài đường. Về tới cổng em bị choáng, ngã rồi xỉu. Ba má đưa em lên bệnh viện huyện khám. Sau Tết ba má nói với ngoại cho em vô Sài Gòn học luôn, ở trong đó cho đỡ nhớ em. Em không muốn đi. Em ở với ngoại từ nhỏ tự dưng lại vô Sài Gòn học hành rồi bỏ ngoại ở đây. Em khóc. Khóc nhiều lắm! Ngoại cũng khóc, nhưng nước mắt người già ít chảy ra hơn.

   ******                                                              
      Trưa nay, trong cơn mê man, em mơ thấy ngoại. Ngoại ngồi trước hè ăn cơm chiều. Tóc ngoại trắng, trắng miên man. Màu trắng loang ra cả ngôi nhà, loang choáng hết không gian. Em giật mình, hoảng hốt gọi ngoại, tìm ngoại mà chân tay thì không cử động được. Em la lạc giọng.
Chiều trong viện ung bứơu không khí vui tươi lắm. Một chú ở Cần Thơ chơi đàn guitar hát Mặt trời bé con. Chú kêu em là mặt trời vì mặt trời thì không bao giờ tắt được. Em nghe chú hát mà thấy nhớ Bờm với mấy bạn ghê. Quê em có me, có ổi, chiều nào tụi em cũng leo cây, hái trái rồi ngồi ăn chung.
     Gần bên cửa sổ, một chị béo đang đút cháo cho em gái út của chị. Đứa con gái cỡ bằng tuổi em đang say mê vẽ. Mắt nó ánh lên niềm gì lạ lắm. Nó đội mũ len lên đầu suốt vì tóc qua mấy đợt xạ trị đã rụng hết, đang lên tóc con, lởm chởm. Thỉnh thoảng nó liếc nhìn em cười. Làn da nhợt nhạt, dưới ánh chiều thấy rõ màu vàng bủn. Nó mới vào xạ trị được tháng nay thôi.
     Còn có mấy bác ở giường bên cạnh, họ nói chuyện rồi cười giòn tan. Có mấy cô đang quay lại đánh bài vui vẻ. Ở đây em không thấy nắng rát như quê em, không có cát nóng hừng hực dưới chân cũng không thấy gió phần phật muốn giật rách tàu lá dừa. Chỉ có tiếng quạt trần ru đều đều và giọng cười nói của mọi người lúc chiều tối, trong mỗi bữa ăn mà thôi.
     Độ tháng nay, em không nói chuyện điện thoại được với ngoại, em mệt lắm, mê sảng suốt. Bác sĩ nói nên đưa em về nhà, còn má nghe vậy thì khóc lóc hoài. Em nhớ ngoại da diết, em chỉ muốn được về gối đầu lên đùi ngoại hay nằm bên cạnh ngoại nghe mùi mô hôi ngai ngái quen thuộc, mùi mồ hôi vỗ về cả tuổi thơ em. Nhưng ba má không cho em về, ba má nói em phải điều trị thêm. Mấy ngày nữa ngoại sẽ vô thăm, dặn em đừng lo. Em nghe nói vậy mừng lắm rồi ngủ thiếp đi. Ngày em vô viện đến giờ ba má đều nhất trí là không cho ngoại biết chuyện. Chỉ thỉnh thoảng cho em gọi điện thoại nói với ngoại về học hành, ăn ở.
       Em mơ. Giấc mơ thấy ngôi nhà như bức tranh, cô bé cạnh cửa sổ không hiểu sao đành đoạn xé bức tranh ra. Cái sân, nửa ngôi nhà, mái ngói đổ sập xuống, bụi tre ngã rạp, con cò bay đi. Em không còn đủ sức để la để khóc nữa. Chỉ có nước mắt chảy ra từ khóe mi dày ghèn. Còn có giấc mơ em thấy Bờm cho em lươn, mà con lươn bỗng hóa thành rắn cắn em nhức hết cổ tay, em la hét gỡ con rắn. Lúc tỉnh dậy máu dây đầy tay, ven truyền thuốc bị vỡ. Em đau lắm.
     Ba ngày rồi em mê sảng. Có lúc em thấy ngoại vào thăm em, ngoại thơm tay em hoài mà chẳng nói năng gì. Có khi Bờm với má nó chợt đến bên cạnh em. Bờm đội nón màu xanh em tặng, nó nói gì mà cố lắm em cũng không nghe nổi. Trưa nay lại mê man. Trong giấc mê, em thấy em nằm trên giường bệnh, có đủ ba má, ngoại và mọi người bên cạnh. Mọi người nói gì em nghe không rõ. Tự dưng mùi Tết bay về, em ngửi được mùi bánh chưng, em ngửi được mùi nắng, mùi bùn, mạ ngấu vụ Đông – Xuân. Em thấy mơ màng đâu đó trên ngọn bạch đàn, lũ cò kêu ken két, kia là bụi tre vặn mình kíu kít, gió đùa lá xôn xao, đây là cây tràm mới đổ hôm bão đã nẩy mầm xanh. Con đường cát trắng quê em cứ trải thênh thang, thênh thang trong nắng.

Đức Minh

Cơn ác mộng

Trong khoảnh khắc bị khẩu súng chĩa thẳng vào ngực tôi biết là mình sẽ tàn đời.

Thế nhưng ngay lúc đó, tôi tỉnh dậy. Lại là một giấc mơ. Vừa mới khi nãy tôi cũng đã bắt gặp một giấc mơ y hệt như thế. Cho dù nói may mà chuyện chỉ xảy ra trong mơ thôi nhưng mà hai lần liên tục đều mơ như thế thì chắc ngày tôi gặp kiếp nạn chắc chẳng còn xa mấy nữa đâu.

Để xua tan dự cảm bất thường, tôi trở mình dậy, bật đèn bàn rồi mở cửa sổ hướng về phía sân nhà. Có lẽ hít thở sâu chút không khí trong lành buổi đêm khuya sẽ tốt hơn chăng.

Thế nhưng điều đó cũng chẳng giúp được gì. Bất chợt từ cánh cửa sổ mở có thứ gì đó nhảy bổ vào. Nếu như mọi khi thì tôi đâu khinh suất đến thế nhưng lần này vì quá sức bất ngờ tôi còn chẳng kịp xoay người lại cứ thế mà ngã vật ra giường.

Tôi thử mở đôi mắt kinh hãi ra mà nhìn nhưng chán nản quá lại khép mắt lại. Một gã thanh niên dị dạng đang đứng đó cầm súng chĩa thẳng vào ngực tôi. Thôi, xong đời rồi. Tôi chờ nghe tiếng súng nổ. Cơn ác mộng đã trở thành hiện thực nhanh đến mức không thể nào ngờ.

Thế nhưng chờ mãi mà không thấy tiếng súng mà chỉ nghe một giọng nói trầm trầm vang lên.

“Này, ngồi dậy mau”

Bị súng chĩa vào ngực như thế còn từ chối làm sao được. Tôi vừa lồm cồm ngồi dậy vừa cất tiếng hỏi.

“Thế anh là ai vậy?”

Gã kia trùm khăn kín mặt, chỉ chừa lại đôi mắt. Gã chỉ tay vào tấm khăn che mặt cho tôi thấy mà nói.

“Nhìn thấy cái này phải hiểu rồi chớ. Tao là cướp đây. Chỉ cần ngoan ngoãn vâng lời là tao sẽ không giết mày đâu”

Nghe thấy mình sẽ không bị giết tôi cũng cảm thấy an tâm phần nào nhưng đồng thời lại cảm thấy vô cùng nghi vấn.

“Nhưng mà như anh thấy đấy. Trong nhà tôi có thứ gì đâu. Nếu ăn cướp thì phải vào chỗ nhà nào giàu sang lộng lẫy chứ? Chỗ này chỉ là một căn nhà nhỏ, một mảnh vườn con với có một mình tôi sống thôi mà. Hơn nữa lại còn là nhà thuê. Không biết anh có nhầm lẫn gì chăng? ”

“Không, cái đó thì tao biết rõ”

Câu trả lời của gã ta làm tôi cảm thấy có chút gì đó kỳ quái.

“Vậy, vậy thì anh muốn gì chứ? Anh đến lấy mạng tôi sao?”

“Đừng hoảng hồn lên thế. Tao chỉ muốn lấy quần áo với chút ít thời gian của mày thôi”

“Quần áo nếu anh muốn lấy thì xin cứ tự nhiên, xin đừng làm kinh động. Còn một thứ anh muốn là thời gian thì như thế nào?”

“Cho tao trú ẩn tạm nơi đấy đến sáng nhé”

“Tại sao phải lặn lội đến tận chỗ này mà nghỉ qua đêm chứ?”

Gã kia đóng kín cửa sổ lại, kéo rèm che để ánh sáng khỏi hắt ra ngoài rồi vừa vung vẩy cây súng vừa giảng giải.

“Nếu muốn biết thì để tao kể cho mà nghe. Lúc nãy tao vừa đột nhập tiệm kim hoàn. Tự tao biết chỗ nào cần đột nhập không cần đến mày phải chỉ bảo. Tao chĩa súng uy hiếp nhân viên ca đêm bắt mở két sắt rồi lấy tiền”

Gã vừa nói vừa lấy tay vỗ vỗ vào túi.

“Chà toan tính tuyệt vời nhỉ”

“Ừ, xong xuôi đâu đó tao dùng báng súng đánh vào đầu đứa nhân viên cho ngất đi rồi tẩu thoát. Lần này cũng theo đúng kế hoạch nhưng không ngờ cú đập đầu tệ quá”

“Có nghĩa là anh đã giết người à?”

“Không, ngược lại cơ. Chẳng bao lâu sau, tao nghe tiếng còi hú của xe cảnh sát. Gã nhân viên kia tỉnh dậy quá nhanh. Bị cảnh sát truy nã thì tàn đời. Mặc dù tao chưa bị  thấy mặt nhưng gã kia cũng đã nhìn thấy quần áo của tao rồi. Hành động khinh suất sẽ vô cùng nguy hiểm nên tao âm thầm chạy đến đây thì vừa may mày mở cửa sổ cho tao lẻn vào”

“Thì ra là vậy”

“Mày hiểu vì sao tao muốn lấy quần áo rồi chứ? Đâu, quần áo đâu?”

“Đằng kia kìa”

Tôi chỉ bộ quần áo đang mắc trên tường.

“Tốt rồi. Bây giờ tao phải trói mày lại đã”

Gã trói tôi lại, nhét giẻ vào miệng tôi lại còn bịt cả mắt tôi nữa.

“Phải bịt mắt lại vì nếu mày nhìn thấy mặt tao thì mày phải chết thôi. Cho nên bịt mắt là may cho mày đấy. Giờ thì tao nhét mày dưới gầm giường một lúc nhé”

Tôi bị trói, không thể mở miệng kêu than, mắt cũng bị bịt kín không thể nào chống cự gì được. Rồi còn bị nhét xuống gầm giường như một món đồ vật nữa chứ. Chỉ còn lại đôi tai nghe ngóng tình hình. Hình như gã kia đã thay đồ của tôi xong rồi thì phải.

“Chà, cả vóc người và tuổi tác đều giống nhau hay sao mà vừa in thế nhỉ. Hợp thật đấy. Ủa tên mày là gì nhỉ? À mà mày có trả lời được đâu. Không sao. Có danh thiếp đây rồi. Tên gì mà tầm thường thế này nhỉ”

Gã cứ lẩm bà lẩm bẩm suốt. Chán ngắt. Gã này dám bảo tên tôi chẳng ra gì à? Nhưng chẳng thể làm gì khác được. Tay chân bị trói chặt gây đau nhức, miệng thì bị nhét miếng giẻ dơ bẩn gây nên một mùi vị thật kinh tởm.

“Ái chà, quên mất một chuyện hệ trọng. Mấy xấp tiền đã để nguyên trong bộ quần áo vừa thay. Thôi cứ để tạm chỗ này vậy. Ổn cả rồi. Giờ chỉ còn chờ trời sáng là mình có thể ung dung lẻn vào dòng người mà đi thôi”

Gã có vẻ vui thích nhiều đấy.

Một lúc lâu sau, tôi nghe có tiếng mở cửa sổ. Tôi nghĩ gã đã chuồn đi nhưng hóa ra không phải. Gã quên khóa cửa sổ nên có ai khác đó đã lẻn vào nhà.

“Này, ai thế? Sao đêm khuya tự tiện mò vào nhà người khác như vậy? Chẳng phải bất lịch sự hay sao?”

Giọng nói của gã nghe có vẻ hốt hoảng. Lập tức một giọng nói khác cất lên.

“Mày là chủ của căn nhà này phải không?”

“Đúng, đúng là như vậy. Nhưng có chuyện gì thế?”

Có vẻ tên tên cướp kia nghĩ rằng biết đâu chừng là cảnh sát dò tìm tung tích hắn nên quyết định đóng giả làm tôi đến cùng thì phải.

“Đúng là như vậy chứ gì?”

Gã cướp chắc cảm thấy nghi ngờ gì đó nên quyết ý trả lời.

“Đương nhiên là vậy rồi. Nhưng anh là ai? Đến đây có việc gì?”

Ngay lập tức giọng nói kia thay đổi hẳn.

“Vậy thì tốt. Cuối cùng tao đã tìm ra mày. Tao là sát thủ, đến để giết mày đây”

“Khoan, khoan đã. Tại sao lại giết tao chứ?”

“Đúng là chết đến nơi còn cố cãi. Chẳng phải mày trộm tiền của đại ca rồi bỏ trốn hay sao? Cho nên phải giết mày để làm gương răn đe kẻ khác. Tao đã được thuê làm chuyện này và được báo là mày đang ẩn nấp ở đây”

Tôi đang nằm dưới gầm giường nghe thế thì toát mồ hôi lạnh nhưng có vẻ tên cướp đang đóng giả tôi thì còn kinh ngạc hơn nữa.

“Nhầm, nhầm người rồi. Không phải tao đâu”

“Đứa nào đến lúc nguy cấp cũng nói giống nhau nhỉ? Vì thế mà lúc nãy tao đã hỏi đi hỏi lại mấy lần còn gì. Đừng cố chối quanh nữa”

Rồi một phát súng vang lên. Tiếng súng có gắn nòng giảm thanh nên nghe thật nhỏ và tên cướp kia chắc đã rồi đời. Sau đó tôi nghe tiếng tên sát thủ bỏ đi.

Trời ơi, thật quá sức nguy hiểm. Tôi quá sức vui mừng, dùng hết sức bắt đầu tháo dây thừng trói tay. Thêm chút nữa là ổn. Tháo dây thừng xong tôi sẽ chôn cái xác chết tên cướp dưới gầm giường rồi dọn đi. Tên sát thủ sẽ báo cáo là đã làm xong việc mình còn tôi có thêm ít tiền lận lưng. Hơn nữa từ giờ mình có thể ngủ ngon rồi. Không sợ gặp phải ác mộng nữa.

Đúng là hễ mơ gặp ác mộng hai lần liên tiếp thì sẽ gặp chuyện tốt lành mà.

Shinichi Hoshi

Hoàng Long dịch từ nguyên tác Nhật

 

Nhạc - Thơ - Văn Con chim và Hạt dẻ

Mùa thu màu hạt dẻ

Một cõi thiên di,

Với đôi cánh bạn bay vào gió lộng,

Tôi tìm về lòng đất rộng thương yêu....

Nằm lắng nghe kỹ niệm biết bao chiều,

"Chúng ta" đã một thời tình thân thiết !

Bạn bay cao giữa trời xanh mây biếc,

Tôi âm thầm tô thắm mảnh rừng xanh...

Nơi công viên hay ngay chốn thị thành,

Tuy xa cách nhưng thân tình kỳ diệu !!

NM

CON CHIM VÀ HẠT DẺ

Từ mấy hôm nay, cơn mưa mang hơi lạnh đổ từng chập xuống công viên. Mặt trời lấp ló lúc ẩn lúc hiện phóng vài giọt nắng ốm yếu xuống những vũng nước trũng quanh các lối đi. Mấy chiếc lá vàng đầu tiên buông mình xuống tắm rồi nằm im trong vũng nước. Lá lặng lờ chao nghiêng trong cái vũng chật hẹp ấy và không muốn trở về với tàng cây mẹ. Vậy là mùa thu năm nay đã về!

Con chim nhỏ lẩy bẩy đạp lên những cành khô quăn queo quen thuộc của cái tổ, dáo dát nhìn không gian đang náo động xung quanh. Một cơn gió thổi vụt qua nó, mời chào một cuộc viễn du. Nó giật thót, nhảy thụt lại. Nó vừa mới lớn và chưa cất cánh lần nào trong đời. Nó chợt ngậm ngùi cho cái số sinh muộn của mình. Lẽ ra vào giờ này, nó đã phải đỉnh đạc chao lượn như các đàn anh đàn chị cùng lứa, để luyện tập cho chuyến lữ hành đầu tiên trong đời. Nó là một chú chim thiên di mà! Vậy mà nó vẫn lập cập trong cái tổ chật hẹp này. Cô đơn và tù túng. Nó không biết vì lý do nào mà nó sinh muộn. Nó chỉ nhớ khi nó mở mắt chào ánh sáng bình minh thì các anh chị trong tổ đã bay ra ngoài cả rồi. Chả thế, nó luôn lãnh trọn phần thức ăn mà mẹ mang cho nó mỗi ngày.

…

Sáng nay, mặt trời lên sớm hơn thường lệ. Hôm qua, sương mù sa xuống thành phố một cách phóng túng nên ánh bình minh hôm nay vội vã đến, bù lại cho hoàng hôn sớm chiều qua. Những hạt sương vẫn còn im ỉm tụ lại trên đám cỏ long lanh. Từng làn khói hiền lành đan trong làn nắng êm ả.

Con chim nhỏ lại háo hức trèo ra khỏi tổ. Nó vươn đôi cánh tí tẹo và lưa thưa những cụm lông mịn, chào không gian xanh thân thiện mà nó sắp bay vào. Những cú đập cánh đầu tiên mệt lữ. Nó loạng choạng, chao đảo và cảm thấy đứt hơi. Nó dáo dát nhìn quanh. Công viên vắng tanh. Giờ này người lớn đã an vị trước bàn giấy và những đứa trẻ trong khu vực đã ngoan ngoãn trong lớp học rồi. Nó kêu chim chíp vài tiếng như để thanh minh về sự kém cỏi của mình rồi bắt đầu cuộc đi dạo trong công viên đầu tiên: cuộc đi đạo do chính nó thực hiện, bỏ lại đằng sau cái tổ ấm quen thuộc.

…

Mùi đất ẩm, cỏ mục và những bông hoa dại dẫn nó vào bên trong khu công viên, đàng sau những tán cây vĩ đại. Chao ôi, bình yên thế ! Nó khẽ khàng kêu lên và vùi đôi mỏ nhỏ vào đất mịn. Nó thì thầm một mình: tập bay ở đây thì an toàn nhất! Ta có loạng choạng, nghiêng ngã thì cũng chẳng ai thấy, nhất là lũ anh chị đầy tham vọng kia!

Vừa nghĩ thế, nó vung mạnh đôi cánh và cất mình lên. Hỡi ôi, nó vẫn sà sà trên mặt đất, lạch bạch không khác gì một con vịt béo. Nó thoáng nghĩ thế và tự mặc cảm. Lơ đãng, nó đâm sầm vào đất. Cứ thế, cứ thế, nó bay lên, nghĩ ngợi, mơ mộng rồi bổ nhào vào đất.

Oái ! Đau quá ! Con chim nhỏ kêu lên. Nó chạm phải một cái gì cứng ngắt. Hình như là một hòn đá. Đã mệt lại va vào một hòn đá, nó gần như muốn bỏ cuộc vì kiệt sức. Không buồn cựa quậy, nó nằm yên, chờ sự trở lại của cái sức lực vừa bỏ nó ra đi. Nó mở mắt nhìn cái vật mà nó vừa đụng phải. Tròn trịa và loang loáng. Một hòn đá đẹp nhưng không thân thiện! Nó kết luận và cảm thấy mình kém may mắn vì sự cố vừa rồi.

- Tớ không phải là đá đâu!

Một tiếng nho nhỏ và trong trẻo vang lên trong sự im lặng đáng chết ấy. Con chim nhỏ giật thót và nhìn quanh. Nó lại giật mình vì ai đó đã đọc được ý nghĩ của nó. Hóa ra tiếng ấy vang lên từ "hòn đá" !

Giữa đám đất đen, cách nó chút xíu, trồi lên một hạt dẻ nâu. Từng vệt vân đều đặn như chiếc comple lịch lãm bọc quanh bạt dẻ. Mịn màng và bóng bẩy.

- Tớ là hạt dẻ, không phải hòn đá đâu!

- Dẻ hay đá thì cũng vậy, cậu làm tớ đau điếng ! - Con chim nhỏ tức giận.

- Nhưng chính cậu đâm sầm vào tớ cơ mà! - Hạt dẻ trả lời.

- Nhưng cậu không nằm ở đó thì tớ đã không bị gì! - Con chim nhỏ càng cáu quắt.

- Tớ ở đây trước mà, cậu là kẻ mới xuất hiện. Sao lại trách tớ? - Hạt dẻ vặn lại.

- Cậu chỉ là hạt dẻ, không bay không nhảy. Đây không phải là không gian của cậu. Tớ là chim. Tớ biết bay. Tớ cần không gian và đây sẽ là vương quốc của tớ.

- Cậu nói hay nhỉ! Tớ không bay không nhảy nhưng tớ cũng có không gian của tớ chứ. Rồi xem! Với cái khả năng èo uột như thế thì cái vương quốc của cậu cũng chẳng xa hơn được đâu! - Hạt dẻ bực bội trả treo.

Con chim nhỏ chẳng thèm lên tiếng nữa. Nó tự thấy mình không may ngay trong ngày đầu tiên chinh  phục thế giới. Thời gian đã không chờ đợi nó. Chuyến di cư đầu tiên trong đời sắp đến gần. Nó cần sức mạnh và sự điệu luyện để bay vào trời xanh. Nó cần sự yên tĩnh và an toàn để chắp cánh. Thế mà ngay hôm nay, nó đã đụng phải “cái vật thể xa lạ, đáng ghét” ấy!

Nó quày quả nhảy đi chỗ khác. Trong đầu nó chợt vụt lên một ý nghĩ đen tối: “Được, cậu cứ mở mắt to ra mà nhìn tớ chinh phục không gian nhé! Rồi một ngày nào đó, tớ sẽ cắp lấy cậu, lôi cậu ra khỏi khu vườn này! Lúc ấy, xem cậu có còn hơi mà thách thức nữa không! Lúc ấy cậu có còn lên giọng đòi không gian riêng nữa thôi”

Nghĩ thế, con chim nhỏ hả dạ, oạch oạch kêu mấy tiếng rồi men theo đám bụi rậm mà trở về tổ. Nó cảm thấy đói bụng. Nó nghĩ tới món ngon mà mẹ nó mang về mỗi buổi.  

Từ ngày đó, mỗi sáng, khi trong tổ chỉ còn lại một mình, nó bay chập choạng men theo lối nhỏ đi vào giữa khu công viên, nơi có những cây to và cũng là nơi có “cái vật thể xa lạ, đáng ghét” ấy, kẻ thù của nó! Nó vỗ cánh, kiên nhẫn và cố rướn người cao hơn. Trong người nó vẫy vùng một khát khao màu xanh dương của trời, âm ỉ mơ ước được nhìn thấy biển, nơi mà nòi giống của nó bay về di trú mỗi mùa đông. Nó tưởng tượng những hòn đảo yên ắng miền Nam, nơi có những làn gió mặn và dìu dịu, mơn man vào những buổi sáng tinh sương.

Hạt dẻ vẫn nằm đấy. Nó không nói năng lời nào cùng con chim nhỏ. Nó vẫn lặng lẽ nhìn “người dưng” di động của nó một cách thách thức. Nó biết, nó thuộc về đất. Còn chim thuộc về bầu trời. Cái không gian mà nó muốn chinh phục không phải là mầu xanh của trời, không phải là những giây phút chập chờn lưng chừng sóng. Nó muốn chinh phục lòng đất, chinh phục cái bí ẩn lặng thầm của màu đen, của cõi vô hình.

Cứ thế, từng ngày trôi dần. Con chim nhỏ vẫn tập bay và mải mê theo đuổi khát vọng bay cao hơn mãi. Cũng vậy, từng ngày trôi dần. Hạt dẻ vẫn miên man hướng về ước mơ đi sâu vào lòng đất mẹ.

Con chim nhỏ thấy mình bay cao dần, nó bay vòng quanh hạt dẻ như muốn nói: “Thấy chưa, tớ đã bay cao hơn rồi đấy và trong ánh mắt tớ, cậu càng ngày càng bé nhỏ hơn. Cậu chỉ là hạt dẻ tầm thường !” Càng bay cao hơn, con chim sẻ nhìn ra nét đẹp của khu vườn. Trên cao, nó đã có thể thấy được ngọn của những tàng cây già, nó đã có thể nhìn thấy ngọn tháp của những tòa biệt thự gần đấy. Nhưng, dường như đã trở thành thói quen, cái điểm xuất phát cho những lần bay lại là cái không gian quanh hạt dẻ đáng ghét ấy. Vô tình, cái không gian của hạt dẻ lại là phi trường cho những lần chinh phục của con chim nhỏ.

Hạt dẻ thầm biết rằng cái bộ áo nâu của nó từ từ trở nên chật chội. Nó phải vươn tay với vào đất. Như con chim đáng ghét kia đang chập chững đi lên bầu trời, nó phải len lỏi những bước dò dẫm ban đầu. Nó biết chỉ còn một thời gian ngắn nữa, khi đông về, cả mặt đất sẽ trở nên lạnh cóng và đông cứng lại. Nếu nó không nhanh chóng ra khỏi cái vỏ cũ, để với tay ra ngoài, nó sẽ không thể trổ mầm xanh khi mùa xuân trở lại. Vô tình, chính những lần đến và đi của con chim nhỏ trở thành cái nhịp đếm cho cuộc chinh phục lòng đất lặng lẽ của hạt dẻ. Bao lâu con chim còn bay đến, nó biết rằng, niềm hy vọng thức giấc vào mùa xuân của nó sẽ vẫn còn đó.

…

Cả ngày qua, mưa suốt. Mưa ở miền ôn đới này không ào ạt như ở những vùng nhiệt đới. Nhưng mưa không kém phần dai dẳng. Từng cụm nước rỉ rả nhẹ nhàng đáp xuống mái nhà, xuống mặt đường và cả trên những băng ghế gỗ không người, như một kẻ hút thuốc đang khoan khoái thả dần những cụm khói dấm dẳng.

Mặt trời hôm nay cũng e thẹn, lười lĩnh rót từng tia nắng heo hắt vào công viên. Mấy vũng nước tù vẫn không vơi. Mấy chiếc lá vàng ngày nọ đã lặng lẽ chìm xuống đáy, an vị và chờ ngày tan biến trong làn nước đùng đục cuối thu.

Con chim nhỏ bây giờ đã bay thạo lắm rồi. Chiều qua, trước khi về tổ, nó đã bay một vòng quanh thành phố. Nó nghe thấy tiếng còi xe ô tô của những kẻ thiếu kiên nhẫn, nó thấy cả những bảng hiệu nhà hàng nhấp nháy. Nó thấy người ta vội vã đi đi lại lại trên đại lộ ồn ào. Nó đã có thể vụt lên, đáp xuống một cách thuần thục, thoăn thoắt như một chiếc phi cơ tiêm kích. Nó kiêu hãnh vì thấy mình sẵn sàng cho chuyến bay xuyên lục địa đầu tiên. Nó cũng biết rằng giờ phút “trả thù” cũng sắp đến!

Vừa nghĩ thế nó nhào thẳng ra khỏi tổ, bay vụt lên cao, lượn một vòng quanh công viên, hết sức lực. Đột nhiên, khi đến cần khu có tàng cây lớn, nó chợt giảm tốc độ. Nó bay chầm chậm, lượn vòng và nhào lộn quanh những nhánh cây to, điêu luyện như một vận động viên thể dục dụng cụ. Nó bay vòng ra phía sau cây dẻ già, nơi hạt dẻ ở, nấp mình sau một hốc to trên thân, định bụng đợi khi chiều đến, khi mặt trời đi về bên kia rặng núi Alpes, nó sẽ nhào ra cắp lấy địch thủ và ghi bàn thắng vĩnh viễn.

Nhưng nó sửng lại. Ồ! Cái gì thế nhỉ ? Con chim nhỏ tự hỏi, trong khi vẫn còn lúm khúm trong hốc cây. Có một cái gì đó đang di động, thoăn thoắt phía trước, dưới mặt đất. Cái vật thể ấy cũng màu nâu. Không lẽ nào hạt dẻ lại lớn nhanh như vậy ? Nó không tin vào mắt mình. Vả lại hạt dẻ thì làm gì di động được chứ ! Cái vật thể màu nâu ấy vẫn chập chờn, lui rồi tới theo những khoảng không đều. Nhưng hình như sự di động của vật thể kia có mục tiêu. Con chim nhỏ dõi theo hướng di động của cái vật màu nâu không xác định kia. Nó cố giương đôi mắt nhỏ dõi theo. Cái mỏ xám của nó huếch huếch theo nhịp đôi mắt, tựa một kim chỉ nam, cố tìm cho ra ý định của cái vật thể nâu to ấy.

Hô! Nó giật thót người. Từ xa, nó nhận ra hạt dẻ cũ, vẫn lặng lẽ nằm đấy, lơ đễnh. Không phải hạt dẻ, nó chắc chắn. Cái vật thể màu nâu to lớn ấy đang từ từ tiến lại hạt dẻ, mỗi lúc một gần, thật êm và đầy sự đắc thắng. Một cơn bối rối xâm chiếm nó. Hẳn là cái vật thể màu nâu kia không có một thiện chí gì với hạt dẻ rồi. Như vậy, cái vật màu nâu ấy cũng có thể được coi là kẻ thù của hạt dẻ. Mà nó cũng vậy, nó có ưa gì hạt dẻ đâu. Nếu nó để cái vật thể lù xù màu nâu kia tấn công hạt dẻ thì nó cũng sẽ được tiếng là cao thượng, vì không chấp nhứt và thù vặt, dù rằng cái âm mưu đánh cắp hạt dẻ nó không thực hiện được. Dẫu sao nó cũng sẽ mãn nguyện khi hạt dẻ kia biến mất.

Nhưng rồi một cảm xúc khác dâng lên trong nó. Ngoài cái lũ đàn anh đàn chị trong tổ ra, những kẻ đã sớm biết bay biết nhảy nên hiếm khi trở về tổ vào mỗi cuối ngày, ngoài mấy con giun tội nghiệp vùng vẫy vô vọng trong mỏ của mẹ nó vào mỗi buổi ngon miệng thì nó còn có ai khác làm bạn ngoài hạt dẻ đâu, dù rằng hạt dẻ, đối với nó, vẫn là một đứa bạn xa lạ! Cái gì sẽ đến với nó khi hạt dẻ biến mất?

Nghĩ tới đó, nó chợt nhắm mắt lại. Một cảm giác bâng khuâng khó hiểu. Cuộc đối thoại giữa nó và hạt dẻ của ngày đầu vang lên trong óc nó. Cuộc đối thoại dành chủ quyền ngày ấy vẫn  lanh lảnh và sống động. “Tớ cần không gian và đây sẽ là vương quốc của tớ.” “Tớ không bay không nhảy nhưng tớ cũng có không gian của tớ chứ.” Rồi nó chợt nhận ra rằng, cái không gian mà nó cũng như hạt dẻ muốn dành riêng cho mình chỉ là một. Và trong khi theo đuổi cái ích kỷ của riêng mình thì vô tình nó và hạt dẻ lại xây dựng một không gian chung, bàng bạc nhưng không thể thiếu được.

Nghĩ đến đấy, nó mở choàng đôi mắt. Cái vật thể thù lù ấy cách hạt dẻ chỉ còn vài gang tay. Trong cái khoảng khắc quá ngắn ngủi ấy, con chim nhỏ hình dung thấy đôi vuốt sắc nhọn của kẻ tấn công. Còn hạt dẻ vẫn ngơ ngác, mơ mộng như đang dò tìm một báu vật nào đó dưới lòng đất. Ta chậm mất thôi! Con chim nhỏ bật lên một tiếng hót xót xa rồi lấy hết sức phóng mình, như một viên đạn, thẳng về hướng vật thể xấu xa màu nâu kia.

Oạch! Một cú va chạm đầy ngoạn mục. Nhưng tiếng của nó lại không hoành tráng như một cuộc dội bom. Con chim nhỏ đâm sầm vào địch thủ. Cái vật thể ghớm ghiếc kia lăn quay, chỏng cả bốn vuốt lên trên, rồi thoắt phóng lên tàng cây, mặt ngơ ngác vì tấn công ngay khi mình sắp ngoạm được mồi ngon. Khi hiểu ra rồi, nó giương đôi mắt đen hậm hực rồi lục tục trèo lên nhánh cây gần đấy.

Con chim nhỏ nằm đấy, bất động. Trong khi nó lấy hết sức lực để lao vào đối thủ thì nó đã quá đà. Sau cú va chạm trời giáng ấy, cả người nó ê ẩm. Nó nằm im thiêm thiếp. Đầu óc nó lơ mơ và thấp thoáng một cảm giác của cú va chạm đầu tiên trong đời nó với hạt dẻ. Một ý nghĩ buồn cười chợt lóe lên trong nó: Hóa ra mình không điêu luyện như mình tưởng! Bay thì giỏi nhưng làm đạn rốc két thì chắc tiêu ! Nghỉ thế đôi mắt nó long lanh và mở mắt. Nó thấy mình nằm cạnh hạt dẻ.

Hạt dẻ như vừa tỉnh ngủ, nó bị đánh bật khỏi làn đất mỏng. Ngước nhìn lên tàng cây để coi sự gì xảy ra, nó còn kịp nhận ra cái đuôi còn ve vẩy của con sóc, kẻ tấn công không thương xót đối với loài hạt dẻ. Nó cũng nhận ra vị cứu tinh đang nằm sóng xoài cạnh mình. Hóa ra, cú va chạm chỉ xảy ra trong gang tấc, nên cả ba nhân vật đều là nạn chân của cú sốc ấy. Hạt dẻ chợt hiểu ra mọi chuyện…

Từ ngày ấy, con chim nhỏ vẫn lặng lẽ hoàn tất cuộc diễn tập quanh tàng cây dẻ lớn, nơi có hạt dẻ nhỏ đang âm thầm miệt mài khoan mình vào lòng đất. Cả hai vẫn tiếp tục lặng lẽ công việc của mình. Nhưng chúng thừa hiểu cái cảm giác thuộc về nhau và cần nhau thế nào. Cảm giác ấy cứ lớn dần theo từng cơn gió cuối thu.

****

Những hạt nước nặng trịch, trắng xám rơi lệch bệnh trên mấy nhánh cây dương phong. Gió không thổi mạnh nữa mà thay vào đó là cái lạnh trình trịch như muốn len vào tận trái tim của những kẻ mặc thiếu ấm. Người ta bảo đấy là mưa tuyết. Đó không phải mưa, cũng chẳng phải tuyết. Đó là một giống nước ở lưng chừng sa xuống từ trời. Vì không là tuyết nên nó không nhẹ tênh để tự do tung bay trong không khí. Vì không là mưa nên nó không réo rắt chảy thành dòng trên nhưng khe đường, trên những lộ dốc. Nó là mưa tuyết, chơi vơi giữa mặt đất và bầu trời. Nó là một thứ nước đằng đặc, kêu lụp bụp theo bước chân người. Vì không là tuyết nên nó không giữ được dấu chân người in lên. Vì không là mưa nên những vũng nước do nó tạo nên không long lanh phản chiếu những bóng cây soi mình. Công viên vào những ngày mưa tuyết là không gian của cái lưng chừng bâng khuâng.

Đã mấy hôm nay, không biết từ đâu, cả họ hàng chim thiên di kéo về công viên đông vô kể, vui như lễ hội. Chúng ríu rít và trò chuyện râm ran, náo động cả công viên yên tĩnh. Năm nào cũng vậy, chúng ồn ào và xởi lởi, chẳng cần giữ ý tứ gì. Chúng thừa hiểu người dân thành phố đã quá quen với sự hiện diện thường niên của chúng. Cả ông thị trưởng thành phố, một đảng viên đảng môi trường vừa mới được bầu lên, trước kia đã từng vận động bảo vệ loài chim thiên di bay về trong thành phố này.

Con chim nhỏ cũng náo nức chờ đợi ngày xuất hành. Tuy vậy, trong lòng nó vẫn âm ỉ một cảm giác khó minh định. Nó thừa hiểu tầm quan trọng cho chuyến đi này, khi nó phải học thuộc lòng đường bay xuyên lục địa, tạo lập cho mình thói quen hay bản sắc của loài chim di cư. Nhưng cái không gian bé nhỏ phía dưới tàng cây dẻ lớn ở giữa vườn trở nên không thể thiếu đối với nó. Cái không gian tuy nhỏ bé nhưng đã là bệ phóng cho nó lên trời cao.

Đã có mấy con chim vì thiếu kiên nhẫn nên đã vội vã đập cánh lên đường. Trên các ngọn cây trong công viên, tiếng lao nhao của phần còn lại vồn vã hơn, hấp tấp hơn, nóng ruột hơn. Chỉ còn vài khoảnh khắc mong manh thì đàn chim sẽ vụt bay lên, trang điểm cả một góc công viên bằng một hoa văn khổng lồ như kiểu người ta tung tấm lụa xòe ngày hội, rồi biến chóng vánh biến mất về phương Nam.

Con chim nhỏ lượn quanh công viên quen thuộc một lần nữa và đăm đăm về phía dưới tàng cây. Nó lại nhớ tới những bài tập vỗ cánh đầu tiên. Ngày ấy, đôi cánh của nó nặng trịch vì chưa có kinh nghiệm. Bây giờ đôi cánh của nó cũng nặng trịch. Vì lý do gì, nó thừa hiểu…

- Thôi chào cậu, tớ phải đi đây! - Con chim nhỏ dõng dạc mà tim nó se lại.

- Ừ cậu đi ngay đi! Kẻo mất dấu của đoàn đấy! - Hạt dẻ thản nhiên mà lòng nó như muốn vỡ tung.

- Tớ trả lại cho cậu cái không gian mà cậu cần đấy! Tớ nghĩ cậu cần nó hơn tớ. Vài ngày nữa tớ sẽ đậu trên một hòn đảo bên kia bờ Địa Trung Hải. Chắc cũng thú vị thôi! - Con chim nhỏ ra vẻ lý trí.

-  Ừ, cám ơn cậu. Nhưng suy cho cùng cậu cũng đâu lấy được cái không gian của tớ phải không. Tớ vẫn còn nằm lì ở đây mà. Cậu đâu có thắng được tớ! - Hạt dẻ ra vẻ cố chấp - Cậu nhìn xem, bây giờ cậu không thể cắp tớ đi được nữa đâu - Rồi nó chìa mấy ngọn rễ trăng trắng đầu tiên ra - Mùa xuân đến, tớ sẽ là một cây dẻ mới. Còn bây giờ mùa đông, tớ sẽ thăm dò lòng đất. Chắc cũng thú vị thôi! - Hạt dẻ như muốn trả miếng.

Hóa ra hạt dẻ biết được ý định của mình! Con chim nhỏ nghĩ thầm, rồi lại ra vẻ cao thượng:

 - Cậu cũng biết, tớ đâu làm những hành động ấy. Cái không gian này là của… của chúng… ơ, của chung mà. Nó lập bập vì biết mình không đủ can đảm để nói lên lần đầu tiên cái đại từ chỉ mối liên hệ giữa nó và hạt dẻ.

Con chim nhỏ luống cuống bay vụt lên bầu trời xám, mang theo trong tim chữ “chúng ta” còn chưa cản đảm nói. Nhưng nó nghe tiếng ấy văng vẳng trong hơi lạnh công viên cũ, đang xa dần. Nó tin tiếng ấy của hạt dẻ. Hạt dẻ nhỏ cố dúi mình vào lòng đất, cố lánh đi khỏi bóng dáng của một con chim nhỏ đang vội vã đuổi theo đoàn di cư của mình, nhỏ dần, nhỏ dần… Công viên sụp tối, mênh mông.

…

Tiếng chuông một ngôi giáo đường nào đấy thong thả vang lên. Tám giờ sáng, mặt trời đã lên tự lúc nào. Bầu trời xanh vòi vọi, không một gợn mây. Mùa xuân đã quay về !

Những vũng nước lúp xúp trong công viên đã bốc hơi từ lâu. Mấy chiếc lá ngày cũ dường như đã chui tọt vào lòng đất. Lá thay đổi bộ xiêm y màu xanh lục và giờ đây đang chúm chím trên những nhành cây non. Những bông hoa chưa nở lúng liếng đôi cánh the màu hồng, trắng, vàng, đỏ, tím vui mắt và lôi cuốn. Màu nâu của đất không còn ảm đạm nữa mà đột nhiên trở thành những nét chủ đạo của một bức họa ấn tượng màu lam.

Bầy chim thiên di ngày nọ đã trở lại thành phố, cũng ồn ào và náo nhiệt như ngày ra đi, dù một số khác đã tản đi về những đồi núi và thảm xanh quanh vùng. Chúng chao lượn quanh thành phố, kể lể cho những loài ngủ đông nghe câu chuyện của biển, của văn hóa miền Nam. Trong số ấy, chắc chắn có con chim nhỏ ngày nào!

Phải, nó đã theo bầy trở về thành phố. Nó đã trưởng thành. Bộ lông cũ của ngày thơ ấu đã nằm lại bên kia bờ Địa Trung Hải. Thay vào đó là sắc màu mới, long lanh và chải chuốt như bao cánh chim cùng trang lứa. Nó không quên cái khoảng sâu ở giữa công viên ngày nào. Nó chắc chắn sẽ bay về đó.

Một khoảng không nhỏ màu xanh lục mở ra trước mắt nó. Cái khoảng không ngày nào giờ đây đã đơm đầy nhưng bông hoa dại, li ti và còn ươn ướt nước. Nó không tin ở mắt mình. Cái khoảng đất đã từng là bãi tập bay, là phi trường của đời nó giờ đây đã xanh um và diễm lệ như một nàng công chúa vừa thức dậy. Nhưng điều kỳ lạ là trong cái không gian không lớn lắm ấy, mọc lên không biết bao nhiêu là cây dẻ con. Hóa ra mùa xuân đã đánh thức tất cả các hạt giống trong công viên, kể cả hạt dẻ “đáng ghét” ấy. Nó không thể nào nhận ra được cây nào mọc lên từ hạt dẻ thân quen ngày cũ.

Nó chợt nhìn quanh. Ôi ! Nó không phải là người duy nhất trong chốn này. Xung quanh nó, đã có biết bao con chim khác, cùng loài và khác loài đang say sưa nhìn ngắm cái không gian đẹp như một bức thảm kia. Ríu rít và tấm tắc.

Có một hạt dẻ đang nằm im trong lòng đất. Suốt cả mùa đông, nó đã dò dẫm đi sâu. Nó đã hạnh phúc khi đón nhận những dòng sự sống từ đất. Nó nghe thấy cả những tâm sự thầm thì của cả hành tinh. Nó đã hiểu được tình của đất, cũng như con chim nhỏ hiểu được tình của trời. Bây giờ, nó đã vươn cánh tay mạnh mẽ và khỏe khoắn lên trên, sẳn sàng đảm nhận trách nhiệm tô màu xanh cho thành phố, trở thành kẻ mang lại hơi thở trong sáng cho những ai tìm lắng đọng nơi công viên. Những cành lá mọc lên từ nó kể cho nó nghe về lũ chim đang ríu rít bên trên. Chúng bảo đó là lũ chim di cư từ miền Nam ấp áp trở về. Hạt dẻ ậm ừ và tin chắc trong nhóm đó, chắc chắn có con chim “cứu tinh” của nó ngày ấy.

Cả con chim nhỏ và hạt dẻ đều hiểu rằng chúng sẽ không thể nhận ra nhau trực tiếp được nữa. Điều đó không làm chúng bâng khuâng. Chúng tin chắc rằng, trong cái khoảng không mà chúng đã tạo cho nhau vào cuối thu năm ngoái, đã xảy ra một cuộc biến đổi diệu kỳ. Cái không gian ngày cũ đã không bị đánh cắp hay giữ riêng. Nó đã hóa thân thành một không gian mới, xinh đẹp mãi mãi, rộng mở, nơi mà hai chữ “chúng ta”  biến thành không gian cho những ai biết yêu và trao đi tình yêu ấy.

Trần Quốc Tô

Vùng kỷ niệm xưa,

Quay trở về đây nhớ tích xưa,

Nhớ thời thơ mộng tuổi thanh xuân...

Xẻ thân cây dẻ xây nhà ở,

Hạnh phúc giờ đây đã khuất mờ !

Cây dẻ ngày xưa vẫn còn đây,

 Mùi hoa thơm ngát toả hương bay...

Sắc màu hoa trắng ngời trong nắng,

Cây vẫn còn đây với tháng ngày !!

Quay trở về xuôi nhớ chốn xưa,

Chờ mong chi nữa cũng dư thừa...

Thảnh thơi nằm nghỉ nơi đồi cũ,

Ngắm nhìn rừng dẻ khóc trong mưa !

NM

Chuyện kể cây dẻ

Chiếc xe khách bụi bặm lầm lũi mà đi trong buổi chiều sơn cước đâu đó tiếng quạ kêu trên ngọn cây gạo lơ thơ hoa. Xóm làng mờ dần trong làn sương mờ giăng lên từ khe Kiền Kiền. Thấp thoáng ngọn núi Đình xa xa. Bóng cây đa trên đồi đổ xuống như thể che chở cho chú Cuội cỏn con lạc mất đường về.

Đây là đâu vậy? Chiếc xe dừng bên cây cầu cũ kỹ xây từ thời chiến cạnh cái ga xe lửa bỏ hoang. Hạt xuống xe, chiếc cặp bạc màu và một tấm áo khoác nhàu nhĩ kẹp nách. Anh cúi xuống lấy bọc kẹo lạc mua ở dọc đường làm quà cho lũ trẻ con của Ngọc, em gái người bạn cũ.

Chiếc xe lại đi, khách sẽ lên đến xứ miền núi phía Tây vào lúc nửa đêm cơ đấy. Con đường vắng hoe. Khe Kiền Kiền ngoằn ngoèo mùa này nước có chỗ chỉ ngang thắt lưng thôi.

Cái bản nhỏ nằm đâu đó dưới chân núi Đình. Chàng cứ men theo khe Kiền Kiền mà đi. Hạt cảm thấy như lạc vào một cơn say núi. Một vùng ký ức chôn vùi không bao giờ lên tiếng nữa. Cái bản nhỏ dưới chân núi lở còn không?

Những năm tháng thời chiến gia đình chàng từ thành phố đã về vùng sơn cước tản cư. Chàng đã lớn lên giữa những đêm đầy sao. Chàng bao lần hái củi và ghé vào cái bản người Thổ nghỉ chân. Người mẹ đón chàng bằng bát nước vối chát. Khuôn mặt người mẹ Thổ tròn trịa mà đầy nếp nhăn. Những vệt trầu chưa khô trên môi bà và điếu thuốc lá vấn hút dở.

Các bản người Thái nổi bật với các nếp nhà sàn kiên cố, nhưng chúng nằm khá sâu trong núi. Bản người Thổ nhà đất, ở sát khe nước êm đềm. Tiếng nói của họ thật cổ xưa, nhưng chàng vẫn hiểu quá nửa mà không cần phiên dịch như khi vào bản Thái.

Ai đó nói rằng người Thổ hẳn gốc gác xa xưa, cội nguồn của người Kinh. Cũng ý kiến, nhưng khác đi, người Kinh lên núi ở lâu mà hóa thành người Thổ. Bởi “họ giữ nhiều nét xa xưa quá, nên giờ không thể trở về ngôi nhà người Kinh nữa”. “Họ hóa thành một dân tộc khác rồi”. Hạt không quan tâm lắm. Giữa chàng và cái bản nhỏ không có khoảng cách gì cả.

Anh thường thoải mái nằm dài trên nền đất, bên cạnh bếp lửa, nghe tiếng bọn trẻ đùa vui. Anh nhìn những chiếc vòng đeo tay lấp lánh. Chiếc áo chẽn của Bích phơi trên cái sào nứa phất phơ giữa làn gió mùa xuân.

Nàng cũng nằm dài cạnh anh. Tròn trịa, trắng ngần. Cái cổ ba ngấn và đôi mắt đen thẳm. Nàng hát cho anh nghe một bài ca cổ xưa. Lời bài hát nói về cây lúa biết nói. Cây lúa bảo rằng cuộc đời người ta thật nực cười. Người đẻ con dưới chân còn lúa thì vẫn đẻ con trên vai. Đến mùa thu con chim sẻ ăn hạt thóc vào bụng, nó bay đi mang theo hạt lúa đang nảy mầm. Em vẫn chờ anh như chờ con chim sẻ ấy.

Hát xong, nàng hỏi: “Anh có lấy em không?”. Nàng nói câu ấy một lần thôi. Chàng im lặng. Phía trước chàng có thành phố, kinh thành. Phía trước rực sáng những đại lộ, phố xá cao ngất, những chân trời của nghệ thuật phù hoa, những trường đại học đầy chữ nghĩa, những quán xá thơm mùi cà phê.

Chàng là người kinh thành, về nơi đó như cá về với nước thật vừa vặn thảnh thơi. Dạo phố, đọc sách, viết những câu chuyện thú vị, làm công chức hưởng lương, đôi khi chàng chợt nghĩ làm sao mình có thể rời bỏ được thành phố dù chỉ dăm ba ngày. Ôi rừng núi hiền hậu và buồn bã. Ngay cả các chuyến du lịch chàng cũng chọn nơi ồn ào và náo nhiệt.

Chàng biết cho đến lúc nằm xuống trong nghĩa trang đầy đá và bê tông trong kinh thành sẽ chẳng ai hỏi chàng câu ấy. Đời chàng chỉ nghe một lần thôi. “Anh có lấy em không?”.

Bích biết chàng chẳng bao giờ trả lời “không”. Chàng im lặng như con nhím. Chàng đủ mọi lý do trở về kinh thành với cộng đồng của mình cùng những vinh dự trách nhiệm bùng nhùng. Trở thành người cha của đàn con trong cái gia phả họ tộc mấy chục đời.

Những dòng họ sơn son thếp vàng. Ngôi nhà thờ lộng lẫy chạm khắc bằng đá quý mỗi năm hội làng cả trăm người cúng bái. Chàng sẽ cùng mọi người xây dựng nên cái văn hóa đẹp đẽ của khu phố, cùng vô số bài ca, truyện cổ, ngụ ngôn, thơ và cả lịch sử nữa chứ. Không hiểu sao, tự đâu mà nàng vẫn hỏi chàng câu ấy.

Nàng muốn chàng phũ phàng mà càng phũ phàng càng tốt. Để sớm mai nàng sẽ theo một người làng đi miền ngược. Nơi ấy, nàng sẽ lấy anh ấy, sinh một đàn nhóc ngoan ngoãn đấy. Nhà nàng nuôi nhiều ngựa tới mức cho đám giáo viên trẻ thuê để đi vào bản dạy học.

Nàng trồng nhiều ngô. Mỗi mùa nàng giấu một ít vào túi áo, bước nhanh ra bờ suối, thả xuống dòng nước cho đàn cá dại đớp mồi. Đàn cá bơi về xuôi. Chúng sẽ gặp chàng kể chuyện về một người đàn bà cổ ba ngấn giờ đây da tóc sạm màu.

Bếp lửa nhen lên lúc nào không hay. Một con gà luộc thơm phức bày ra bên đĩa muối trắng. Ngọc bảo pha trà, thở than: “Chị Bích nhà em hầu như không về bản. Chị ấy đã có hai đứa con, chồng làm hiệu phó trường tiểu học. Chị ấy có hiệu tạp hóa to nhất xã”.

Chàng ngồi duỗi chân bên bếp lửa, chưa kịp nghĩ về người bạn học cũ. Hạt đang vui bởi chàng vẫn tìm lại được cái bản cổ dù đám người trên chiếc xe khách nói rằng “vùng đất này đã giao cho nhà máy mía đường từ năm ngoái”.

Chị Bích bảo lúc nào anh về nhà, làm gà mời anh. Lúc mẹ mất nhà hẵng còn 20 con gà trống. “Giờ em chỉ nuôi có 5 con thôi cũng đủ mệt”.

Ngôi nhà tường đất lợp lá mía. Trên vách treo chiếc chiêng vỡ toác do bị con trâu điên húc vào. Bố nàng từng đánh chiếc chiêng này. Tiếng của nó âm trầm, như dòng thác xa xa vọng lại, ngân nga.

Hồi trước Ngọc còn là cô bé tết tóc đến lưng, giờ đã làm cô giáo tiểu học được chục năm. Anh và Bích nói chuyện bên đồi, cô bé chạy đi lượm hạt dẻ cho hai người ăn.

“Em dạy trên miền núi cao mấy năm mới được về nhà”. Hạt biết chuyện đó. Nhà nghèo ra trường dạy miền xa. Anh gọi cho một người quen ở Phòng giáo dục bảo cho Ngọc về dạy tại quê vì chị lấy chồng xa mà nhà còn người mẹ già. Chẳng biết chuyện cú điện thoại năm ấy liên quan gì tới việc Ngọc về bản hay không. Anh nghĩ không. Họ giúp hẳn họ báo với anh rồi.

Mẹ không trách anh. Cả nhà đều quý anh. Mẹ bảo chắc chắn anh sẽ tìm về nhà mình, nhưng mẹ không thể đợi được, “chỉ đàn gà đợi được anh thôi” - Ngọc cười gắp cho anh cái đùi gà.

Em vẫn còn trinh tiết anh ạ. Đột nhiên Ngọc nói. Sao vậy? Anh tò mò. Ngọc bảo: “Em không giống chị em. Em sẽ không bao giờ lấy người chồng mà em không yêu”. “Khi nào tìm được người em yêu em mới lấy”. Anh gật đầu đồng ý. Ừ, em đúng là khác chị của mình.

Khuôn mặt đứa em gái sớm dạy học chiều trồng sắn, nhổ cỏ quanh vườn, chăm sóc ngôi mộ mẹ, giữ đàn gà có tổ tiên là gà rừng kêu líu ríu ngày đêm khỏi đám rắn và chuột. Chàng ngạc nhiên thấy có những con gà rừng lẫn trong đám ấy.

Khuôn mặt sạm nâu. Bàn tay thô ráp. Cô giáo sơn cước như vậy đấy. “Em đã cùng trường đi du lịch tham quan mười mấy tỉnh”. Cô giáo tiểu học lấy cho anh xem một đống ảnh chụp thành phố. Cuộc đời thật rộng lớn và nhiều cảnh đẹp. Anh thì già đi, xấu đi so với ngày xưa đấy. Không sao, chúng em vẫn nhớ hình ảnh anh hồi anh ở đây: “vui vẻ, hơi gầy, luôn chỉ bảo chị em chúng em đủ điều”.

Hạt lấy máy tính ra, mở bản đồ trên mạng để tìm cái địa chỉ trên lá thư Bích gửi Ngọc. Lại sông sâu, thác đổ. Cái bản cheo leo, dốc núi thẳng đứng. Dăm ba chiếc thuyền gỗ độc mộc cũ đậu dưới bến, chẳng biết chúng chìm lúc nào.

“Máy móc hiện đại anh nhỉ. Anh có nhìn thấy chị em không? Nhà có nhiều ngựa ấy anh ạ”. Bích ở trong bản của người Thái, làm dâu và nói tiếng Thái xứ đó. Cô biết dệt những chiếc váy sặc sỡ không giống với những chiếc váy Thổ đơn giản ít màu mè.

“Con của chị vào đại học rồi. Nó dẫn cô bạn người thành phố về thăm mẹ, mang theo một mớ quần áo làm quà nhưng mẹ không bao giờ mặc quần, chỉ mặc váy thôi”.

Anh sẽ làm mối cho Ngọc một anh chàng giáo viên nhé. “Anh ơi, thời nào rồi mà còn mối lái”. Hạt nghĩ Ngọc sẽ ở lại cái bản này mãi mãi, với đàn gà, nếp nhà đất. Cô sẽ nói thứ tiếng cổ xưa khiến chàng vừa nghe vừa đoán.

“Bọn trẻ giờ thông minh hơn tụi em nhưng lại lười học hơn trước. Chúng không phải đi bộ xa mấy cây số học như hồi tụi em, lớp đã mở ngay trong bản” - vừa rửa bát Ngọc vừa kể.

Cả bản vẫn nhớ vẫn kể chuyện về anh. Người già chết đi, người trẻ lại kể. Câu chuyện không bao giờ chết. Rằng anh đã yêu chị Bích, chị ấy cũng yêu anh rất nhiều. Mỗi người ở một nơi rất xa. Chị đã có người khác chăm sóc còn anh cũng vậy. Riêng cây dẻ mà hai người trồng thì vẫn còn trên đồi kia, chờ đợi một ngày nào đó cả hai sẽ trở về nơi này. Họ sẽ xẻ cây gỗ ra, dựng một căn nhà cao ngất.

Cây dẻ ấy không ai được đụng dao rìu vào. Nó xanh tốt và nở hoa thơm ngát mỗi năm.

Hạt đứng trên đồi bát ngát ánh trăng. Chàng ngắm cây dẻ cùng Bích trồng trong đêm chia tay. Ơi cây dẻ có nhớ ta chăng? Nhớ ánh đuốc nứa. Chàng vỗ vỗ thân cây. Mỗi lần nở hoa, hẳn cây mệt lắm phải không. Mùi thơm ngây ngất tỏa khắp bản nhỏ.

Bích dáng cao cao, khuôn mặt như hạt dẻ. Ngồi bên bếp lửa, luộc nồi măng chấm muối ăn cơm. Bích bảo chàng rằng “mỗi mùa hoa rừng nở, những con chim ở nơi xa cũng biết đường trở về quê hương của mình. Con người có khôn ngoan vậy không? Hay con người đắm chìm trong những giấc mộng xa vời?”.

Từ trên đồi cao chàng nhìn thấy Ngọc đang tắm bên cái giếng năm nào, ngay cạnh giàn mướp. Cô không mặc gì cả. Ngọc thấp hơn Bích, da cô cũng trắng hơn. Những gàu nước trắng xóa đổ lên mái tóc dài đến gót chân. Bích không để tóc dài như vậy bao giờ. Ngực của Bích cũng nhỏ hơn, như quả cam trái mùa.

Ngọc đi vào ngôi nhà đất vắng lạnh cầm theo cái thau màu xanh. Chàng ước gì trong ngôi nhà ấy có một chàng trai đang đợi Ngọc. Vài đứa nhỏ líu lo đánh vần bên cuốn sách giáo khoa nhàu nhĩ. Ngôi nhà sẽ tươm tất, mấy bụi cây được phát đi và vài cây dẻ sẽ được trồng đầu ngõ.

Khi anh vào nhà, Ngọc đang ngồi soạn giáo án. Mái tóc cô đã khô và chúng đổ xuống bàn như dòng nước khe Kiền Kiền từ xa xưa. “Chị vừa gọi điện cho em. Em không nói anh về chơi đâu”.

Ừ. Anh về hay không về điều đó có quan trọng lắm không. Câu chuyện về cây dẻ đã kết thúc bằng một ngôi nhà thơm mùi gỗ nằm trong tưởng tượng. Người ta chẳng bao giờ kể thêm được điều gì nữa đâu. Câu chuyện đã kết thúc rồi.

Sáng sớm Hạt ra chiếc cầu cũ để đón xe về thành phố. Anh mang theo một ba lô sắn và ngô. Ngọc cài lên ba lô một chùm hoa dẻ. Ngọc không tiễn anh. Bọn trẻ đợi cô giáo từ lúc tinh sương, chúng mang bẫy đi để bắt gà rừng. Bọn trẻ giăng bẫy ngày này qua ngày khác sau cái lán học. Đám gà chẳng bao giờ mắc bẫy. Chúng khôn hơn bọn nhỏ và cất gáy ti toe sau lùm cây.

Cuộc đời không phải câu chuyện mà cây dẻ sẽ còn mãi đó. Một ngày, cây dẻ cổ thụ ngã xuống trong cơn bão lớn. Nó nằm thảnh thơi theo triền đồi sau biết bao mùa hoa trắng.

Ngọc gọi người đến bán bởi cô không nỡ xẻ cây dẻ.

“Ai trồng cây dẻ này vậy?” người tiều phu hỏi mà Ngọc không trả lời. Cô đang nghĩ đến một rừng dẻ. Những hạt dẻ giống tốt nhất được gieo ngay sau cơn khi bão tạnh.

Bước chân Ngọc in trên mặt đất vừa trải qua trận cuồng phong. Chạy theo vết chân gầy guộc là những dấu chân đàn gà rừng chạy táo tác tìm mẹ khản cả tiếng.
Trần Nguyễn Anh

HẠT DẺ MÙA THU               

Tặng Phạm Hảo

Người phụ nữ đó dậy từ 4 giờ sáng, chị mặc áo ấm, quàng khăn, xỏ chân vào đôi giầy vải. Chị xách theo mình vài cái túi chợ, một cái đèn pin dài, loại của những người đi cắm trại. Chị bắt đầu ra khỏi nhà, rẽ phải, lao xuống con dốc nhỏ. Hai hàng cây hạt dẻ đang chờ chị.
Hàng năm, cứ vào giữa mùa thu, khi lá bắt đầu chín tới. Khi mây trắng như xây thành kéo vào bầu trời thành phố. Khi mưa thu, nắng thu thay nhau tới gõ cửa nhà bất ngờ, không báo trước. Hai đứa cháu ngoại đã lần lượt theo trường đi dã ngoại nhặt bí Rợ. Lòng chị nôn nao, chị biết mùa đi nhặt hạt dẻ đã tới.
Con phố Bigelow Avenue của vùng Queen Anne, Seattle, ngay góc đường nơi gia đình chị ở, chỉ cần rẽ xuống con dốc là gặp hàng cây hạt dẻ. Những cây hạt dẻ này được trồng từ năm 1916, chúng già gấp mấy mươi lần tuổi chị. Vào mùa thu, chúng ban phát cho mặt đất rất nhiều ơn huệ: Niềm vui cho những người đi nhặt hạt dẻ, những con sóc sẽ tha hồ tích trữ lương thực cho mùa đông sắp tới
 Hàng cây đang vào mùa rụng hạt là địa điểm quyến rũ những người từ phố xa đến nhặt. Phần đông là người Á Đông, nhiều nhất là người Đại Hàn. Họ đi chuyến xe buýt 6 giờ sáng từ dưới phố lên đây nhặt hạt dẻ. Họ cũng mang theo thức ăn và nước uống như đi dã ngoại.   
Những cư dân sống chung quanh những hàng cây hạt dẻ này đôi khi khó chịu vì bãi cỏ, vườn hoa, nhà họ bị xâm phạm. Họ có phàn nàn một thời gian, sau đó họ cũng quen dần, miễn là những người đi nhặt hạt dẻ biết tôn trọng sân vườn của họ. Thành phố thấy việc nhạt hạt dẻ là một cái gì rất đặc biệt, rất Queen Anne, nên đã có lúc cho đặt những nhà vệ sinh lưu động để tránh những rủi ro mất vệ sinh có thể xảy ra
Chị ở khu phố này đã gần mười năm, chị thuộc từng con dốc, từng gốc cây hạt dẻ. Chị đặt tên cho từng cây một. Ông Cao hay bà Oải đứng ở đâu chị đều nhớ rõ. Vòm cây nào cho nhiều hạt, gốc cây nào có mọc cả nấm dại, hay nhiều sóc ghé thăm. Chị thuộc góc phố này, như những đường chỉ trong lòng bàn tay mình

Yêu thích hạt dẻ, chị tìm hiểu thêm về loại cây này, chị biết chúng mọc khá nhiều ở vùng Bắc Mỹ. Những cây hạt dẻ đầu tiên vào Mỹ năm 1900 đến từ Trung Hoa, nhưng chỉ khoảng hơn mười năm sau chúng chết gần hết vì một loại nấm có sẵn trong thân cây. Một số cây mọc lên lại từ cái gốc cũ. Những nhà canh nông vùng Đông Bắc Mỹ đã gây và nuôi dưỡng lại bằng những phương pháp riêng của họ. Nên những cây này được đặt tên là  những cây hạt dẻ Mỹ (American Chestnut ). Cây hạt dẻ có tuổi thọ cao nhất sống ở vùng Jackson County, Tennessee, cây cao tới 23 mét và đường kính 61 phân
Thân cây hạt dẻ người ta dùng được rất nhiều việc thực dụng trong đời sống: đóng bàn ghế, giường tủ, cột điện thoại, cánh cửa, làm nôi cho trẻ em, áo quan cho người qua đời.
Từ khi dọn về đây, đối với chị, nhặt hạt dẻ là một phần sinh hoạt cho đời sống tinh thần. Hàng năm nó nhắc nhở chị sự chuyển mùa của đất trời. Mùa hè vừa đi qua là chị náo nức nhìn những chùm quả với những cái râu tua tủa như chùm quả Chôm Chôm còn xanh ở quê nhà. Chị biết là chỉ ba tuần nữa thôi nó sẽ tách tung ra và cái hạt dẻ bên trong với làn da nâu bóng sẽ lộp độp rơi xuống mặt đường theo từng cơn gió thu.

Chị thuộc những khuôn mặt cũ, mới hàng năm xuất hiện. Những cụ già ngồi cả xe lăn đi nhặt hạt dẻ chị đều nhớ rõ. Một, hai mùa thu, khi không thấy chiếc xe lăn xuất hiện nữa làm lòng chị bâng khuâng. Chị hình dung ra chiếc xe lăn đó đã được xếp vào một góc trong garage. Chủ nhân nó đã nằm an giấc trong một nghĩa trang nào đó và buồn biết bao nếu ông không được nằm trong một chiếc áo quan làm bằng gổ thân cây hạt dẻ, hay không có cây hạt dẻ nào bên cạnh mộ.

Mỗi lần đi nhặt hạt dẻ, ngửa mặt đón những cơn gió mùa thu thổi xuống từ những vòm cây, cúi nhìn hạt dẻ tung tóe trên mặt đất, chị lại hình dung ra hình ảnh hai đứa bé nhặt lá bàng của mùa thu đất bắc trong văn chương Nhất Linh của những ngày xa xưa.

"Gíó lên...lạy giời gió nữa lên" (*)

Bây giờ chị cũng đứng đây, cách xa cái không gian có lá bàng rơi vào mùa thu cả bao nhiêu ngàn vạn dặm, chị cũng mong từng cơn gió đến, chờ nghe tiếng hạt dẻ rơi lốp đốp trên mặt đường hay rơi êm đềm trên những bãi cỏ.

Có hôm chị nhặt không kịp, chị lại không mang chổi theo để quét cho nhanh. Chị ước gì có cậu em bên cạnh như cảnh hai chị em đi quét lá bàng. Rồi chị cũng sẽ mắng em:
–Tao bảo mày đem chổi đi, mày lại bỏ quên, thằng

 nỡm. Tao đã biết trước là đêm nay có gió to. Mày
chẳng nghe tao bao giờ...  thằng nỡm.(*)
Nếu được mắng em như thế thì hạnh phúc biết chừng nào. Nhưng chị làm gì có em trai mà mắng.

Đã bao nhiêu mùa hạt dẻ đi qua ở góc phố này. Chị cũng đã hẹn hò với hai bà chị ở tiểu bang khác, rủ họ đến thăm em gái vào mùa hạt dẻ. Chị muốn chia cái hạnh phúc giản dị nhưng hiếm hoi đó với hai người chị mình

Mỗi lần gặp nhau như thế là cả đêm trước ngủ không yên, trong cái lành lạnh của hơi thu, họ cùng nhắc nhở nhau về một dĩ vãng xa lơ xa lắc, thủơ chưa ai lập gia đình. Các chị nhắc cho cô em thời 1940, U có buôn bán hạt dẻ. U thuê người nhặt hạt dẻ ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Sơn La, Yên Bái, rồi thồ bằng xe ngựa về Hà Nội bán. Chị nghĩ chắc là U thương chị, nên cho chị được ở gần những cây hạt dẻ, để lúc nào chị cũng nhớ đến U.
Rồi những tâm hồn cũ kỹ đó thấy mình như mới hẳn ra, cứ mong cho trời mau sáng, để dắt nhau đi nhặt hạnh phúc trong những hạ dẻ mùa thu đang rơi xuống.
Và mỗi lần gió rung cây, hạt dẻ như mưa thu rơi không kịp nhặt, người em cũng cuống quít hối hả giục hai chị, như cậu em giục chị nhặt lá bàng trong trang sách xa xưa:
-Mau lên chị ơi…Nhặt cả hai tay chị ạ (*)

          Hạt dẻ đã sẵn sàng để đóng hộp gửi cho các bạn ở xa

Năm nay hai bà chị không tới, chị đi nhặt hạt dẻ một mình. Nhặt mấy hôm liền bao nhiêu là hạt dẻ. Từ phòng khách, phòng ăn, nhà bếp, chỗ nào cũng có hạt dẻ. Chị nghĩ đến bạn. Thế là chị, khệ nệ mang ra bưu điện, mua hộp, xếp hàng, gửi đi cho bạn ở tiểu bang khác, và ngay cả bạn ở cùng bang nhưng thành phố xa mình. Chị gửi cả tấm lòng thơm thảo của mình trong đó.
Bạn nhận được hạt dẻ, nhìn tiền cước trên hộp, không dám nói câu gì. Vì có nói gì chăng nữa thì chị cũng sẽ, xua tay, lắc đầu.
Với chị, gửi hạt dẻ cho bạn ở xa vào những ngày tháng cuối năm này, cũng giống như người ta gửi thiệp vào lễ Tạ Ơn hay lễ Giáng Sinh vậy
 Đã xong đâu. Mùa thu đang thay lá, nhóm bạn của chị rủ đi xem lá thay màu. Chị rang hạt dẻ, rồi bóc sẵn cho mỗi người một gói, mang vào trong vườn Nhật. 
Vừa đi vừa trò chuyện, thỉnh thoảng lại cho hột hạt dẻ đã bóc sẵn, thơm tho vào miệng. Thật không còn ai chu đáo và có tình với bạn như chị. Bạn nhâm nhi tấm lòng “Hảo Ngọt Ngào” của chị với tất cả trìu mến

Trần Mộng Tú 
10/19/2014
(*)Trích trong Nhặt Lá Bàng của Nhất Linh.