Nhạc - Thơ - Văn Thùng thư, mùa Xuân, em và tôi

Đan Áo Mùa Xuân

Hoa vàng mấy độ

 

Thư Xuân,

Hoa hoàng hậu nở vàng trên ngõ nhỏ,

Lối đi về của đôi bóng chim câu...

Hai thùng thư kết nối một nhịp cầu,

Ta cứ ngỡ chẳng bao giờ giận dỗi !

Thương làm sao đôi thùng thư gởi vội,

Ghi nhớ nhung tình cảm của đôi ta,

Và thế là bao giận dỗi chia xa

Em quên hết với sắc hoa hoàng hậu !

 Một mình tôi chờ em nơi quán nhỏ,

Xuân vẫn còn, phố xá vẫn đông vui...

Mong em quên hết ngậm ngùi,

Thùng thư sẽ đợi tin vui đôi mình !!
NM

Thùng thư, mùa Xuân, em và tôi

Tôi và Nhi giao ước nhau sẽ gởi thư hay bất cứ thứ gì đó trong thùng thư bưu điện. Đó là thùng thư công cộng thuê năm với giá 50.000 đồng. Khi đặt thuê bao thùng thư, cô nhân viên bưu điện giao cho tôi một chiếc chìa khóa bé xíu, có đánh số, con số 99. Nhi vốn thích trò đoán những con số, em bảo: Số chín chín là số đẹp đôi, giống như anh và em. Tôi đem chiếc chìa khóa ấy ra tiệm sửa khóa làm thêm một chìa nữa giao cho Nhi.

Tôi đoán trên thế gian này chỉ có tôi và Nhi cùng dùng chung một thùng thư thuê bao như thế. Bạn tôi bảo yêu nhau kiểu hai đứa tôi thật là phức tạp, bởi nếu cần thì có thể gọi điện cho nhau hoặc nhắn tin. Nhưng làm thế nào để nhắn tin một ổ bánh mì thịt, một ly cà phê cho Nhi. Làm thế nào để nhắn tin một bông hồng hoặc một hộp bánh em ưa thích đến cho em?

Cho nên chuyện dùng thùng thư chung của tôi có thể được coi là phát minh mới của tình yêu. Thùng thư thành chỗ để tôi giải đáp những tin nhắn của em. Tỷ dụ: "Anh ơi, sáng nay mua cho em ổ bánh mì nghe, mua ở chỗ Ba Lẹ đó". Ba Lẹ là xe bán bánh mì nổi danh của thành phố hai đứa tôi đang ở và đang yêu nhau, đến độ mỗi lần mua bánh mì cho em, tôi mất ít nhất 20 phút xếp hàng đợi tới phiên mình. Em nhắn: "Mua em ly cà phê sữa nữa nha anh". Tất nhiên là cà phê sữa không đá. Tôi ghé qua bỏ vào thùng thư khi trên đường đi làm, còn em ghé bưu điện lấy hộp cà phê để tới chỗ làm nhâm nhi hương vị. Đôi khi, tôi mua một đóa hoa hồng ở hàng bán hoa trên đường đi làm và để hoa trong thùng thư. Em reo vui khi nhìn thấy hoa hồng yêu thương đó: "Trời ơi, anh là người lãng mạn còn sót lại của thế kỷ này."

Tôi không tin tôi là người lãng mạn nhất của thế kỷ này, nhưng tôi tin mai sau, nếu không duyên nợ, tôi và em không về chung một mái nhà, em sẽ nấu cơm cho một người đàn ông khác ăn chứ không phải là tôi, thì tôi vẫn là người yêu em nhất trần gian này. Cũng như thùng thư mang số 99 đó nếu sẽ phải trả lại cho bưu điện, để một người nào đó thuê, tôi chắc chắn khi đó chẳng ai bỏ bánh mì hoặc hoa hồng hay cà phê sữa vào. Khi nói với Nhi điều đó, em nheo nửa con mắt: "Em biết rồi."

Tuy nhiên, vào những ngày cuối năm tôi và em lại giận nhau.

Tôi và em giận nhau lúc 10 giờ 32 phút ngày 30 tháng 12 trên con đường có nhiều cây hoa Hoàng Hậu. Tại sao tôi nhớ ngày chia lìa đó? Bởi khi em vung tay, giận dỗi chạy trên đường, những cánh hoa Hoàng Hậu bị giày của em giẫm lên. Cái vung tay quá mạnh làm rớt chiếc đồng hồ của em xuống đường, ngay tức khắc kim giây, kim phút, kim giờ và ngày tháng trên chiếc đồng hồ đứng lại. Em bỏ tôi, gọi một chiếc taxi, đi vào trong đám đông.

***

Thùng thư mang số 99 nằm ở bưu điện gần nơi em ở, trên đường tôi đi làm, có lẽ đây là thùng thư được mở ra đóng lại nhiều nhất trong năm và là chỗ cho tôi và em gởi gắm những yêu thương. Bởi em ngủ dậy trễ vì trực ca đêm ở siêu thị, cho nên khi tôi đã phóng xe trên phố thì em vẫn chưa bước ra khỏi nhà. Còn khi tôi bận rộn vì đầy ắp với những cuộc hẹn với đối tác, thì đành phải lỡ những buổi cà phê dạo phố với em.

Tôi nhớ có lần em nhắn: "Anh ơi, anh đem cái đồng hồ của em thay pin dùm em". Chiếc đồng hồ xinh xinh tôi mua tặng em nhân ngày lễ Tình nhân đầu tiên của hai đứa, đã được để trong thùng thư, tôi lấy đi tới tiệm đồng hồ quen thay pin. Em nhắn: "Em mới móc cho anh cái khăn choàng, mùa đông lạnh anh nhớ choàng cho ấm". Chiếc khăn choàng màu hồng, chỉ hợp với con gái, những mũi đan vụng về là kết quả của thời gian rảnh rỗi giữa lúc em làm việc. Tất nhiên là khi đi chơi với em, tôi phải quấn chiếc khăn choàng tình yêu ấy, nếu không muốn làm em giận. Thời gian cứ thế cuộn trôi, chiếc thùng thư mang số 99 luôn bận rộn với cuộc tình của tôi và Nhi.

Nhưng một ngày, cuộc tình của tôi và em đang đứng bên bờ tan vỡ. Mà lỗi lại thuộc về tôi. Hai đứa cùng ở chung một thành phố, bánh của hai chiếc xe đôi khi cùng chạm trên một mặt đường, những hạt mưa rơi đôi khi cùng chạm mặt nhau và mùa đông đôi khi rất lạnh lẽo vì nhớ nhau. Nhưng tự nhiên lại thành muôn trùng.

Hôm đó là cái hẹn quan trọng giữa tôi và em. Em bảo: "Em thích cưỡi đà điểu. Em xem chương trình du lịch trên tivi thấy thật vui. Chủ nhật này anh nhé". Dĩ nhiên là tôi đồng ý, hiếm khi em và tôi đi chơi xa, mà mọi người thường nói chính những chuyến đi đó làm cho tình yêu lãng mạn, thơ mộng và bền chặt hơn. Để cưỡi được lên lưng đà điểu, tôi và em phóng xe đúng 17 cây số tới một địa danh gọi là Đá Chồng. Nơi đây có bến cảng để đưa em và tôi tới Hòn Thị, chỗ người ta nuôi rất nhiều đà điểu để làm du lịch.

Hôm đó trời nắng đẹp, em mặc một chiếc áo màu hồng, quần jean lửng và đội mũ rộng vành xinh xắn. Chiếc thuyền du lịch sơn màu trắng đưa em và tôi đi thẳng ra Hòn Thị. Em choàng tay ôm tôi mà líu lo nói. Cảm giác được em gần bên với mùi hương nhè nhẹ khiến cho tôi tự nhủ sẽ thường xuyên đưa em đi chơi xa. Em bảo đi chơi trong tiết trời chuyển sang xuân thật là thi vị.

Nhưng trong thời gian tươi đẹp nhất của tôi và em thì Diễm xuất hiện. Lúc đó tôi đang nâng em lên lưng con đà điểu:

- Trời ơi, phải anh Thanh không?

Diễm đeo kính đen, mặc váy ngắn, tôi ngờ ngợ là quen, nhưng nhìn không ra.

  - Diễm đây. Anh không nhớ Diễm à? Nhớ không?

Rồi Diễm tháo kính ra, nhìn em:

- Chà, khi nào hai người cưới báo cho mình nhé. À, em đi ra đây định ăn Tết, cho em ăn Tết ké với nghe.

Cuộc đi chơi ấy bị Diễm phá vỡ. Diễm là bạn học ngày xưa và thời học trò ấy tôi đã từng nao lòng trước Diễm. Rồi năm năm Diễm đi Canada theo gia đình. Tôi quên mất Diễm. Diễm mới về nước cách đây mấy ngày.

Em một mình cưỡi đà điểu vì Diễm cứ níu tôi hỏi chuyện. Sắc mặt em thay đổi giống như nắng đổi màu trên đỉnh núi. Còn Diễm thì sau đó kéo tôi và em vào quán nước, nước không uống mà đi khoe với em rằng ngày xưa tôi và Diễm từng yêu nhau.

Chuyến về em bỏ mặc tôi, em tìm chỗ ngồi giữa đám đông, im lặng. Tôi đoán là em ghen. Tôi chở em về giữa con đường đầy hoa Hoàng Hậu đó thì em xuống xe...

Thường khi giận nhau, người ta xóa ngay số điện thoại của người đó. Nhưng em đâu có xóa số điện thoại của tôi. Diễm cứ kéo tôi cả cái Tết vì bảo rằng ở Việt Nam bạn bè không còn ai. Đến hồi tôi kéo được những người bạn cũ cho cô ấy thì những cuộc họp lớp diễn ra liên miên. Tôi muốn bứt ra để đi dỗ dành em nhưng không thể nào thoát cô bạn cũ.

Tôi nhắn tin: "Cà phê không? Anh mua nhé". Em trả lời: "Không cần".  "Anh mua patechaud nóng cho em nhé". "Không cần". Tôi tới chỗ em làm, em bảo: "Ai quen đâu mà gặp". Nhắn hẹn đi chơi Tết, em bảo đi với người khác đi. Tôi tới nhà, cậu em trai nói là em bệnh, không tiếp khách. Nhiều ngày trời, chỉ có một mình tôi mở thùng thư số 99, cà phê và bánh mì tôi để vẫn còn nguyên.

Sáng ngày lễ Tình nhân của năm mới, mở thùng thư số 99 tôi không tin vào mắt mình. Đóa hoa hồng và chiếc đồng hồ mới tôi mua cho em với dòng chữ: "Anh nhớ em lắm. Em đeo chiếc đồng hồ này đi chơi lễ Tình nhân với anh nha" đã được lấy đi. Em để vào đó một mảnh giấy, ghi: "Cà phê Hòn Kiến, 5 giờ chiều nay".

Buổi chiều ngày đó, mùa Xuân vẫn còn, kệ phố xá rộn ràng. Tôi chỉ ngồi ở cà phê để đợi em.

KHUÊ VIỆT TRƯỜNG

Bên kia núi,

Bên kia núi mặt trời vẫn mọc,

Em đi tìm người chị xa xưa...

Hoa vàng lả tả ban trưa,

Mí buồn, em khóc chị chưa quay về !

NM

Về bên kia núi

Em mặc yên bằng bàn tay gân guốc của mẹ. Yên cứng và còn thơm mùi hồ. Áo tròng qua cổ, cổ tay em nhỏ và mềm ngọ nguậy dưới lớp áo đen thẫm. Áo mới, em theo chị đi dự lễ tối nay.

Chị Xuân đẹp. Chị mặc yên mặc áo một mình. Cứ xoay trước xoay sau trước mặt bà để bà khen. Bà già rồi, nhưng bà muốn nhìn thấy ngày xưa từ dáng tròn mây mẩy hồn nhiên như lá của cháu gái. Vì vậy mỗi khi mặc yên mới, áo mới. Chị Xuân lại làm bà rơm rớm nước mắt. Nước mắt bà lăn từ những nếp nhăn xếp đều đặn trên mặt. Em thấy thương bà.

Chị Xuân không muốn ở mãi một xó rừng.

Chị nói với em điều đó khi chị em cặm cụi lên rẫy buổi sớm. Con đường mòn gập ghềnh và dốc. Mùa khô gió bốc từng nắm bụi ném vào mặt người. Mặt em lấm lem, mặt chị cũng thế. Chị ném những quả bắp to bằng bắp chân trẻ con của em vào bao bực dọc. Trưa chị không ăn cơm, em ngồi một mình với nắm cơm gạo trắng. Cơm ăn với muối vừng. Chị ngồi mãi ở gốc cây muồng, mông lung nhìn về cuối chân trời. Xung quanh chị hoa vàng rụng kín. Em thấy chị lau nước mắt vào chiếc yên cũ kỹ và sờn hết gấu.

Em thấy anh Plin nhìn chị. Anh mắt anh sáng lấp lánh như vòng đồng bắt gặp ánh nắng buổi sớm. Anh nhổ củ mì cho em bằng đôi tay rắn như gỗ rừng, củ mì gãy đôi, sữa trắng lấm lem đất. Anh nhặt cây khô nướng củ mì cho em ngay bên bìa rẫy. Em bẻ một nửa cho chị, nhưng chị không ăn. Chị bảo không thích ăn củ mì, chị thích ăn xôi nếp với thịt gà chấm muối ớt xanh. Câu nói của chị làm mắt anh hơi tối lại. Ngày hôm sau anh mang đến rẫy một con gà rừng. Gà bọc trong đất sét, trắng nõn khi anh lôi ra từ đống than hừng hực. Chị nhấm nhấm chiếc đùi gà rồi bỏ xuống xách gùi đi bẻ đọt mây. Chị bảo chị không thích nữa. Em thương anh Plin. Nhìn theo dáng khập khiễng của anh, em thấy chạnh lòng.

Chỉ có em mới biết chị muốn gì.

Chị không nói chuyện với mẹ. Chỉ thì thầm hát với em.

 Những hôm trời mưa, em nằm gọn trong lòng chị. Tay vân vê những sợi tóc dài mượt đen bóng vì gội bằng bồ kết rừng. Em nghe chị hát, giọng chị trong trong và ngọt như nước đầu nguồn tuồn trong ống lồ ô. Chị hay mân mê yên mới trong tay. Em thấy chị dệt túi mới, may áo mới. Mặt chị ngời ngời sáng.

Chị muốn lên phố. Bạn chị lên phố ba năm, quay trở về làng bằng đôi dép cao nghều nghệu, gót nhọn hoắc, chênh vênh như người ta chơi trò cà kheo. Áo xanh lông két, váy mềm lòe xòe bay bay khi bạn chị leo lên cầu thang.

Em nép sau cửa buồng nhìn chị gói quần áo vào túi xách. Hớn hở. Khi chị xách túi bước xuống cầu thang thì quay lại nhìn em, ngùi ngùi. Chị thơm em thật lâu ở má trái, má phải. Nước mắt chị thấm ướt má em. Vậy mà chị vẫn đi. Chị giúi vào tay em tờ giấy nghệch ngoạc. Em nhỏ quá chẳng biết chị viết gì. Chỉ thấy mí trở về ngã xuống sàn nhà. Từ hôm ấy câm lặng cho đến khi em lớn.

Mí giận em. Nếu chị với em đều là núm ruột của mí có lẽ lại khác. Chị Xuân là con gái mẹ lớn. Mẹ lớn về với ông bà ngay sau khi sinh chị Xuân được hai giờ đồng hồ. Không có người chăm sóc trẻ con, không có người dỗ nó khóc lúc nửa đêm gần sáng, không có người bón nước cháo lúc nó đói. Cha nối dây với mí của em. Rồi cha mất, chị Xuân ở với mí. Mí không xem chị Xuân là con chồng. Nhưng người làng mấy ai hiểu hết lòng mí.

Em lớn và biết mặc váy áo một mình. Em tự dệt váy cho mình. Mền cũng cũng tự em dệt cho mình. Bà không còn ngồi bên khung cửi nữa. Chân bà run và yếu, bà không đủ sức duỗi chân để dệt áo cho bà nữa. Mí đi rẫy suốt và trở về đến nhà vào lúc chiều tối, khi ánh nắng là những vệt mờ xa tít ở chân trời. Mí chẳng bao giờ nói chuyện với em, cũng chẳng nói chuyện với bà. Mí nhìn em bằng cái nhìn sẫm buồn.

Em chẳng có bạn cùng lứa. Bạn em là những đứa trẻ con, tóc vàng hoe và cháy khét. Chẳng đứa nào mang dép. Chúng có những chiếc quần đùi mỏng thếch, áo thun nhàu nhàu mùi đất. Chiều nào em cũng tắm gội cho chúng. Em lôi từng đứa xuống suối, vò đầu vò tóc và kỳ cọ. Chúng bám lấy vai em, hò hét ỏm tỏi. Tắm xong chúng trèo lên trên bờ, lúp xúp trên những tảng đá và hát. Chúng chờ em giặt quần áo cho bà.

***

Em nhìn thấy Plin một mình.

Plin ngồi trên tảng đá với con chó nhỏ. Con chó có lông vàng và gầy tong teo. Anh thổi sáo bằng hai tay, bằng cả đôi mắt nhắm nghiền, một chân vung vẩy và mái tóc xoăn xoăn mềm.

Em đứng chôn chân nhìn. Cách Plin khoảng hai chục bước chân. Bỗng thấy trong lòng mình một cảm giác rất lạ lùng. Tiếng sáo kéo em lên lưng chừng không gian. Từ trên đó nhìn xuống dưới mọi thứ thật nhỏ bé và thơm. Mùi cỏ, mùi bùn, mùi hoa lan nép mình dịu dàng trên những thân cây.

Khi em mở mắt thì Plin đang nhìn em. Anh mắt anh buồn và mệt mỏi. Từ ngày chị đi, anh cứ ngồi mãi chỗ này mỗi buổi chiều. Anh đợi chị quay về bằng cây sáo 6 lỗ với những âm thanh da diết. Chân anh lấm đất, đầu anh khét mùi nắng nhưng hai tay anh lúc nào cũng ôm cây sáo.

Em mỉm cười rồi quay lưng đi, suýt vấp vào con chó vàng gầy tong teo đang quấn dưới chân.

***

Bà đã ngủ một giấc trưa. Và không tỉnh dậy nữa.

Mí khóc vật vờ và dai dẳng. Người ta lôi cái trống lớn nhất, đánh bên phía bịt da con trâu đực. Sầm sầm và buồn. Trống báo tin làng có người mất. Chỉ chốc lát nhà em đã đông nghịt là người, đàn bà trong làng vừa leo lên cầu thang đã khóc, khóc từ cầu thang lết dần vào nhà. Những tiếng khóc buồn miết vào không gian não nùng.

 Em ngồi ở bậc cửa sau, luôn phải nép người sang một bên cho những người phụ nữ lo cơm nước đi lên đi xuống. Em không khóc, em mân mê chiếc yên mới tự tay em dệt mà bà chưa kịp mặc lần nào.

Người ta đưa bà đến nghĩa địa. Đến ở chung với những người đã chết. Người đi đưa đông. Nhưng không có chị. Chị không biết tin nên không về. Không ai biết chị ở đâu để báo tin. Em vùi xuống đất một chiếc ché mới, nắm ba nắm cơm gạo nếp đặt vào đó. Em khóc khi mọi người về hết. Em ngồi một mình cho đến khi không còn nhìn thấy mặt người. Plin đến đưa em về, ngọn đuốc của anh chập chờn ma quái đã mang em khỏi nghĩa địa của bà.

Bà trở về nhà đêm ấy.

Bà đi vào từ nhà trước và ngồi xuống bếp lửa. Bà bảo sao không vùi khoai vào bếp cho nhà có mùi thơm. Không khí trong nhà chết chóc quá. Bà mặc chiếc áo mới, yên mới. Cổ tay đeo đầy vòng đồng. Gót chân bà nứt nẻ và thâm sì. Bà bảo đau chân, đau cả lồng ngực nữa. Bà không thấy cháu gái về nên không đi đâu được. Bà nhớ cháu gái của bà, cháu xinh và người tròn đầy mây mẩy.

Em tỉnh dậy khi mồ hôi ướt đẫm. Bà không có ở đây, chỉ có mí ngồi thờ thẫn bên bếp. Dáng mí còng và tội nghiệp. Gian nhà nhỏ xíu thơm thơm mùi khoai lang nướng. Có lẽ mí cũng nghe lời bà. Bà chẳng bao giờ ăn khoai nướng nhưng thích nghe mùi thơm của nó. Em sờ lên má mình, thấy má ướt. Em đã khóc khi đang vùi trong giấc ngủ chập chờn.

Em không ngủ được vì tiếng giã gạo của mí mỗi đêm. Em nghe cả tiếng hát ư ử buồn buồn phía dưới sàn nhà. Nhà thênh thang và buồn. Em đi tìm Plin.

***

Em nói với Plin rằng muốn đi tìm chị.

Plin nhìn vào mắt em. Không nói. Nhưng em biết Plin đang hỏi em có biết chị ở đâu không mà đi tìm. Em khóc, nước mắt làm khuôn mặt em mờ đi và nóng hổi. “Em không biết, nhưng em phải đi tìm chị về.”

Em chạy về nhà. Em bỏ quần áo vào túi xách. Mí nhìn thấy không hỏi gì. Em đứng tần ngần trước mí, chào nghèn nghẹn. Mí không hỏi em đi đâu, vì sao lại đi. Em chạy xuống cầu thang, vừa chạy vừa khóc. Em hay khóc thế có khi nào em không còn thấy đường trước mặt nữa không.

Em đi một mình trên phố. Em mặc áo vải hoa và quần tây. Em nhớ mùi hồ của yên, cái cấn cấn của tay áo em tự dệt. Nhưng em phải mặc quần áo người Kinh để đi tìm chị cho dễ. Em xuống chợ. Mỗi sáng gùi một gùi măng lấy lại của người cùng làng. Em mong gặp chị vì em chẳng biết chị ở đâu.

Chợ đông và ồn ã. Em không biết rao. Ai dừng lại ở hàng em, em cười và dịu dàng mời mọc. Tiếng em nhỏ. Em hay nhìn sâu vào mặt những người phụ nữ ngồi trên xe, bịt mặt kín mít. Họ mua hàng và luôn miệng kêu đắt. Có khi nào trong số đó có chị của em. Em bị xe đô thị hốt hai lần, cả hai lần em đều níu gùi lại cật lực và khóc. Họ sửng sốt nhìn em. Họ không biết em chẳng tiếc gì những cành măng trong gùi. Em chỉ sợ không gặp được chị khi vắng một buổi chợ.

Nhưng em không gặp chị. Chị không đi chợ và không mua hàng của em.
Em không gặp chị. Có lẽ chị của em đã đi mất rồi.Em đứng một mình giữa trời nắng. Khóc và thấy trống rỗng.Em phải về làng. Mí chắc không vui. Nhưng em chẳng biết làm sao.…

Em vào sâu trong chợ. Em muốn mua cho mí một cái gì đó. Em cũng sẽ mua cho Plin một cái mũ. Plin vẫn để đầu trần. Tóc xoăn và cháy nắng. Nhìn Plin hoang dã. Em thương cái hoang dã ấy của Plin.

Em nhìn mọi thứ bằng con mắt lạ. Rụt rè và không dám dừng lại ở bất cứ hàng nào. Mọi người nhìn em cũng bằng con mắt lạ. Nhưng họ quên ngay em sau đó và đổ xô đến cuối chợ xem một đám cãi nhau. Tiếng gào thét ầm ĩ. Hình như hai người đàn bà đang túm tóc nhau. Họ hét vào tai nhau những tiếng tục tĩu lanh lảnh. Em nghe như tiếng hét của chị.

Đó là chị của em.

Chị dừng cuộc vật nhau bằng bộ dạng tơi tả. Tóc chị rối tung. Quần áo có nhiều vết toạc. Em nép vào tường. Mép tường nham nhở. Em nhìn chị từ xa xa sau những vết nham nhở ấy. Chị của em. Có lẽ không. Chị em mặc yên mới, áo mới chứ không nhàu nhĩ như thế kia. Tóc chị em không xù và vàng rực như thế kia. Chị em không bao giờ nói với ai nặng lời, nhăn mày với ai quá một ngày.

Em rời mép tường nham nhở. Rón rén đến gần đám đông bằng bước chân run run. Em sẽ ôm chị  và khóc tức tưởi nhé. Em sẽ bảo chị về nhà. Mí không mắng chị vì chị bỏ nhà đi lâu đến thế. Em sẽ nói với chị rằng Plin đang đợi chị.

Mà có khi không phải chị đâu. Em muốn thế.  Em run run nghĩ thế.

Lô nhô người. Họ xúm quanh người ngồi bệt dưới đất một cách hiếu kỳ. Nhìn qua vai của những người đang xúm đông ấy, em thấy vết sẹo dài và nhỏ như sợi chỉ vắt ngang trên thái dương bên trái. Dấu vết của lần  cành cây rơi xuống khi chị và em đi rẫy về gặp giông.

Chị nhìn em.
Chị có thấy không mà mắt thảng thốt thế kia.Chị có nhận ra em không mà xoay người phủi đất cát dưới mông mà quay lưng đi thẳng một mạch thế kia. Chị quên mặt em hay chị không muốn em thấy chị như thế này.

Đám đông tan ngay sau đó. Chỉ có em đứng thẫn thờ giữa lối đi. Có người đi ngang mắng em sao đứng nghênh ngang giữa đường. Chị không xuất hiện để bênh em.

Có lẽ chị đi thật rồi.

***

Em trở về làng vào một buổi sáng.

Em đã đi bộ suốt đêm trên con đường nhấp nhô đá. Hai bàn chân em tê buốt. Nhưng không buốt bằng khi em nhớ về chị. Má em nóng rát vì nước mắt.

Mí ôm chầm lấy em. Mí sờ soạng khắp người em như kiểm chứng rằng em có phải bằng xương bằng thịt hay không. Đứng thật gần mí, em mới phát hiện ra mí già đi nhiều quá. Khóe mắt không đếm nổi có bao nhiêu vết chân chim.

Mí không hỏi em có tìm thấy chị hay không? Em cũng không nói rằng em đã gặp chị và không nói được rằng chị nhất quyết không trở về làng. Chị không muốn sống cuộc sống của mí, của em. Chị muốn là người thành phố. Chị bảo có thể sống khốn khó nhục nhã ở đây cũng được. Chị quen rồi.

Em nhìn thấy Plin trên đường ra suối. Plin ôm chầm lấy em, cái ôm của Plin chặt và nóng ấm. Em gục vào ngực Plin và khóc tức tưởi. Nước mắt em thấm ướt một vạt áo. Plin thầm thì “ Em ơi đừng khóc. Em đừng đi tìm chị Xuân nữa. Chị Xuân trở thành người dưng của làng mất rồi. Chị Xuân không trở về nữa đâu.”

“ Chị đi mãi vì làng mình nghèo phải không Plin.”
“ Anh không biết. Nhưng làng hết nghèo thì chị Xuân cũng không trở về nữa đâu em à.”Em im lặng. Chị không về Plin có đau lòng không. Plin yêu chị. Em im lặng. Chị không về mí có đau lòng không. Vì mí luôn thấy có lỗi khi chị rời bỏ làng.

Nhưng chị không về, trái tim em nhói buốt. Mí tưởng rằng em không tìm được chị. Mí vẫn đợi cửa chị mỗi khi đi ngủ. Mí chờ chị rời phố phường và về bên kia núi. Em thương mí. Và em thương em. 

Niê Thanh Mai

  Dân tộc Êđê.  Nhà thơ – Hiện sống và dạy học tại Dak Lak.

Hoa nở muộn,

Biết bao lần em ngồi bên bờ suối,

Hoa ban rơi trắng rụng kín đôi bờ...

Em vẫn chờ vẫn đợi ngỡ như mơ,

Anh sẽ đến cùng em xây hạnh phúc.

Hoa đỏng đảnh chỉ vài bông điểm xuyết,

Khi vui tươi hoa trổ nụ đầy cành...

Em mong chờ hoa nở lại thấy anh,

Anh xa vắng hoa cũng đành câm nín

Tiếng vó ngựa làm cho hoa bừng tỉnh,

Hoa nở vui thay hạnh phúc mong chờ...

Người như hoa mong ước thật đơn sơ,

Anh đã đến như chàng trai cổ tích !!

NM

Bông ban nở muộn

Người ta thêu dệt, cha Tuyền là ma cà rồng có chiếc vòi dài ngoằng hút hết của cải của dân bản. Cha không phải ma cà rồng. Cha là người bình thường! Đã bao lần, Tuyền muốn hét lên cho núi rừng nghe thấy tiếng lòng của Tuyền, cồn cào, khắc khoải.

Người ta thêu dệt, cha Tuyền là ma cà rồng có chiếc vòi dài ngoằng hút hết của cải của dân bản. Cha không phải ma cà rồng. Cha là người bình thường! Đã bao lần, Tuyền muốn hét lên cho núi rừng nghe thấy tiếng lòng của Tuyền, cồn cào, khắc khoải.
Cứ mỗi độ cuối xuân, chẳng bao giờ lỗi hẹn, hoa ban lại bật xòe sắc trắng bâng khuâng. Mùa hoa ban cũng chính là mùa kết duyên đôi lứa. Từ buổi mờ sương, khi con gà rừng vừa le te gáy gọi ngày mới đã nghe thấy tiếng con trai thổi kèn lá reo réo rủ con gái lên suối nguồn cõng nước. Tiếng kèn như thúc giục, như gọi mời.
Tiếng kèn rơi những âm thanh véo von qua cửa sổ nhà Tuyền làm lòng Tuyền bồi hồi, bổi hổi. Tiếp đến là giọng nói, điệu cười rộn vui đánh thức những búp ban nõn nà đang ngái ngủ, cựa mình tỉnh giấc. Nhà Tuyền đã có bể nước mưa, lại có cả người ở nữa. Nhưng đến mùa hoa ban, Tuyền thích mang quần áo ra con suối mọc đầy những gốc ban già soi bóng, giặt giũ. Hoa ban ở đó to hơn, đẹp hơn, tươi tắn hơn thảy.
Nghe theo sự dẫn lối, đưa đường của tiếng kèn lá, Tuyền cũng tất tả ra suối nhập hội. Nhưng khi chân Tuyền vừa chạm đến mé suối, trai gái đang khoát nước nô đùa bỗng nhiên ngừng tay, vội vã kéo nhau về hết. Những giọt nước mắt trong veo của Tuyền lặng lẽ rơi xuống, lặng lẽ tan vào lòng suối mềm mại.
Hình như suối không biết buồn là gì. Suối vô tư đùa nghịch với những tảng đá bám xanh rêu cũ, cuốn những cánh hoa ban và mấy chiếc lá vàng lượn lờ theo điệu ngân róc rách. Tuyền thấy gương mặt mình loang loáng hằn trên mặt suối nom rất tội nghiệp. Không một ai trong bản thích chơi với Tuyền. Bởi nhà Tuyền giàu có nhất vùng này.
Người ta thêu dệt, cha Tuyền là ma cà rồng có chiếc vòi dài ngoằng hút hết của cải của dân bản. Cha không phải ma cà rồng. Cha là người bình thường! Đã bao lần, Tuyền muốn hét lên cho núi rừng nghe thấy tiếng lòng của Tuyền, cồn cào, khắc khoải. Nhưng rồi, có cái gì đó dâng lên, mắc nghẹn nơi cổ họng. Tuyền úp mặt vào suối, thầm khóc.
Tiếng bước chân của trai gái trong bản khuất xa dần. Con suối đang rộn rã tiếng bông đùa chợt im ắng và hoang vu đến rợn người. Vài cơn gió đùa lay tán ban êm êm và tiếng chim chuyền cành dìu dặt càng làm cho khung cảnh trở nên quạnh quẽ. Tuyền giặt chiếc váy sặc sỡ như cánh bướm đang chấp chới trong dòng nước mát, đầu chợt nghĩ ngợi miên man…
Nhà Tuyền có hai chị em. Chị gái Tuyền xuống phố học rồi lấy chồng dưới đó, không về. Cha mẹ Tuyền suốt ngày nghĩ chuyện mua trâu bò giá rẻ ở khắp các vùng về làm thịt khô gác bếp nhập cho thương lái miền xuôi. Bản này, món thịt khô treo lủng lẳng trên cái gác bếp ám đen bồ hóng thơm khói ấm chiều lam, nhà nào chẳng biết làm. Nhưng cha Tuyền được ông nội truyền dạy một bí kíp tẩm gia vị đặc biệt. Vì vậy, thịt khô cha Tuyền làm luôn được giá gấp rưỡi so với những người khác. Nhờ thế mà nhà Tuyền giàu lên nhanh chóng, tiền thu về nhiều như cánh ban mùa xuân.
Cũng từ đây, những cái miệng ác ý tô vẽ bao câu chuyện hoang đường về cha Tuyền. Cách làm đấy không ngăn được đôi tay cha hái tiền. Nhà Tuyền đã giàu càng giàu hơn. Cha mẹ mải kiếm tiền mà quên mất cô con gái nhỏ luôn cảm thấy lẻ loi trong căn nhà sàn thơm mùi gỗ pơ mu. Chị gái lấy chồng rồi, Tuyền lớn lên trong sự cô độc, bị bạn bè trong bản ì xèo xa lánh. Tuyền từng ước, giá mà nhà mình nghèo đi một chút…
*****
Biết chuyện con gái mang quần áo ra suối giặt, cha Tuyền cấm tiệt. Cha bảo, mấy năm rồi, thần Suối chưa bắt ai về làm người hầu. Tuyền chẳng dám trái lời cha. Cha rất thương chị em Tuyền. Nhưng những lằn roi thơ ấu còn hằn trong ký ức luôn nhắc nhớ Tuyền phải biết vâng lời. Từ ấy, Tuyền suốt ngày quanh quẩn trong nhà như bị giam lỏng nơi cấm cung. Khi buồn, Tuyền mang cuốn truyện tình yêu cổ tích chị gái gửi từ thành phố lên, ra ngồi bên hàng rào đá, say sưa đọc đi đọc lại. Những trang sách mở ra trước mắt Tuyền một thế giới rất đỗi ngọt ngào.
Chàng hoàng tử cưỡi bạch mã đến giải cứu cô công chúa bị phù thủy nhốt trong giọt nước mắt của mặt trời. Bình minh dẫn họ về một miền an yên. Họ sống hạnh phúc giữa ngôi nhà nhỏ gối đầu bên ngọn đồi mượt mà cỏ biếc hướng về chân trời dập dờn sóng biển cùng những đứa con kháu khỉnh, hồng hào. Tuyền ấp tay vào ngực, nhắm mắt và tưởng tượng.
Bỗng, có tiếng vó ngựa lộp cộp từ dưới dốc lên. Tuyền mở mắt ra. Một chàng thanh niên sở hữu gương mặt cương nghị và dáng vóc vạm vỡ trông na ná như chàng hoàng tử Tuyền hằng hình dung theo câu từ cuốn truyện miêu tả. Chàng không chìa tay ra để nắm lấy tay Tuyền mà dửng dưng phi ngựa giày nát thảm lá rải đầy trước cổng để lại một làn bụi vàng mù mịt rồi mất hút sau khúc cua ngõ vắng.
Tuyền biết mình không phải là công chúa. Tuyền chỉ là một cô gái vụng về. Một cô gái không biết ngồi vào khung cửi dệt vải; không biết đưa đường chỉ thêu thùa; không biết nấu một bữa ăn ngon; không biết múa khi sáo ngân mời gọi. Việc trong nhà đã có Viên, người giúp việc mẹ Tuyền thuê về, quán xuyến và lo liệu.
Viên thua Tuyền một tuổi. Nhà nó ở bản bên kia bờ suối. Mẹ Tuyền kể nhà Viên đông anh chị em lắm, những mười ba người cơ, nên nó phải đi ở để kiếm cái ăn. Viên như cô gái bị câm, suốt ngày lầm lũi, Tuyền hỏi thì trả lời, không thì cứ cắm đầu cắm cổ vào công việc. Khi thì xách xô cám cho lợn. Lúc thì xắt sắn phơi khô. Bàn chân Viên nứt nẻ, bè bè. Bàn tay Viên khoằm khoằm, thô kệch. Viên chỉ giỏi làm những việc nặng của đàn ông. Còn những việc cần đến sự tỉ mỉ, khéo tay, cũng như Tuyền, Viên luống cuống không làm được.
Mỗi chiều, khi đã nấu cơm xong, Viên thường bắc thang trèo lên đỉnh đống rơm chơi rồi đau đáu nhìn về phía bên kia bờ suối. Thấy vậy, Tuyền biết Viên đang nhớ nhà. Viên cũng cô độc như Tuyền thôi mà. Mủi lòng, Tuyền hỏi thăm nhưng Viên thường trả lời rất gượng gạo. Mẹ Viên dặn, đã làm người ở thì phải biết thân biết phận, biết dưới, biết trên. Thành thử, Viên chả dám nói chuyện với Tuyền. Sự ít nói và khó gần của Viên làm cho khoảng cách của nó và Tuyền càng thêm nới rộng.
Hội Hoa ban đã đến. Suối trong như róc rách reo mừng. Hoa ban lập lòe ẩn hiện trong sương sớm bàng bạc như dẫn dắt, mê dụ bước chân nam thanh, nữ tú bước tới con suối tình yêu mộng mơ, lãng mạn. Khi nắng mai chan hòa trải ánh vàng ấm áp lên từng cánh hoa ướt mềm, suối xa dần hiện ra trước mắt. Hai bên bờ, hoa ban giăng nở tưng bừng soi mình xuống mặt nước trong văn vắt. Và dòng suối lúc này trông như một tấm khăn thổ cẩm huyền hoặc, lung linh.
Bên bờ suối, nam thanh thổi sáo, nữ tú hòa điệu múa vui. Tiếng sáo anh ngân cao, điệu múa em thêm dẻo. Sáo hát gọi tình yêu nảy mầm. Tay múa cho tình yêu chớm nụ. Tuyền phải nài nỉ mãi, cha mới đồng ý cho Tuyền đi trẩy hội. Cha dặn Tuyền phải cẩn thận, không được thò chân vào dòng nước. Tuyền chọn cho mình bộ váy đẹp nhất, xúng xính ra bờ suối dự hội hoa. Tiếng sáo chen chúc tiếng chim. Tiếng cười đan vào tiếng gọi.
Tuyền muốn múa theo tiếng sáo trai bản nhưng những ngón tay cứ ngập ngừng, bối rối. Mọi người nhìn Tuyền cười mỉa mai. Tuyền xấu hổ quá. Tuyền chẳng có đôi, có cặp. Tuyền chỉ có một mình. Rồi khi nhìn người ta thơm lên má nhau nồng thắm, cảm thấy tủi thân, mắt Tuyền rớm nước cay cay. Tuyền bỏ chạy về nhà…
Khi Tuyền đang ngồi ủ dột nơi góc giường, Viên bê tới một cốc nước vối còn âm ấm. Lần đầu tiên kể từ ngày Viên đến ngôi nhà này, nó mở lời hỏi han Tuyền bằng một chất giọng trong trẻo:
- Chị Tuyền đi chơi Hội Hoa ban vui không?
Bất giác, Tuyền ôm choàng lấy Viên, nức nở:
- Chị buồn lắm, Viên ơi.
Viên vỗ vỗ nhẹ vào vai Tuyền rồi gỡ một cánh hoa ban vương trên tóc Tuyền, nói như reo lên:
- Một cánh hoa ban, chị Tuyền ơi!
Khum khum lòng bàn tay, Viên nâng niu cánh hoa màu trắng tinh khôi như nâng niu một chú chim non. Tuyền ngạc nhiên:
- Sao hoa lại ở trên tóc chị?
- Mẹ em bảo, nếu có cánh ban vô tình đậu lên tóc là dấu hiệu của việc người đó sắp tìm được người thương? Cánh ban đến từ đâu, chị sẽ gặp người thương ở đó.
- Thật ư? Ai mà thèm thương chị chứ?
*****
Tuyền đặt cánh hoa ban nhỏ nhắn dưới chiếc gối bông và thầm mơ về chàng trai cổ tích. Theo như lời Viên, lẽ nào, mình sẽ gặp người thương ở bờ suối? Thầm nghĩ vậy, lòng Tuyền lâng lâng khó tả. Hằng ngày, nhân lúc cha mẹ vắng nhà, Tuyền lại mang quần áo ra suối giặt.
Hội đã tàn nhưng mùa hoa ban hãy còn dài. Bản mới được một công ty dưới xuôi tài trợ vòi nhựa dẫn nước từ suối về từng hộ gia đình nên không còn cảnh trai gái vác ống bương ra đây lấy nước và đùa giỡn nữa. Suối trở về sự im ắng hoang sơ vốn dĩ. Tuyền trò chuyện với suối, với cây. Suối chỉ biết nói mỗi một từ róc rách. Còn cây thì xào xạc khôn nguôi. Chúng không biết thổi sáo làm Tuyền vui. Chúng không biết múa xòe cho Tuyền ngắm. Những cánh ban rơi xuống mặt nước buồn tan tác. Người thương Tuyền đang ở chốn nao?
Một chiều man mác hoa ban, từ phía bên kia bờ suối, có chàng thanh niên bản bên chợt cất tiếng hỏi:
- Giặt váy một mình mà không sợ bị thần Suối bắt về làm vợ à?
- Ai cũng ghét tôi mà. Thần Suối cũng vậy?
- Sao lại bị ghét.
- Vì tôi con nhà giàu.
- Những ngày rằm thì chớ ra suối một mình.
- Tại sao vậy?
- Bản tôi có mấy cô gái bị thần Suối bắt đúng ngày rằm đấy!
Lời nói của chàng trai rất nhẹ, nhẹ như một cánh ban ru êm trên mặt nước mà lòng Tuyền hơi chợn rợn. Chàng là Phánh, nhà ở bản bên. Có lẽ vì chẳng biết Tuyền là ai nên chàng mới chưa ghét Tuyền? Liệu rằng sau này, khi nghe những lời đồn thổi rằng cha Tuyền là con ma cà rồng, Phánh có nói chuyện với Tuyền nữa không? Sau một lát đắn đo,Tuyền đem câu chuyện ấy ra kể với Phánh, chàng bật cười:
- Tôi không tin có ma cà rồng đâu.
- Vậy Phánh thấy tôi thế nào?
- Tuyền đẹp như một áng hoa ban.
Hai gò má Tuyền chợt ửng lên hồng hồng. Tuyền vờ cúi mặt vắt nhẹ chiếc váy đang giặt dở trên tay. Những cánh hoa ban phía thượng nguồn kéo về từng đàn, rập rờn, mướt mịn. Gió không đủ ồn ào để ken vào khoảng lặng thẹn thùng của hai người sau câu nói hoa mĩ của Phánh. Tuyền thấy tâm hồn mình như đang trôi đi miên man…
*****
Họ gặp nhau bên con suối mỗi ngày. Phánh bên kia suối. Tuyền bên này suối. Con suối đong đầy. Con suối cách ngăn. Sự cách ngăn khiến cho câu chuyện của hai người thì càng thêm gần, thêm đượm. Phánh không có sắc vóc rắn rỏi, nét mặt phong sương như chàng hoàng tử cưỡi bạch mã Tuyền vẫn thường mường tượng.
Đã thế, Phánh không biết thổi sáo, cũng chẳng có sức khỏe để gánh vác những việc nặng của con trai. Nhưng Phánh có nụ cười lấp lánh và trái tim nồng nàn đủ sưởi ấm cho những tháng ngày ủy mị của Tuyền. Chị gái Tuyền trước khi trao cuốn truyện dày cộm cho Tuyền đã nhắn nhủ: “Truyện là truyện. Đời là đời”. Đến cả hoa ban còn có cánh đậm, cánh nhạt.
Tuyền đâu phải là nàng công chúa bị phù thủy nhốt trong giọt nước mắt của mặt trời. Bởi vậy, Tuyền chỉ cần một người bạn chân thành để tâm sự, sẻ chia. Những điều an nhiên và bình dị nhất, Tuyền luôn tìm thấy trong câu chuyện của Phánh.
Hình ảnh Phánh xuất hiện dày đặc trong những trang nhật ký thầm lén của Tuyền. Phánh là chàng trai đặc biệt. Chàng trai đảm đang biết giặt quần áo, thêu thùa và dệt vải. Có lần, Tuyền thắc mắc, nhà Phánh không có chị em gái hay sao mà Phánh lại làm những việc của con gái thế? Phánh mỉm cười, chậm rãi kể lại một câu chuyện dài.
Sau một chiều lên rừng đốn củi sẩy chân bị ngã xuống vực, chân tay Phánh đã không còn dẻo dai, linh hoạt như trước. Bố mẹ chàng nuôi một bầy em thơ nheo nhóc, cơm ăn chẳng no, áo mặc không ấm, thiếu thốn đủ bề. Nhìn cảnh bố mẹ nai lưng khuya sớm mà mình chỉ biết đứng nhìn một cách vô dụng, Phánh quyết tâm học những thứ công việc nhẹ nhàng để đỡ đần bố mẹ phần nào. Phánh bảo, làm gì cũng được, miễn sao là có ích cho đời.
Rõ ràng, Phánh là chàng trai có đôi tay của một thiếu nữ. Đôi tay dệt nên những chiếc váy rực rỡ sắc màu. Đôi tay thêu nên bao đường nét họa tiết hoa cỏ mảnh mai, mới mẻ. Bản bên gọi Phánh là thằng đàn bà. Con trai không thích Phánh vì chàng lập dị. Con gái ghen ghét Phánh vì dám khéo tay hơn tất thảy con gái bản làng. Nghe Phánh kể, Tuyền bùi ngùi:
- Tôi với anh, ai bị ghét nhiều hơn?
- Kệ họ đi, Tuyền à! Tôi quý Tuyền. Và Tuyền cũng không ghét tôi, đúng không?
Mỗi người một bờ suối và những câu chuyện cứ thủ thỉ vấn vít không dừng. Những câu chuyện đưa họ đến gần nhau hơn. Khi đã đủ thân thiết, Phánh tâm huyết dạy Tuyền cách may vá, thêu thùa. Ở bên này bờ suối, Tuyền bảo:
- Cái đầu tôi nó tối lắm. Anh đứng bên kia giải thích như thế tôi không hiểu được đâu.
Cuốn tấm vải nhỏ vào trong cái túi bóng, Phánh lội qua dòng suối, sang bờ bên với Tuyền. Con suối đã không thể ngăn cách hai người nữa. Tay Phánh e dè đặt lên tay Tuyền như hồi nhỏ cô giáo dạy Tuyền viết chữ. Những mũi kim run run không biết tại vì rét nàng Bân hay vì lý do nào khác. Tay Tuyền đang run hay tay Phánh đang run? Chẳng mấy chốc mà Tuyền đã biết thêu những họa tiết đơn giản như chiếc lá, hình tròn. Khi hai đứa hoàn thành bức thêu đơn giản thì ấy là lúc trái tim Tuyền bỗng dưng lỗi nhịp…
*
Đã đến lúc, Tuyền cần nhiều hơn ở Phánh sự sẻ chia. Tuyền đếm những trang nhật ký màu hồng. Họ đã quen nhau hơn một tháng rồi. Hình bóng Phánh không chỉ thấp thoáng trong cuốn nhật ký mà còn cồn cào trong trái tim Tuyền khi hai người xa cách. Cuối cùng thì cái điều Tuyền khát khao cũng đến. Buổi sáng hôm đó, ở bờ suối bên kia, Phánh mượn câu hát bóng gió bâng quơ:
- Hoa ban đã nở trắng đồi/ Em ơi, em đã có người thương chưa?
Đang mải miết giặt áo, Tuyền bỗng ngừng tay rồi ấp e đáp lại:
- Ban tàn, ban nở mấy mùa/ thầm thương nên đợi ban chưa bung cành.
Ngắt một bông ban lóng lánh sương mai, Phánh lội qua suối rồi cài lên mái tóc tơ óng mượt của Tuyền, giọng trầm ấm:
- Làm người yêu anh nhé, Tuyền?
Hoa ban đã đưa lối cho Tuyền gặp Phánh. Hoa ban đã dẫn đường cho Phánh bước qua cánh cửa trái tim Tuyền. Từ bữa ấy, hôm nào Phánh cũng lội qua suối với Tuyền, rồi vừa ngồi tựa lưng vào nhau dưới một gốc ban rạo rực đơm hoa, vừa vẽ nên một tương lai đẹp như cái kết câu chuyện cổ tích. Phánh nói đùa, sau này lấy nhau, Tuyền sẽ làm chồng để gánh vác những việc nặng nhọc, Phánh sẽ làm vợ để đảm đương những việc nhẹ nhàng.
Phánh còn hứa hẹn sẽ cố gắng dệt một chiếc váy thật đẹp để Tuyền mặc trong ngày cưới. Chiếc váy mà bao đêm Tuyền đã gặp trong những giấc mơ màu cánh hoa ban. Rồi họ sẽ dựng một ngôi nhà nhỏ trên đồi. Họ sẽ sinh những đứa con ú nú. Ngày ngày, Phánh dệt vải, Tuyền cuốc rẫy thả ngô, đàn con rồng rắn chạy quanh ríu rít nô đùa. Hóa ra, cổ tích cũng chẳng phải là điều gì đó quá xa vời…
*****
Người ta đồn thổi, Phánh yêu Tuyền chỉ vì nhà Tuyền giàu nứt đố đổ vách, còn nhà Phánh thì nghèo rớt mồng tơi. Tuyền luôn tin vào tình yêu của Phánh. Ngày qua ngày, Tuyền vẫn âm thầm đợi, đợi mãi, đợi hoài, nhưng chẳng hiểu tại sao, Phánh chưa chịu ngỏ lời cưới Tuyền?
Phánh từng ví vẻ đẹp dịu dàng của Tuyền giống như bông ban đẹp nhất của bản làng. Nhưng chàng đâu biết rằng, ban tàn rồi tới mùa xuân năm sau, ban sẽ lại nở. Còn tuổi xuân của Tuyền cứ lặng lẽ trôi đi thì làm sao có thể níu giữ? Những lần ngồi tựa lưng vào nhau, Tuyền chẳng biết phải mở lời với Phánh thế nào để thổ lộ tiếng lòng của mình cả. Thân con gái, chả nhẽ lại chủ động giục chuyện cưới xin?
Rồi Phánh bỏ Tuyền lại bên này bờ suối mà đột ngột biến mất không tăm hơi. Phải chăng, những lời đồn thổi ác ý kia đã xiên thẳng vào lòng tự trọng của Phánh? Suối vẫn chảy. Chim vẫn hót. Nhưng một ngày… Hai ngày…. Ba ngày trôi qua… Tuyền ngóng mãi mà chẳng gặp hình bóng người thương. Hay là sang bản bên tìm Phánh? Chắc gì người ta còn thương? Hay là Phánh gặp nạn? Những ý nghĩ lẫn lộn vào nhau bủa vây trong tâm trí Tuyền nóng rẫy như hòn than bén nhiệt.
Tuyền phải làm gì bây giờ? Bên kia bản vọng lại tiếng nhạc đám cưới rất khẽ. Tiếng nhạc xập xình, dồn dập khiến ruột gan Tuyền sôi lên. Con suối hẹp, hai bản sát nhau mà sao vời vợi quá chừng? Tay Tuyền tém váy, chợt sực nhớ hôm nay là ngày rằm. Theo phản xạ, Tuyền thu chân lại, chần chừ nhìn dòng suối. Đằng nào cũng chẳng ai thèm lấy mình, thần Suối muốn bắt thì cứ bắt, Tuyền lẩm nhẩm. Và Tuyền ào vào suối…
***
Nhà ai đó, người người chen chúc như trẩy Hội Hoa ban. Tuyền núp bên một bụi cây dứa dại, nhìn vào. Đó là một đám cưới đặc biệt, cả cô dâu và chú rể đều trùm khăn đen kín đầu, tay cầm một sợi dây màu đỏ, nhúc nhắc từng bước. Cô dâu mặc chiếc váy thổ cẩm sặc sỡ có những họa tiết hoa ban. Chiếc váy ấy, chiếc váy trong giấc mơ mà Tuyền từng miêu tả cho Phánh nghe. Sống lưng Tuyền lạnh toát. Lẽ nào?
Tuyền hoang mang chạy về phía bờ suối, bỏ lại sau lưng những giọt nước mắt mặn mòi. Phánh đã phản bội Tuyền? Suối vẫn róc rách tưng bừng và chuyên chở theo từng dòng ban bồng bềnh, huyền ảo. Nhưng đâu rồi hình bóng của Phánh? Kỉ niệm vừa mới hôm qua thôi mà giờ đây đã xa thật xa. Trưa trở gió. Những cánh ban tầm tã rụng như tuyết mùa xuân. Tuyền ngồi trên phiến đá lún phún rêu cũ, để mặc cho những cánh trắng buồn bã lã chã rơi rơi trên đôi vai mảnh dẻ. Mỗi một cánh hoa rệu rã lìa đời cũng giống như một mảnh ký ức vụn vỡ cứa vào tim Tuyền đau nhức. Mùa hoa ban đang dần khép lại. Tuyền ngước nhìn lên vòm cao, mấy bông ban nhợt nhạt như để tang cho tâm hồn héo hắt của Tuyền…
***
Sau mấy ngày xin nghỉ về thăm nhà, Viên trở lại giúp việc cho nhà Tuyền, mắt sưng húp. Tuyền khẽ hỏi:
- Mắt em bị làm sao thế này?
- Hôm qua em đi hái củi, bụi bay vào mắt, chị ạ.
- Em có chuyện gì giấu chị phải không? Em với anh Phánh là gì của nhau?
Trước đôi mắt nghiêm nghị và câu hỏi của Tuyền, Viên giật nảy mình. Nó nấc nghẹn thú nhận:
- Chị biết không? Anh Phánh là anh trai em. Anh bị mắc bệnh hiểm nghèo. Em đã lén mang bán chiếc váy anh thức trắng đêm đêm dệt để lấy tiền mua thuốc cho anh. Nhưng rồi, anh Phánh đã không qua khỏi…
Tuyền ngồi thụp xuống nền nhà, tay ôm ghì lấy ngực…
Những mất mát khiến Tuyền gầy sọp như ánh lửa lụi tàn. Cha Tuyền thuê người đào một cây ban lớn về trồng trước cổng để mỗi đợt cuối xuân, Tuyền không phải lẩn thẩn tìm ra bờ suối. Chẳng rõ cây ban ấy bao nhiêu tuổi, nhưng nó mang tính cách của một đứa trẻ. Năm vui tính, nó đua nhau trổ hoa chi chít. Năm đỏng đảnh, nó điểm xuyết vài bông le lói rồi im bặt. Mùa xuân năm nay, Tuyền hồi hộp đợi mãi mà cây ban chẳng chịu ra hoa. Tuyền rất đồng cảm với cây ban. Có thể, cũng như Tuyền, nó cô đơn quá nên quên cả tiếng gọi mùa xuân.
Tuyền bước qua tuổi đôi mươi, cha mẹ giục chuyện lấy chồng, Tuyền nhỏ nhẹ đáp: “Con chỉ lấy người mình yêu”. Viên bảo rằng, nếu Tuyền không lấy chồng thì cả đời này, nó nguyện sẽ thay Phánh chăm sóc cho Tuyền. Tuyền biết, Viên cũng đã thầm thương một chàng trai kể từ ngày nó lén lấy cuốn truyện tình yêu cổ tích của Tuyền đọc trộm và ngắt một bông ban cài lên tóc làm duyên khi tiếng vó ngựa dưới dốc vang lên lộc cộc. Chỉ vào cặp chim tà vặt đậu trên cành ban, Tuyền dịu dàng nói:
- Chị muốn em hạnh phúc như đôi chim kia!
- Em…
Lũ chim cũng đang yêu nhau. Mỗi sớm, chúng thường cất tiếng hót thanh thanh trên cây ban gầy cỗi chỉ có lá xanh. Tuyền ngắm nhìn cặp mỏ màu đỏ của chúng đang rỉa lông cho nhau rồi chẳng hiểu sao những ngón tay lại nắn nót thêu lên chiếc khăn hình đôi uyên ương bay trên nền hoa ban trắng nhưng nhức. Nếu Phánh còn sống, hẳn anh sẽ phải dành lời ngợi khen cho bức thêu này. Nếu Phánh còn sống…
***
- Cháu đã thầm yêu con gái bác ngay từ lần gặp đầu tiên…
Cha Tuyền hồ hởi gọi Tuyền ra rót nước mời khách. Là chàng trai năm xưa Tuyền đã gặp khi ngồi đọc sách. Chàng trai cưỡi ngựa sở hữu gương mặt cương nghị và dáng vóc vạm vỡ. Chàng trai nhìn Tuyền rồi quay sang cha Tuyền, dõng dạc hỏi:
- Cô ấy lại đi hái rau rừng ạ bác?
- Đây, con gái tôi đây - Cha chỉ vào Tuyền, giới Thiệu.
Chàng trai tả lại dáng hình cô gái anh đang nói tới. Hiểu ra câu chuyện, Tuyền dịu giọng giải thích:
- Cô ấy là Viên, em tôi. Để tôi gọi nó ra cho anh.
Nghe tiếng gọi của Tuyền, Viên khúm núm bước ra. Những ngón chân bè bè của Viên còn dính đầy bùn đất. Gương mặt chàng trai bỗng sáng lên như bông ban gặp nắng. Có những điều gì man mác vỡ ra trong chàng trai, trong Tuyền, trong Viên và cả trong cha Tuyền nữa… Ngay lúc ấy, Tuyền đưa mắt nhìn ra cây ban. Đôi chim tà vặt lại đón chào ngày mới bằng tiếng hót rộn vui. Tuyền cười hiền:
- Thế nào, em đã muốn lấy chồng chưa?
- Em… Em… - Viên ngập ngừng, rồi nước mắt bật ra - Em sợ chị buồn.
Tuyền vuốt nhẹ lưng Viên, vỗ về:
- Chị tự lo được cho mình. Em yên tâm!
Ngoài cổng, tiếng con ngựa trắng hí vang làm cây ban nhà Tuyền giật mình, bừng thắp một bông hoa rạng rỡ. Bông hoa muộn màng nhưng không đơn độc…

Phan Đức