Mẹ tôi vẫn giữ thói quen dậy sớm nhóm lửa, dù anh trai tôi đã trang bị khá đủ đầy cho một gian bếp hiện đại: bếp ga, ấm điện, tủ đựng chén bát…
Chị dâu thường nói: “Bây giờ cuộc sống hiện đại rồi, mẹ không phải tốn thời gian nhen lửa nấu nước, nấu cơm. Mẹ để con làm, chỉ một loáng là xong hết ngay thôi mà”. Tôi hiểu ý tốt của chị dâu. Nhưng tôi cũng không phản đối mẹ. Vì với mẹ, bếp là cả một khoảng không gian ăm ắp nỗi niềm.
Ngày chúng tôi còn nhỏ, ngoài việc ruộng đồng, không gian của mẹ là cái bếp. Mẹ quần quật với bao nhiêu chuyện của nhà nông thời công điểm, vậy mà về nhà, vừa thả đôi quang gánh xuống là mẹ xắn tay vào chuyện bếp núc. Nấu ăn, nấu cháo heo, xắt khoai cho gà… Đêm về là xay lúa, giã gạo, xắt chuối độn thêm cho lũ heo, cứ hở ra là đòi ăn eng éc đến inh tai. Mỗi đêm, khi học bài xong, tôi thường ngồi xem lớp lớp lát chuối cây tròn to ngả ra đều đặn theo từng nhát dao của mẹ. Nhiệm vụ của tôi là dùa phần chuối trồi lên miệng cối mỗi khi mẹ giã. Tôi cũng thường nhìn mẹ và các anh trai giã gạo nhịp chày đôi, chày ba bên ánh lửa bập bùng. Tôi nhớ mùi cám heo thơm lừng mỗi khuya, khi mẹ dùng đôi đũa bếp to khuấy đều cho nồi cám khỏi bị sít. Gian bếp này đã ghi dấu những ngày thơ của tôi, bên sự vất vả tảo tần của mẹ. Là biết bao khốn khó và thương yêu.
Những mùa đông lạnh giá, sau buổi chăn bò ngoài đồng, anh em tôi thường quây quần bên bếp. Những tiếng cười và câu chuyện râm ran. Đứa phụ mẹ nấu cơm, đứa hì hục xâu những trụi cua, trụi cá vừa làm sạch (trụi là thanh tre nhỏ bằng cái que dài khoảng 4-5dm, vót nhọn một đầu, xâu cá cua vào để nướng). Cua thì chỉ cần gỡ yếm, để nguyên vỏ mới dễ trụi. Cá cẩn, cá nhét thì bẻ cong từng con, xâu ngang qua hai phần thân, cá rô chỉ cần xỏ trụi ngang giữa bụng. Mẹ gạt ra một nồi than hồng để chúng tôi vừa sưởi ấm, vừa nướng. Chỉ cần kê hai bên nồi than mấy viên gạch, gác các trụi cua cá vừa xâu lên, vài phút sau, mùi thơm ngậy đã bay khắp nhà. Cá nướng chín, dầm mắm nêm hoặc nướng cho héo, sau đó kho với lá nghệ tươi, lá gừng. Sản vật vô giá này của ruộng đồng, mùa mưa là ngon nhất. Thịt cua, thịt cá đều thơm đượm mà không gắt như mùa nắng. Gương mặt mấy anh em đỏ hồng vì ấm và sung sướng. Hơi ấm của lửa, hay tình cảm gia đình bình dị mà thiêng liêng sưởi ấm tâm hồn những đứa trẻ nhà quê từ thuở bé thơ như thế đó. Niềm vui bên bếp tự nhiên như cỏ cây muôn màu.
Tôi nhớ cái gian bếp đơn sơ mà ấm áp. Nhớ cái kiềng ba chân đặt giữa bếp. Củi được chụm vào từ hai bên. Nấu nướng xong, bao giờ mẹ cũng giụm vào bếp gốc củi thật to, thêm ít trấu để giữ lửa. Góc bàn bếp là ống tre, đựng mấy đôi đũa bếp và ống thổi lửa. Đôi để chắt nước, xới cơm; đôi để khuấy cám heo. Trên một góc bếp, mẹ thường treo chùm bắp giống, nếp giống hoặc quả mướp, quả bầu chín khô. Khói bay lên lâu ngày, quyện vào chúng màu bồ hóng. Chẳng con mọt nào dám tới để ăn những hạt giống đó. Những ảnh hình đơn sơ bỗng một ngày hiện diện trong niềm nhớ, lại trở thành ký ức thiêng liêng.
Nghĩ cũng thật lạ kỳ. Khi phải tất bật với bộn bề cuộc sống; khi nồi cơm điện, bếp ga, bếp từ trở thành vật dụng tiện lợi, con người lại nhận ra: không gì ngon bằng cơm mẹ nấu; cũng không lò nướng nào nướng thơm bằng nồi than! Cái gian bếp cũ kỹ, đơn sơ mà ấm áp vẫn luôn là “một cõi đi về” trong lắng sâu tâm khảm. Cái gian bếp gắn liền với hình bóng người mẹ quê tảo tần là ngọn lửa hồng trìu mến, bình yên.
Nguyễn thị Diệu Hiền
Chái bếp của Ngoại
Nhớ bếp cũ, gian nhà sau của ngoại,
Bao thân thương, bao kỹ niệm trong lòng...
Xa giờ xa nào cách trở ngăn sông ?
Con có đến cũng không còn có ngoại !!
Hình ảnh xưa đơn sơ sao nhớ mãi ?
Khói chiều vươn trên mái lá ngày mưa.
Trong đêm dài khắc khoải kể chuyện xưa...
Cùng tiếng võng đong đưa buồn não nuột !!
NM
Chái bếp hạnh phúc
Ông bà Tư về quê sống trong căn nhà lợp tôn cùng mảnh vườn nhỏ, tới nay đã gần hai mươi năm. Con cái có gia đình riêng, lập nghiệp xa. Chỉ cô con gái út có chồng gần, tới lui thăm viếng thường xuyên. Thấy cha mẹ hàng ngày phải tự lo chuyện bếp núc, Vân ái ngại bàn: – Hay mỗi trưa chiều con kêu tụi nhỏ đem cơm cho ba má, xe máy chạy chừng mười lăm phút là tới… Bà Tư cười lắc đầu. Ông nhìn bà rồi cười theo: – Ba má già ăn uống bao nhiêu, cá ao rau vườn, làm chút xíu là xong. Được mà con! Vài bữa sau, Vân kêu thợ đến làm cái khuôn bếp gọn gàng, đặt bếp gas, gắn móc xoong nồi tươm tất. Thấy chuyện đã rồi và không muốn làm con buồn nên ông bà Tư im lặng. Chừng Vân gọi chở bình gas thì ông ngăn lại: – Khoan con! Ba má quen dùng cái chái bếp sau hè rồi, vật dụng để lung tung vậy mà… dễ coi hơn! – Nhưng nó nhỏ quá, hơi bất tiện sinh hoạt… Ông Tư nói như để hài hòa với con gái phần nào: – Ba má biết ý con, mà thôi… sẵn có thợ con kêu họ cơi nới cái bếp cũ rộng một chút là thuận tiện. Nói thiệt, như vậy ba má vui hơn! Chìu ý cha, Vân làm theo lời. Trong bếp, bà Tư lấy gạch sắp khít làm chỗ để mắm muối tiêu hành… vừa tầm tay. Kê ông táo cũng là gạch chồng lên nhau, một ít bẹ dừa, củi khô chặt ngay ngắn để xa xa, che bằng tấm thiếc. Nắng trưa, nắng chiều chỉ loang lổ trên mái lá, bởi được che bằng hàng dừa bên bờ ao và mấy bụi chuối già, chuối hột. Ông Tư lấy võng buộc một đầu vào thân ổi, đầu kia buộc vào thân chuối hột. Đang ngồi ướm thử thì bà Tư ra kêu lên: – Trời đất! Hết chỗ cột võng sao ông cột vô cây chuối? Thử hỏi ai lấy dây cột vô mình ông rồi lắc, rồi đưa thì… Như cảm thấy lỡ lời, bà dừng lại. Ông cười xòa, tháo dây võng cột chỗ khác, chống chế: – Bà nói phải, nhưng tôi nhẹ hều, nhúc nhích chi cây chuối! Mai tôi mua thêm cái võng nữa, giăng kế bên nghen bà! Bà Tư hứ một tiếng, làm mặt nghiêm: – Già rồi mà ông ăn nói kỳ cục, hổng sợ đám nhỏ nghe được nó cười… Nhún nhún cái võng, ông nhìn bà: – Ủa vậy hả? tôi đâu có biết…
– Giả ngộ hoài! ông làm ơn hạ thấp võng xuống cách đất hơn gang tay thôi, treo cao lỡ có bề gì chắc một mình tôi… Bỏ lửng câu nói, bà Tư bước nhanh vô nhà…
Khuya nào cũng vậy, độ 4 giờ sáng là ông Tư thức ra chái bếp, cố nhẹ nhàng tránh làm bà mất giấc. Ở đó ông sẵn bếp lò, nhóm lửa bắc ấm nước, rửa mặt xong trở vào là nước sôi. Thong thả sức bình, bỏ trà, châm nước, ông Tư ngồi hơ ấm đôi tay rồi tựa vách uống chén trà thơm đầy hương vị đầu ngày. Trời hừng đông, ông xách giỏ đục lần ra mé rạch thăm tay lưới giăng lúc chiều tối. Vừa kéo nhẹ lưới là ông có thể ước lượng bữa nay “trúng” nhiều hay ít. Cá bống cát, cá phi sông… dính lưới khi thì mươi con, kém cũng vài ba con, có khi còn được cua; bấy nhiêu dư sức ông bà ăn trong ngày. Cũng do ông thích mà giăng chơi, chớ ao nhà thiếu chi cá. Ông Tư thường giành xuống bếp thay bà, lúc canh chua bắp chuối, cá kho, lúc cá chiên dầm nước mắm, rau luộc. Nhiều lần ông nói với bà: “Mình có phước, thời trẻ làm lụng vất vả, giờ được vầy là hạnh phúc lắm, cần gì phải bon chen, tìm kiếm xa xôi. Phải biết tận hưởng cuộc sống, tận hưởng những gì mình có bằng sự chính đáng…”. Bà gật gật đầu khiến ông rất hài lòng vì có người đồng tình, hiểu bụng mình… Xách giỏ cá vào, đang rửa tay thì bà Tư lò dò ra, lên võng nằm. Ông cũng lại võng kề bên ngồi đốt thuốc hút. Mới được mấy hơi, bà lên tiếng: – Hồi khuya tôi nghe ông ho… Hút thuốc nhiều nóng phổi rồi dậy sớm phải hông? Câu nói của bà làm ông sặc nhẹ. Dập tắt thuốc, ông thấp giọng: – Ờ… tôi nghe bà, từ giờ bớt lại! Hai người im lặng, hướng mắt qua bên kia con lộ. Mặt trời lên dần, ánh hồng lấp ló xuyên bụi tre cao cao đầu xóm… *** … Ông bà Tư mất cách nhau vừa đầy năm. Ngày cúng thất bà Tư, chú Hai hàng xóm buồn buồn nói với Vân: “Như chim liền cánh, như cây liền cành. Hai ông bà như hai cái cây đan xen nhau, một cây khô rễ thì cây kia tủi thân, rầu lòng lắm cháu ơi. Phần số là của cha mẹ, còn tụi cháu lo mồ mả vậy cũng báo hiếu vẹn toàn!”. Cúng xong, Vân cùng mấy đứa em ra thăm chái bếp. Tất cả vật dụng còn y nguyên, ngăn nắp, khác là vắng bóng chủ nhân. Chừng nhìn hai cái võng sát bên, hơi lắc lư theo gió, không dằn lòng được Vân ngồi thụp xuống ôm lấy cả hai cái võng như còn hơi hướm thương yêu mà khóc nức nở. Chen lẫn trong tiếng khóc của những đứa con, thấp thoáng niềm hạnh phúc tâm linh, điểm sáng đời người… Nguyễn Kim
Mẹ và bếp lửa hồng,
Bếp lửa hồng như tấm lòng của mẹ,
Luôn bao dung ấm áp lẫn chở che...
Lặng lẽ hy sinh, cô độc lúc đêm về,
Mẹ thầm lặng như bà tiên trong cổ tích
NM
Mẹ và bếp lửa
Đi
qua mưa nắng tháng ngày, có những thứ đổi thay, có những điều không tồn
tại nữa. Trong tổ ấm gia đình, theo thời gian, con cái sẽ lớn lên và xa
dần căn nhà nhỏ tuổi thơ để bay ra với trời rộng bao la của tương lai,
mơ ước. Còn cha mẹ tóc sẽ thay màu, vai thêm gánh nặng thời gian, nhiều
thêm tuổi tác… Có những thứ sẽ thành nạn nhân của bụi thời gian mờ phủ,
nhưng có những điều không bao giờ thay đổi. Như quê hương bao đời, mẹ và
bếp lửa sẽ cứ mãi còn, vững bền và yêu thương nồng đượm như từ thuở ban
sơ…
Mẹ
và bếp lửa, đó là sự ấm áp vô cùng. Trong những ngày giông bão, trong
những lúc yếu lòng, những khi thấm mệt, khi cần một bàn tay, một hơi ấm,
con người biết tìm đâu một nơi an ủi, chở che, nơi mà mình có thể khóc
vỡ òa cho quên hết mọi phiền muộn, ngoài việc chạy về với mẹ bên bếp lửa
hồng. Những khi vấp ngã trên đường đời, những lúc bạn bè lánh xa, ghẻ
lạnh, những lúc cô đơn và hụt hẫng, cần một nơi sưởi ấm, vỗ về để thôi
thấy lòng mỏi mệt, cũng bếp lửa than nồng và mẹ hiền bao dung sẽ luôn
mở rộng vòng tay chờ đón ta về. Trên hành trình của kiếp người vô
thường, ta đi trong bao khó nhọc và đôi lúc không còn phương hướng, ta
lạc mất đường về, ta sẽ nghĩ về ai ngoài mẹ và “bếp lửa ấp iu nồng đượm”
nơi quê nhà thân quen…
Mẹ
và bếp lửa, đó là nơi ấp ủ niềm tin yêu, ước mơ và hy vọng. Bếp lửa có
thể tắt nhưng ngọn lửa không tàn, ẩn sâu trong lòng là tro ấm và hòn
than le lói, lửa vẫn âm ỉ cho ngày bùng lên một đốm nồng nàn. Mẹ có thể
bên ta, ở cách xa ta nhưng niềm tin, nghị lực từ mẹ đâu dễ gì mất đi
trong ta. Bên ánh lửa bập bùng cháy ngời lên bao tin yêu, khát vọng, ta
đi qua tuổi thơ bằng những câu chuyện cổ tích ở hiền gặp lành, sống chân
thành và phấn đấu vươn lên sẽ được đền đáp mẹ kể đêm đêm. Có chàng
Thạch Sanh thật thà dũng cảm được lòng công chúa, có người em hiền lành
được vàng đầy túi ba gang. Có cả chính ta là cổ tích ngày mai của mẹ.
Bên bếp lửa âm ỉ niềm tin dai dẳng, ấm nóng hoài những nghị lực bền bỉ,
lời dạy dỗ, tâm tình của mẹ là hành trang đơn sơ mà có sức mạnh lớn lao
cho ta vào đời. Bếp lửa muôn đời vẫn không tắt, qua các thế hệ nối liền
quá khứ, hiện tại, tương lai. Đi hết cuộc đời, mẹ vẫn luôn kỳ vọng vào
con, là động lực, nguồn động viên cho con vươn tới làm thành lý tưởng
khát khao, cũng là bến đỗ, là nơi quay về cho con sau những chặng đường
dài vất vả. Còn điều gì bền bỉ trường tồn như lửa, có niềm tin yêu, kỳ
vọng nào bền chặt như của mẹ hiền…
Mẹ
và bếp lửa, đó còn là lòng nhân từ, hy sinh và tha thứ. Bếp lửa thuần
khiết, có thể thiêu cháy hết mọi nhơ nhớp. Mẹ nhân từ có thể xóa sạch
mọi tội lỗi trong con. Bếp lửa thầm lặng có thể nhận cho mình mọi thứ dù
chẳng tốt đẹp gì và làm tròn sứ mệnh đem lại ánh sáng, hơi ấm cho đời.
Con dù có đối đãi với mẹ thế nào, mẹ bao dung vẫn sẵn lòng chấp nhận,
thứ tha mà không oán trách nửa lời, miễn sao con sống vui tươi, hạnh
phúc. Trong thần thoại Hy Lạp, lửa từ bỏ địa vị thiêng liêng thần thánh
trên chốn thiên đình của mình theo thần Prometheus xuống trần giới làm
bạn với con người và đưa họ ra khỏi tối tăm. Trong cuộc đời, mẹ nhân từ
có thể từ bỏ tất cả vì con, ấy là những trang cổ tích nhiệm mầu giữa đời
thường đó thôi…
Ta
nhớ mẹ và bếp lửa tuổi thơ biết mấy. Nhớ những chiều mùa đông mây sầu
giăng kín lối, ta ngồi nghe mẹ kể chuyện ngày xưa bên bếp lửa tí tách
mùi hương nồng nàn củi khô, củi mục. Nhớ những ngày tháng mười mưa dầm
lạnh lẽo, ngồi bên mẹ ăn củ khoai nướng nghe chuyện bìm bịp kêu nước lớn
nước ròng ngoài sông đang lên. Ta đi qua tuổi thơ khổ nghèo bằng chiếc
bánh ú sắn mẹ nấu, cái bánh xèo mẹ đúc đơn sơ mà ấm lòng bên bếp lửa
cháy rơm đượm mùi đồng quê bùn rạ. Ta nhớ những lần trái gió trở trời,
mẹ ta đau lưng nhức mỏi, ta lại ngồi đấm bóp cho người mà nghe bếp lửa
thao thức. Nhớ những lần đau ốm, mẹ lại ngồi hơ lửa xoa bụng cho ta. Cả
một đời lặng lẽ, mẹ âm thầm nhen nhóm cho bếp lửa cháy nồng, lo lắng,
săn sóc từng miếng ăn, giấc ngủ con thơ. Rồi khi ta chìm vào sâu giấc
ngủ tuổi thơ vô tư đến nhanh như cơn gió thoảng nhẹ, mẹ lại ngồi bên bếp
lửa đến tận đêm khuya may áo kiếm thêm vài đồng cho con chiếc áo mới
ngày mai đến trường.
Có
những điều vĩ đại mà quá đỗi đơn sơ, có những điều thân thương nên hóa
đời thường, gần gũi bên ta mà đôi khi ta không nhận thấy. Ta có những
bữa ăn ngon, những giờ phút ấm áp mùa đông nhưng mấy khi ta nghĩ về bếp
lửa. Mẹ cho ta tất cả, nhưng lắm lúc ta quên mất mẹ già, có nhiều khi ta
dành thời gian cho những điều vô bổ còn nhiều hơn mẹ. Nhưng quản chi
cuộc đời mưa nắng đổi thay, tính toán chi lòng con đôi khi hờ hững, mẹ
vẫn sẵn lòng thứ tha, hy vọng mà che chở cho con đi qua giông tố cuộc
đời. Mẹ và bếp lửa vẫn ấm áp yêu thương, chan chứa tin yêu, nồng đượm hy
vọng, lặng lẽ hy sinh và sẵn lòng tha thứ. Mẹ và bếp lửa yêu thương nơi
quê nhà là hình bóng quê hương bên ta trong những khó khăn, hoạn nạn,
là bến đỗ quay về cho ta sau những vất vã, nhọc nhằn. Bởi qua bao thời
đại, lửa vẫn ở mãi với con người, còn mẹ, “đi hết đời lòng mẹ vẫn theo
con…”
Chiều 8-3 là một chiều âm u, mưa bụi phủ đầy đường nhưng chẳng làm giảm
đi nỗi niềm hạnh phúc của người ta, đường phố vẫn tấp nập, những gánh
hoa hàng hoa vẫn rực rỡ như những nụ cười của bao nhiêu cô gái…
Trái ngược lại với đó, Nix tóc rối, không điệu đà không xinh đẹp vì nó
phải vội phóng xe xuyên giữa trời mưa và dòng người đó, thật nhanh, vì
bạn ấy ốm…
Muốn mua 1 bó hoa gì đó đến nhà bạn ấy cắm tặng bà tặng mẹ, dừng xe
trước gánh hàng hoa của 1 người phụ nữ trung tuổi, cô ngồi thật buồn
dưới trời mưa bụi, có lẽ vì cô chẳng có nhiều hoa như những gánh khác
gần đó, gánh hoa của cô đơn sơ âu chỉ có vài bó cúc và vài bó hoa gì đó
nhỏ nhỏ xinh xinh nhưng lại thu hút Nix dừng lại…
-Cô ơi, hoa này bán thế nào ạ?
-Cô lấy rẻ mua nốt cho cô 5 bó nha con, mua nốt cho cô về với em nó, nhà
cô vừa gọi em nó đang đẻ ở viện phụ sản mà phải mổ. – gương mặt người
phụ nữ lo lắng cùng câu nó trần tình thật lòng làm Nix vừa bất ngờ vừa
bối rối.
-Mà cô ơi, cháu mua 2 bó thôi, 5 bó nhiều quá cháu không dùng hết đâu.
-Mua nốt giúp cô đi mà, cô lấy rẻ, cô nói thật cho cô về chứ không phải cô gì đâu, nhé!
Nói rồi cũng chẳng đợi Nix trả lời gì, người phụ nữ trung niên đó vội
vàng buộc luôn 5 bó vào phía sau xe. Con bé đơ giữa ban ngày không biết
xử trí sao, trong đầu chỉ vụt qua vài suy nghĩ “Ơ sao lại nhanh thế
này?” “Hoa này là hoa gì mình còn không biết mà tận 5 bó biết làm gì?”
“Nhưng cô ấy cũng tội quá” …nhưng rồi cũng mua cho cô mặc dù sau đó
trong người chỉ còn vài nghìn đồng lẻ.
Vừa phóng xe đi đường vừa lan man nghĩ “Hoa này là hoa gì nhỉ? Liệu có
phải là hoa dại không?” “Liệu mình có bị lừa không?” “Mà không! Ai lại
lôi chuyện này ra để lừa người khác”. Rồi cũng chả kịp nghĩ gì, dòng suy
nghĩ bị cắt phăng đi bởi 1 cuộc điện thoại- Bạn ấy vào viện!
Gửi xe vào nhà xe, luống cuống cầm tới cả 5 bó hoa chỉ biết quay ra xin gửi mấy bác bảo vệ giữ giùm.
-Hoa này là hoa gì? Hoa mùng 8 hay hoa mùng 1 đây mà mang vào bệnh viện?- bác bảo vệ cười trêu
Con bé Nix vẫn còn lơ ngơ chả hiểu gì cả, trong đầu lại nghĩ “Thôi toi,
hay hoa này cũng giống hoa cúc để người ta hay dùng để thắp hương?”
-Ơ bác ơi, thế bác có biết hoa này là hoa gì không ạ?
-Bác không biết, thế mới đang hỏi mày, mày lại hỏi bác.
-Cháu đang đi có việc mà bị gọi vào đây, mấy bác cho cháu gửi mấy bó hoa ở đây được không ạ?
-ừ thôi cứ để đây. Bác đem đi tặng bạn gái xong tí lại trả mày – bác bảo
vệ cười đùa vui vẻ, bỗng dưng làm Nix tự nhiên thấy nhẹ lòng.
Chiều 8-3 kết thúc bằng mấy tiếng trong bệnh viện, từng giọt nước truyền
rơi xuống, ngoài cửa sổ hàng ngàn hàng vạn hạt mưa bay sao ủ rũ mà buồn
thế.
May mắn bạn ấy chỉ cần truyền nước rồi được về nghỉ ngơi, đèo bạn ấy về,
cùng cả nhà bạn ấy nấu cơm tối, vụng về cắm mấy bó hoa vào lọ trông đến
lem nhem. Hoa đi đường, mưa gió tạt mạnh làm những cánh hoa mong manh
đã rụng nhiều, mà cũng có lẽ chúng phải đợi mình lâu quá nên cũng ủ rũ
hết. Vậy mà nhà bạn ấy vẫn vui, mẹ bạn ấy bảo hoa này là hoa bươm bướm,
hồi xưa nhiều mà giờ vãn đi cũng ít khi thấy, bố bạn ấy thích hoa này
lắm, tháng trước Tết cứ đòi mua hoa này về cắm mà không thấy có. Chắc là
an ủi thôi, nhưng cũng ấm lòng ấm dạ con bé rồi.
2 bó còn lại mang về nhà tặng mẹ, gần 9h tối, về tới nhà bó hoa cũng
kiệt sức như người, chỉ còn lại những bông hoa kiên cường nhất vẫn ở
lại. Lại cắm thêm 1 lọ hoa, vẫn vụng về, vẫn lem nhem, nhưng lại thấy
quí. Mẹ bảo nhìn lọ hoa là biết ngay mình mua không lệch đi đâu được xấu hổ quá.
2 lọ hoa chẳng hoàn chỉnh, chẳng đẹp, chẳng thơm, dân dã nhưng mình lại
thấy thích. 8-3 chẳng có hoa, chẳng có quà, chẳng có lời chúc nhưng lại
đáng nhớ vì sau ngày hôm đó, lại thêm một chút mình học được thêm cách hi
sinh, sống cho người khác, không vị kỉ, không đố kị.
Nhưng những cánh hoa bươm bướm, mỏng manh nhưng thật tinh khiết, âm thầm,
chẳng nhiều người sủng ái, chẳng nhiều người biết đến nhưng đối với ai
biết, sẽ yêu chúng lâu rất lâu sau này…:)
Nixducky
Giấc mơ dài,
Cuộc đời tựa giấc mơ dài,
Giấc mơ tay trắng mãi hoài theo ta...
Xác xơ thay những cánh hoa,
Càng nhìn càng thấy xót xa trong hồn !!
NM
Hoa sao nhái
Nhà nhỏ. Có khoảng sân chỉ toàn hoa sao nhái. Bởi chiều cô, anh nhổ hết
các thứ cây và hoa có sẵn trong vườn để trồng và cất công chăm sóc.
Những cánh nhấp nháy, lả tả rơi từng đám mỗi khi cơn gió thổi qua. Roi
rói trên đất, tựa bức tranh lập thể với toàn gam màu nóng. Nhưng chỉ qua
một đêm thôi đã ngả màu. Nhàu nhò. Cũ úa.
Từ ngày vợ chồng anh
ly dị, ông già đối diện cứ chiều muộn lại cầm chai rượu thuốc qua nhà
anh. Ông luồn tay mở cánh cổng rào rất thuần thục, lắng nghe tiếng bản
lề gỉ than van kẽo kẹt. Chậm rãi thản nhiên như cốt cách một nhà hiền
triết, ông tiến tới, ngự lên ghế đẩu cũ què một chân, đặt chai rượu
thuốc lên chiếc bàn đá mài xanh mẻ cạnh kê dưới giàn chanh leo, chờ anh
ra với hai cái ly con: "Nào, uống. Chia buồn cho những kẻ cô đơn". Thằng
bé lên năm, hiếu động. Nhưng giống anh ở chỗ ít lời. Ở trường mẫu giáo
về, nó chạy loăng quăng ra vườn. Sục sạo bên đám cây, luống đất, thơ
thẩn chơi một mình. Nếu còn mẹ, sẽ có nhiều lý do để nó bị đòn. Tay dơ,
chân dơ, mặt mũi cũng dơ, quần áo lại càng không sạch. Nó nghiệm ra chân
lý giản đơn: không có mẹ, dù có dơ tuyệt đối cũng không làm ai thấy xốn
mắt. Anh dễ say. Chừng hai ly, mặt mũi anh đỏ bừng, đầu óc ngu
ngơ, váng vất. Trái lại, ông già càng uống càng tỉnh. Ông miên man nói,
anh lặng lẽ nghe. Ông gật gù, biết nghe thì tốt. Bao nhiêu sự ở đời, chỉ
vì không ai chịu nghe ai mà thành ra tan nát. Nghĩ cho cùng vợ anh là
một phụ nữ hợp để làm vợ, ông tấm tắc. Giá hai người đừng tan vỡ, tốt
cho thằng nhỏ. Anh không ừ hay lắc. Chuyện ai nấy biết. Ông già ở
một mình. Lâu lâu người bưu tá gọi cửa, đưa cho ông những phong bì nhỏ,
mỏng - dạng thư báo nhận tiền gửi qua bưu điện. Chẳng bao giờ thấy ông
lý giải chuyện này. Cũng không bao giờ anh hỏi. Không tin nổi: về đây đã
mấy năm, anh chưa từng một lần bước qua nhà ông, và có lẽ sắp tới cũng
vẫn như vậy. Cả hai mặc nhiên chừa lại những khoảng cách, tạm gọi là
ranh giới của sự riêng tư. Tuy hơi bấp bênh, nhưng theo anh, đó là một
kiểu bầu bạn thú vị. Do ít hiểu biết tường tận về nhau, người ta lâu
chán, có thể chơi với nhau dài dài mà không thấy mệt, thấy ghét.
Anh
thường ngây người lắng nghe tiếng cô cười giòn tan, trong trẻo như
pha-lê vỡ. Vợ anh ngày xưa cau có, luôn luôn nghi ngờ, bất mãn. Gánh
nặng muộn phiền của đời vất vả ám ảnh từ ánh mắt, điệu đi, cho tới dáng
chị nằm co rúm. Khiến đôi khi anh hồ nghi giao cảm vợ chồng chỉ là chịu
đựng, chưa bao giờ chị tận hưởng cái gọi là hạnh phúc. Ly dị rồi vợ anh
dọn đi, cô tới anh thường xuyên hơn. Cô càng tới, ông già càng thưa qua.
Một đôi lần ông khuyên anh nên tránh cô thì hơn, nhưng không thể nói rõ
nguyên nhân. Có khi đụng độ bất ngờ dưới giàn chanh leo, cặp mắt cô đen
láy nhìn ông, nửa như vô tội nửa đầy thách thức. Kết thúc bằng tràng
cười lanh lảnh. Ông ngậm tăm ra về. Bực bõ, khó chịu. Ngang qua cô, mùi
nước hoa sang cả chợt nồng lên. Anh thấy rõ ông rùng mình, nhăn mặt. Từ
dạo cô về ở hẳn với anh, ông già thôi biệt, không qua nữa. Vợ
anh ngày trước không quan tâm tất cả các loại hoa nói chung, nhưng chị
thường hay mặc những áo quần ở nhà có hoa rất to, sắc màu u tối. Cô trái
lại, không bao giờ dùng vải hoa. Nhưng cô đòi anh trồng đầy một vườn
toàn sao nhái, với đủ các màu sặc sỡ. Luôn luôn cô chỉ muốn tung hê, xáo
trộn và đổi thay tất cả những gì thuộc về quá khứ. Cô làm cuộc cách tân
với sự say mê của người sáng lập thế giới, của con thiêu thân đốt mình.
Còn anh, ngả theo cô mê muội.
Thằng nhỏ đứng nép trong góc nhà,
quan sát tất cả bằng đôi mắt háo hức giống anh, pha thêm ánh hoài nghi
triền miên của người mẹ đã biến mất một cách khó hiểu trong tâm tưởng
nó. Cái góc đó, ngày xưa nó chỉ chịu đứng mỗi khi bị mẹ dồn vô bằng cây
chổi. Mẹ bắt quỳ gối úp mặt vô tường, phạt sau những trò tinh nghịch.
Phạt vì tay dơ, mặt dơ, hay áo quần dơ. Trật tự cũ dù đổi thay nhưng cái
góc nhà bị chừa sót lại. Nó khiến thằng nhỏ sực nhớ còn có một bà mẹ
bây giờ đã ở đâu rất xa. Bà mẹ ấy cứ mỗi tháng lại bỗng hiện ra theo
kiểu của một bà tiên mắc đọa. Bà tiên muộn phiền tìm gặp nó ở trường,
vừa sụt sịt khóc vừa dấm dúi những món quà mà ngày xưa, dù đòi mấy nó
cũng chẳng được chiều. Cùng rất nhiều những cú hôn má, hôn trán, nựng
cằm, những câu hỏi không đầu không đuôi. Cô chụp đôi vai nhỏ run
run, nhìn nhóc con như nhìn một sinh vật ba sừng bảy mắt mười lăm chân.
Cặp mi đen dày của cô chớp lia. Lại vẫn giọng cười giòn tan như pha-lê
vỡ. Nó rùn lại, ép mình lùi sát góc tường. Nó thấy cô xinh đẹp và lộng
lẫy hơn bất kỳ món đồ chơi đẹp nào nó từng biết. Nhưng cô xa lạ như được
bày trong tủ kính.
Anh đã phải tranh cãi rất nhiều với mẹ thằng
bé để giành được quyền nuôi nó. Thậm chí anh tận dụng luôn sự quen biết
với những người bạn luật sư, bạn bên tòa án, và áp lực về khả năng tài
chánh. Một lần, bà tiên mắc đọa tìm gặp chủ nhân giọng cười pha-lê vỡ.
Tiếp theo, cô đưa chuyện ra bàn với anh. Không chỉ một lần. Hoặc nỉ non
mềm dẻo, hoặc cau có ỉ ôi, đôi khi bất chấp, có cả to tiếng. Kết cuộc,
thằng nhỏ được mẹ tới rước về, ở cùng một ông bố mới và hai đứa chị
(chưa hề quen). Đôi khi nó cân đo bằng trí não non nớt, cũng không biết
được ở với ba hay mẹ tốt hơn. Giống như bao nhiêu đứa trẻ bình thường,
nó ước không phải lựa chọn. Nó không nhận ra: mẹ nó cố hết sức bằng tình
thương tận tụy với hai đứa con gái hờ, đánh đổi lấy sự lưu tâm của ông
dượng. Thỉnh thoảng, ông này lớt phớt hỏi han tới nó.
Từ đó,
người ta thấy anh và cô ở khắp nơi, thanh thản, rảnh rang, cuộc vui
chuốc chén thâu đêm suốt sáng. Người ta đồn thổi nhiều về sự chiều
chuộng vô biên anh dành cho cô. Nhưng đồn chán mỏi miệng. Chỉ một điều
không hay, anh càng lúc càng nhận ra mình mệt mỏi dần. Anh bắt đầu thích
sự yên ổn, thích trở về nhà, ưa những nhu cầu giản đơn và thuần túy
hưởng thụ đời sống gia đình, hơn là lao theo những chuyến phiêu lưu bên
ngoài vô hạn độ, vô nghĩa lý quy luật thời gian khắc nghiệt: ở mỗi lứa
tuổi, người ta sẽ cảm nhận và xử sự với cuộc sống theo một cách thức
tương xứng. Mẹ anh từ quê lên chơi, thở dài dấm dúi với anh
trong bếp, rồi hỏi đường đi thăm thằng cháu. Khi bà trở về quê, anh nói
với cô muốn có thêm con. Theo anh: vi vu như vậy đủ rồi. Theo cô thì:
không. Từ đó, cô tỏ ra nặng nề khó chịu. Ít cười ít nói. Thêm cái tật đi
biền biệt. Buổi tối về, cô say bã mệt nhoài. Lăn ra ngủ. Anh cắm cúi
cởi đôi giày chống chếnh ra khỏi chân cô, gót hồng lấm bẩn. Anh khẽ
khàng lau son phấn trên mặt cô, da trần thấm ố. Anh nhẹ nhàng đắp mền
cho cô, tấm thân nhàu nát. Cô giống con búp bê bị chơi chán quẳng ra.
Giống những đóa sao nhái tan tác lìa cành, trở về với đất. Anh
không lặp lại lời đề nghị của mình thêm lần nào, vì nhận ra giữa họ,
khoảng cách tâm hồn từ một khe suối nhỏ đã rộng ra thành con sông lớn.
Mù mờ. Như trong một màn sương, hai kẻ đồng hành lạc nhau không thiện
chí tìm lại những gì đã mất. Anh bắt đầu nuối tiếc, cố lắng nghe lời độc
thoại của chính mình trong ốc đảo tự xây. Còn cô, như cánh buồm mải
miết ruổi rong, lãng du nghìn trùng bể cả. Dù tan tác tả tơi vẫn thách
thức, xa vời, bất kể.
Có lần, anh tìm đến nhà mới của vợ cũ.
Cổng mở hờ. Lúc chiều muộn, nhìn qua cửa sổ anh thấy thằng bé đang loay
hoay xé giấy vụn chơi một mình trong phòng khách nhỏ. Vợ anh từ sau lên,
vẫn áo hoa to màu buồn u tối. Nét bơ phờ, chịu đựng, hồ nghi cố hữu vẫn
nguyên si trong cái nhìn mệt mỏi. Nhiều nếp nhăn đã xuất hiện thêm
quanh mắt, miệng, cằm, và trán. Chị trở ngược cây chổi, quất lấy lệ vào
mông con, đúng theo kiểu cách rất cũ. Thằng bé như một diễn viên thuộc
tuồng, cũng bặm môi lì ra không khóc, y như ngày nào. Đủ cớ cho mẹ nó
tức giận. Thở dài, cảm giác nhàm tẻ dâng lên đầy ứ, anh bỏ về. Ghé quán
ven đường, gọi cà phê đen thật đậm, anh ngồi mải miết. Anh tự
hỏi chính mình có như vậy không, có xem việc sống chỉ như thói quen? Quá
cũ mỏi và nhàm chán. Phong tỏa. Mỗi ngày, người ta mài mình mòn thêm
một chút. Và khép tâm hồn kín thêm. Cô có bồ. Điều đó dù thật
đau nhưng không làm anh bất ngờ. Anh quá hiểu không chuyện gì cô không
có gan làm. Cô đi công khai với tình nhân, trong khi thiên hạ tha hồ
cười cợt, bĩu môi, buông sau lưng anh đủ lời mai mỉa. Bồ cô là một gã bộ
dạng bảnh bao, cao lớn. Trong con mắt ác cảm của anh, gã như con gà
trống tơ bóng lộn, kềnh càng, hùng hổ. Xe của gã cũng tương hợp: một
chiếc 150 to kềnh, lả lướt, sạch sẽ tới mức khó chịu. Còn cô là con mèo
cái non hoang đàng diệu vợi, sánh vai gã bằng những bước chân bọc nhung
kiêu hãnh.
Một lần, khi anh đang tư lự dưới giàn chanh leo, đọc
cuốn sách vớ vẩn về thuật trường sinh bất tử thì gã tới. Tự tin mở cổng,
đi vô ngồi đối diện anh, gã nói thẳng vấn đề. Theo gã: anh quá nhiều
khuyết điểm. Cộng thêm khuyết điểm quá cỗi cằn trong cách nghĩ, cách
sống. Và rằng, người phụ nữ tuyệt vời như cô sinh ra trên đời là để
hưởng lạc thú. Không phải để loay hoay trong xó bếp với tương cà mắm
muối, hay với tã lót, nước đái trẻ con. Kiếp người như kiếp hoa, sống
cho mình chưa đủ, đủ sống cho ai? Tóm lại, thời của anh đã xong. Gã kế
nhiệm. Chính gã mới đúng là thiên sứ từ trời sinh ra, mang lại cho cô
hạnh phúc. Anh im lặng, lắng nghe gã trai hộ pháp bảnh bao, ngớ ngẩn si
tình, to giọng triết lý. Khi bài nói của gã chấm dứt, anh đứng lên, khẽ
nhếch mép, tống thẳng mặt gã một cú. Rồi bỏ vô nhà.
Cô trở về
lúc nửa đêm, rạng rỡ phởn phơ như vừa tự nhận ra một phiên bản mới. Lặng
lẽ, cô gom góp đồ đạc của mình dồn vô hai túi xách. Xong xuôi, cô vứt
lại trên bàn tờ đơn ly dị ký sẵn, chào anh lấy lệ, xách túi đi ra, vui
vẻ thơ thới như đi du lịch. Tiếng máy xe của gã gà trống tơ rồ lên giữa
khuya, nghe giống tràng cười hả hê xen ngang những tiếng nấc cụt thách
thức. Anh cầm lá đơn, tưởng cầm một trang xé ra từ báo lá cải đọc được ở
tiệm hớt tóc. Dòng chữ liên xiên thông báo lý do: cô không ngờ hôn nhân
chẳng là trò gì hay ho thú vị như đã tưởng. Cuối đơn, chữ ký cô loằng
ngoằng bằng mực đỏ tươi, nổi bật lên một cách khó hiểu. Nhức nhối như
tiếng cô cười lanh lảnh, giọng pha-lê vỡ sắc cứa. Anh bỗng muốn tự tát
mặt mình. Tỉnh không, mộng mị. Đời tựa cơn mơ dài, cơn mơ tay trắng.
Anh
bước ra ngoài thềm. Ánh trăng soi qua giàn chanh leo ủ dột, in bóng
xuống mặt sân những hình quái dị. Gió lùa đám sao nhái xác xơ, làm rụng
thêm mấy xác hoa phù phiếm. Rơi trên đất cái khăn tay màu hồng viền ren
(mà anh mua tặng cô dạo mới quen). Nhặt khăn, mùi nước hoa quen thuộc
của cô xộc lên, gây cho anh cảm giác nôn nao. Vừa thân thương, lại vừa
quá đỗi khó chịu. Ông già nhà đối diện chết. Âm thầm. Phải tới
ba ngày sau người ghi điện mới hãi hùng phát giác. Anh tự trách mắng, xỉ
vả mình thậm tệ thói vô tình lạnh lẽo, đồng thời tìm đủ lý lẽ để chống
chế. Khó tin nổi: về làm hàng xóm mấy năm, anh chưa từng bước chân qua
nhà ông. Căn bệnh thờ ơ phố thị. Lỗi cũng hẳn do ông với kiểu sống khép
kín. Những lằn ranh tự tạo, giới hạn khoảng cách của-sự-riêng-tư. Rồi
anh rùng mình, tưởng tượng chính anh trong viễn cảnh như ông.
Qua
phụ lo công việc ma chay, anh đứng sững giữa phòng khách, kinh ngạc
nhìn tấm ảnh cũ chụp người đàn bà trẻ lồng khung kiếng đặt trang trọng
trên bàn thờ. Vợ đã mất từ lâu của ông và cô, đóa sao nhái một ngày vụt
rơi qua đời anh, giống nhau như tay phải và cái bóng trong gương của tay
trái. Chỉ có thể đưa ra lời giải thích: chắc chắn giữa họ phải có quan
hệ huyết thống. Hoặc là chị em, hoặc là mẹ con. Dựa trên tuổi tác ông
già, anh nghiêng về giả thiết sau nhiều hơn. Anh còn thấy rất nhiều thư
gửi tiền được xếp ngay ngắn, cột lại thành xấp, để trong ngăn kéo tủ.
Những lá thư không bao giờ được mở ra xem. Những lá thư bị từ chối. Thư
của cô? Đám tang, anh là thân nhân duy nhất của người quá cố.
Truyện hay VN
Giai điệu Xuân,
Em dịu dàng như cỏ,
Yểu điệu qua mùa Đông...
Hạt âm thầm rụng xuống,
Ươm mầm xanh bên sông !
Lòng bỗng dưng ấm áp,
Muôn cánh bướm reo vui....
Giai điệu Xuân vang vọng,
Xuân đang hé môi cười !!
NM
Tản mạn về hoa cánh bướm
Mỗi lần có dịp đi qua những
con đường hay góc công viên của Hà Nội có trồng nhiều hoa Cánh Bướm là lòng tôi
lại rộn lên một nỗi niềm rất khó tả. Một chút lâng lâng, một chút xốn xang mơ hồ
của thời hiện tại cứ lãng đãng trôi theo dòng ký ức ngược về quá khứ, trở lại
cái ngày xưa…
Tôi có cơ duyên may mắn được
lớn lên ở một làng trồng khá nhiều rau và hoa ở Hà Nội. Tuổi thơ của tôi lọt thỏm
trong những luống hoa Hồng, Violet, Thược dược, Đồng tiền, Cúc và vô vàn các loại
hoa khác. Nhưng ngay từ nhỏ, tôi đã đặc biệt thích một loại hoa mảnh mai, có 8
cánh, nở nhiều vào mùa xuân. Tôi vẫn thường coi những cành hoa mềm mại khẽ rung
rinh trong nắng mới đấy như một giấc mơ của thời thiếu nữ, giấc mơ về hạnh phúc
tình yêu.
Không
biết vì sao loài hoa mỏng manh mà dân gian thường gọi là Hoa Cánh Bướm đó lại
có một cái tên khoa học là Cosmos – VŨ TRỤ. Phải chăng vì sức sống trường tồn
trong kiếp luân hồi của vòng quay sinh diệt đã gửi gắm sự mạnh mẽ vươn lên ở mỗi
đời hoa? Chỉ cần từ một cây ban đầu trổ hoa kết hạt. Ít thời gian sau, hạt rụng
xuống, ươm gieo vào lòng đất những mầm xanh sinh sôi. Hàng hàng cây âm thầm lớn
lên dịu dàng như cỏ, từng chiếc lá hình kim, nhẫn nại đi qua mùa đông khắc nghiệt
để hết mình thêu vào mùa mới những sắc mầu rực rỡ lung linh.
Đứng trước ngàn hoa, tôi
không thể phân biệt nổi đó là một dòng sông hoa hay một tấm voan mỏng của mùa
xuân đang nhẹ nhàng quàng vào giá lạnh? Chỉ thấy lòng cứ ấm áp dần lên giữa
muôn cánh bướm reo vui. Và đâu đó trong sâu thẳm nơi trái tim, một giai điệu của
mùa xuân cứ vang vọng ngân nga:
"Khi gió đồng, ngát hương, rợp trời chim én liệng
Cây nẩy đầy chồi xanh, mây trắng bay yên lành..."
Tôi không thích cái tên Cosmos lắm mặc dù loài hoa đó xứng đáng được
mang một cái tên khoa học như vậy. Tôi cũng không thích gọi loài hoa đó
là Hoa Sao nháy vì với cá nhân tôi cứ cảm thấy cái tên đó không thỏa
đáng. Ngoài những cái tên đó ra, loài hoa đó còn được gọi với nhiều cái
tên khác nữa như Hoa Chuồn chuồn... Nhưng tôi lại chỉ thích gọi nó bằng
cái tên bình dị, dân dã, mộc mạc, quê mùa: Hoa Cánh Bướm - chỉ thế thôi.
Có biết bao loài hoa đẹp đẽ cao sang, hương thơm ngây ngất. Nhưng tôi
không giấu giếm lòng mình, chỉ yêu mỗi một loài hoa ấy nhất. Có thể tôi
cố chấp, tôi biết điều đó nhưng tôi không muốn thay đổi, dù chỉ là gọi
khác đi từ cái tên. Trong muôn vàn những thanh âm điệu đàng, rộn rã của
sắc mầu cuộc sống, chỉ cần nhìn thấy những cánh bướm mỏng manh bình dị
đó thôi là tôi như thấy cả mùa xuân đang hiện hữu ở rất gần, dịu dàng và
ngập tràn màu hạnh phúc.
Cây
chuồn chuồn còn được biết đến với tên gọi khác là cây hoa sao nhái. Là
loài có hoa đẹp nên người ta thường trồng cây chuồn chuồn làm cảnh. Ít
người biết loài cây này còn có tác dụng làm thuốc chữa chứng tim đập
nhanh và dùng nấu nước tắm giúp mọc răng dễ dàng.
Cây chuồn chuồn còn được gọi là cây hoa sao nhái, đây là loài cây trồng làm đẹp phổ biến tại Việt Nam
Tên thường gọi: Cây sao nhái
Tên gọi khác: cây hoa sao nhái, cây hoa chuồn chuồn, hoa cúc chuồn chuồn
Tên khoa học: Cosmos
Họ: Cosmos bipinnatus (họ Cúc)
Thông tin về cây chuồn chuồn
Cây
chuồn chuồn được biết đến phổ biến hơn với tên gọi hoa sao nhái. Cây
thuộc chi Cúc tây, bao gồm những loài cây nhiệt đới hằng niên có nguồn
gốc ở vùng nhiệt đới. Cây chuồn chuồn xuất hiện rất phổ biến tại khắp
các vùng lãnh thổ Việt Nam, chủ yếu người ta tận dụng vẻ đẹp của cây
chuồn chuồn để làm cảnh. Cây cũng được tìm thấy phổ biến ở Châu Mỹ và
mọc hoang rộng rãi tại bang Florida và miền Nam nước Mỹ, ở phía Bắc cho
tới Paraguay ở phía Nam. Nhiều loài trong chi này được giới thiệu đi
khắp thế giới kể từ khi thực dân Châu Âu phát hiện ra Châu Mỹ.
Cây
chuồn chuồn thuộc loại cỏ dại, chúng dễ sinh sôi và phát triển thành
đám rộng lớn. Hiện nay nhiều loài thuộc chi cúc tây cũng được xếp vào
thực vật xâm lấn và là cỏ dại ở các vùng nhiệt đới ở Nam Mỹ, Châu Á,
Châu Phi và Châu Úc.
Tại Việt
Nam, cây chuồn chuồn mọc phổ biến ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tại thành
thị cây chuồn chuồn được trồng trong công viên hoăc trồng là cây đô thị,
tại vùng ngoại ô hoặc miền quê, cây mọc dại trên ruộng, vườn, nương,
rẩy… Ở một số nơi, có khi cây chuồn chuồn cũng được gọi là cây rau nhái cũng có nguồn gốc tương tự.
Mô tả cây chuồn chuồn
Cây chuồn chuồn có hoa vàng, cam, hồng hoặc tím và thuộc học Cúc
Cây
chuồn chuồn thuộc loài cây thân thảo hằng niên, chúng dễ sinh sôi trong
tự nhiên và đặc biệt thích nghi tốt với khi hậu nhiệt đới. Thông thường
cây chuồn chuồn mọc hoang cặp theo bờ ruộng, trên vườn đất ẩm, trên
nương, rẫy… đây cũng là loài cây cạnh tranh mạnh trong quần thể cỏ dại
hai lá mầm.
Thân:
Cây chuồn chuồn là loài thân thảo mọc đứng, chiều cao biến động từ 0,3 –
2 m (có thể đến 3 m). Vỏ dọc thân cây có màu xanh nhạt , ở nhiều vị trí
phớt tím, trơn láng hoặc có lông thưa.
Rễ: Cây chuồn chuồn là loài rễ trụ, có nhiều rể con, chúng mọc mạnh trong môi trường đất ẩm.
Lá:
Cây chuồn chuồn có lá kép 3 lần, mọc so le, gốc và cuống ây chuồn chuồn
phát triển thành bẹ, cuống dài 1-7 cm. Chiều dài của lá kép 10-20 cm,
lá chét mọc đối diện (bipinnate) và mỗi cuống chỉ có 1 lá chét ở đỉnh.
Lá chét hình thon đỉnh nhọn đơn giản, gân lá hình lông chim, lá khi còn
non hay lá già đều mềm.
Hoa:
Hoa của cây chuồn chuồn mọc đơn độc hoặc từng cụm với vài hoa. Hoa kép
mọc ở phần đỉnh của cây. Phía cụm hoa có hình đầu, trên cuống chung dài,
mỗi cánh hoa là một mảnh đơn độc hay hợp thành thuỳ thưa. Lá bắc tổng
bao dạng thuôn hình giáo nhọn đầu. Phía ngoài vòng hoa có cánh môi lớn,
mỏng có gân và đỉnh chia răng không đều màu hồng phớt tím (đặc điểm giúp
phân biệt các loài tương cận có hoa màu tím, màu vàng hay màu cam).
Bông hoa ở giữa hình ống nhỏ, màu vàng. Hoa cây chuồn chuồn hay hoa sao
nhái thường phát triển mạnh trong 1 tháng, mùa ra hoa trong các tháng
6-11.
Quả: Quả của cây chuồn chuồn dạng hạt bế thuôn có mỏ, mỗi hoa có 5-10 quả.
Cây
chuồn chuồn sống và phát triển tốt ở môi trường đất cạn, ẩm và có sức
cạnh tranh mạnh cùng các loài cỏ thân thảo hai lá mầm khác. Loài này có
tính cạnh tranh yếu với các loài cỏ họ hòa thảo khác như cây cỏ chỉ, cỏ
ống, cỏ tranh, sậy… Cây chuồn chuồn là loài dễ trồng và cho sản lượng
cao nếu bón phân và chăm sóc tốt.
Bộ phận dùng
Thân có lá – Herba Cosmoris.
Nơi sống và thu hái
Cây gốc ở Mêhico, được nhập trồng làm cảnh vì hoa đẹp.
Thành phần hóa học
Cây
chuồn chuồn có thành phần hóa học rất đa dạng. Theo các tài liệu của
Indonesia, Norazlina Mohamed et al nghiên cứu trong năm 2012. Phần lá
cây rau nhái chứa 0,3% protein, 0.4% chất béo và carbohydrate. Trong lá
cũng rất giàu lacsium và vitamin A. Thành phần của lá cây
chuồn chuồn chứa đến 20 chất có tác dụng chống oxy hóa (AEAC) đã được
xác định. Những chất chống oxy hóa chính là các protosianidin trong
dimer như: hecsamer, axit neochlorogenic, cuersetin glycoside, axit
chlorogenic, axit kripto-chlorogenic…
Trung
bình trong 100 gram lá của cây chuồn chuồn chứa đến 2400 mg L-acid
ascorbic (Vitamin C). Ngoài ta lượng carbohydrate, protein, muối khoáng
và vitamin trong lá cây chuồn chuồn cao hơn hẳn so với bắp cải và nhiều
loại rau thông dụng khác.
Công dụng, chỉ định và phối hợp
Người
ta chủ yếu sử dụng cây chuồn chuồn nhằm mục đích làm đẹp cảnh quan. Tuy
nhiên loài cây này cũng được đánh giá cao nhờ sự bổ dưỡng, nên một số
nơi dùng cây chuồn chuồn như một loại rau ăn sống. Tại Việt Nam, cụ thể
là người dân trong khu vực ĐBSCL dùng thân non và lá của cây chuồn
chuồn làm món rau sống ăn riêng hoặc ăn chung với nhiều loại rau tập
tàng khác. Món ăn này phổ biến được dùng kèm với món cá linh, cá đồng
kho, thịt kho, mắm kho…trong những bữa cơm dân dã, đạm bạc ở miền quê.
Lá của cây chuồn chuồn thường được kết hợp cùng các loại rau khác dùng trong bữa ăn
Lá
cây chuồn chuồn còn được dùng để ăn với bánh xèo, dùng làm nộm, bóp
gỏi, hoặc làm nhân bánh tráng cuốn, xào, nấu canh, nhúng lẩu…Cây cũng
được sử dụng làm thuốc nhưng không phổ biến. Tại một số khu vực của Cộng
hoà Trung Phi, nước hãm thân cây chuồn chuồn thường được dùng sắc uống
để chữa bệnh tim đập nhanh. Người ta cũng dùng cây nấu nước tắm để làm
cho sự mọc răng được dễ dàng.
Theo Đông y
Lá
của cây chuồn chuồn được dùng làm dược liệu trong Đông Y. Người
Malaysia, Indonesia và Philippines rất thích ăn lá cây chuồn chuồn vì họ
cho rằng nó có lợi cho sức khỏe. Trong một số bài thuốc dân gian được
lưu truyền tại nước này cho rằng cây Rau nhái có tác dụng lọc sạch và
làm tăng lượng máu. Đồng thời cây cũng được dùng để giải độc và bồi
dưỡng xương.
Trong các tài
liệu y học dân gian Indonesia, người ta ghi nhận cây chuồn chuồn được
dùng để làm thuốc bổ máu. Dùng dược liệu khô hoặc tươi giúp trị các cơn
co thắt tử cung và ngăn ngừa căn bệnh nguy hiểm như bệnh tiểu đường, cao
huyết áp, sốt và ho. Ngoài ra người dân tại quốc gia này cho rằng việc
duy trì thói quen ăn lá rau nhái trong nhân dân để ngăn ngừa bệnh loãng
xương ở người lớn tuổi, đặc biệt là đối tượng nữ giới đã qua thời kỳ mãn
kinh.
Theo tây y
Các
nghiên cứu tại Indonesia đã chứng minh cây chuồn chuồn có trên 20 hóa
chất chống oxy hóa khác nhau. Các chất chiết xuất từ cây chuồn chuồn
cũng trở thành một nguồn hất tuyệt vời của chất chống oxy hóa và chống
lão hóa. Trung bình trong100 gam lá cây chuồn chuồn có chứa 2400 mg
L-ascorbic acid (Vitamin C), với tác dụng tương đương chất chống oxy hóa
(AEAC).
Ngoài ra những
chất chống oxy hóa tổng hợp nhân tạo như butylated hydroxytoluene (BHT)
và butylated hydroxyanisole (BHA) có trong cây chuồn chuồn cũng có giá
trị y học nhất định. Mặc dù đã được xử dụng trong y tế nhưng nếu không
dùng đúng cách vẫn có thể mang lại những tác dụng tiêu cực. Các nghiên
cứu về loài cây này vẫn được thực hiện nhằm mục đích điều chế thuốc chữa
bệnh tim từ nguồn dược liệu lành tính tự nhiên.
Dùng
dịch chiết lá cây chuồn chuồn với liều lượng 500 mg/kg (ở mức an toàn)
để điều trị bệnh loãng xương. Hoặc bổ sung dịch chiết lá cây chuồn chuồn
500 mg/kg với Canci và Vitamin E trong điều trị bệnh loãng xương. Những
phương pháp này chỉ mới được nghiên cứu và chưa áp dụng trong y học.
Cây
chuồn chuồn hiện nay chỉ được trồng làm đẹp cảnh quan là chủ yếu. Hiện
vẫn chưa có thông tin về trường hợp ngộ độc khi ăn lá cây chuồn chuồn.
Trong trường hợp bạn muốn sử dụng cây chuồn chuồn để chữa bệnh, hãy tham
khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn an toàn.
Cứ mỗi độ xuân
về, lòng tôi chợt bồi hồi nhớ lại những ngày tháng xa xưa và thoáng
trong miền kí ức đầy sương ấy, hình bóng hao gầy của mẹ tôi hiện ra mỗi
lúc một rõ dần, rõ dần…
Thuở ấy, nhà tôi nghèo lắm.
Tôi mới lên mười. Ba chị em tôi còn nhỏ nên chẳng giúp được gì cho mẹ.
Bố tôi bỏ đi làm xa lâu lâu mới trở về thăm nhà một lần. Bởi vậy, mẹ tôi
- một cô giáo trường làng - ngoài giờ lên lớp phải một mình “lặn lội
thân cò” để kiếm tiền nuôi chúng tôi ăn học. Năm mười hai tháng không
ngày nào mẹ rảnh tay. Tuy vất vả thật nhưng thấy con cái đứa nào cũng
học giỏi nên mẹ rất vui lòng. Ở cùng chúng tôi còn có bà ngoại. Tuổi bà đã xế chiều. Ngày ba bữa, nhà
tôi đã ăn cháo hết hai. Những lúc ấy, bà thường kể cho chúng tôi nghe
về nạn đói năm một chín năm hai. Bà bảo rằng:“Người ta phát chẩn cho
những người bị đói nhưng do họ nhịn quá lâu ngày nên bấy giờ họ cố ăn
thật nhanh, thật nhiều, giành giật nhau mà ăn, ăn quá nhiều đến mức bao
tử không thể chứa được nữa…Và thế là họ chết ! ”. Tôi nghe mà rợn cả người.
Những ngày tháng vô cùng
thiếu thốn và gian khổ ấy vẫn cứ trôi qua. Bỗng một hôm cây mai trước
cửa nhà tôi chợt rụng lá. Khí trời trở gió se se. Tôi biết: Mùa xuân sắp
về.
Là những ngày giáp Tết mà
không khí chuẩn bị ở quê thật sơ sài. Mẹ tôi thường ngày đã vất vả bây
giờ lại càng vất vả nhiều hơn. Mẹ luôn thức dậy từ sáng sớm. Trong màn
sương muối dày đặc mang theo cái lạnh thấu xương của miền Trung, mẹ bấm
chân dò từng bước trên con đường đất đỏ lầy lội. Ra đến chợ, mẹ lấy hàng
của đại lý rồi đem bán lẻ để kiếm lời. Công việc có vẻ nhẹ nhàng nhưng
thực chẳng dễ chút nào. Ở chợ cũng có nhiều người bán như mẹ nên số tiền
thu được chỉ tính từng đồng. Vậy mà có hôm, đứa em út của tôi
đòi mẹ một gói kẹo, tôi dỗ cách nào nó cũng không nín, mẹ liền bảo:
“Thôi con lấy cho em một gói kẹo đậu phộng da cá (loại nhỏ nhất, rẻ tiền
nhất) cũng được !”. Cầm bao kẹo trên tay, vẻ mặt nó rạng rỡ hẳn lên.
Tôi ngồi cạnh bên...im lặng…Gần
hết buổi sáng mà chưa có ai mua cả, thỉnh thoảng có dăm ba người tới
hỏi vài câu rồi lại bỏ đi ngay, mặc cho mẹ tôi mời mọc hết lời. Độ giữa
trưa, tôi về nhà mang ra cho mẹ một nắm cơm đã trộn sẵn với muối tiêu.
Nắm cơm bé xíu lọt thỏm giữa những ngón tay gầy guộc, xương xương của
người. Mẹ nhìn hai chị em tôi bằng ánh mắt xót xa rồi bẻ cho mỗi đứa một
mẩu nhỏ. Từ trong khóe mắt mẹ, một giọt nước mắt long lanh từ từ rơi
xuống đôi gò má nhô cao, khô ráp. Trong thoáng chốc, hai mắt tôi cũng
như nhòa đi…
…Hai
chín Tết. Pháo tất niên nhà ai nổ lộp độp. Mẹ tôi dậy muộn hơn mọi
ngày. Mẹ bảo sáng nay sẽ đi chợ để mua sắm đồ Tết cho mấy chị em tôi,
nhân tiện người sẽ mua thêm cho mỗi đứa một chùm pháo tiểu. Bỗng “soạt”.
Tôi chạy vội xuống bếp xem. Thì ra trên giàn bếp, con miêu đang dòm ngó
cân thịt lợn mà bà tôi mới cân hồi sớm của cô hàng xóm. Lúc đi chợ về,
mẹ mua cho tôi đôi dép có quai sau tiện thể dùng để đi học, chị tôi lớn
hơn nên được cái mũ rộng vành có gắn một bông hoa và cành lá xung quanh,
còn bé út tôi thì nhỏ nhất nên nó được một bộ quần áo rất xinh, mới
tinh với nhiều hình vẽ cùng màu trang trí. Vậy mà...tết nay bố tôi lại
vẫn không về...
Mồng một tết.
Nắng xuân ấm áp chan hoà trên con đường xanh biếc cỏ non. Mọi người ai
nấy đều hăm hở đi viếng mộ tổ tiên, ông bà. Vài bà cụ mặc áo dài, quần
the cũng tất bật hoà vào dòng người. Mẹ tôi là con gái duy nhất của ông
ngoại nên việc hương khói ông bà đều do mỗi mình mẹ gánh vác. Tôi thấy
mẹ quỳ xuống đốt nhang và thì thầm khấn điều gì đó trước mộ ông. Dáng mẹ
trông thật bé nhỏ làm sao trước không gian rợn ngợp chỉ toàn là mộ và
cát trắng tinh.
Tết ở miền quê buồn và yên ả,
không có những hội chợ hay các trò chơi nhộn nhịp như ở phố thị. Đâu đó
bên góc đường tiếng cãi vả ồn ào của một đám người đánh “bầu, cua, tôm,
cá, nai, gà” mỗi lúc một to dần. Cả người lớn và trẻ con như bị hút hồn
vào nơi ấy. Còn tôi, tôi biết rõ đó là thứ trò chơi mà mình càng chơi
càng cay cú. Do vậy, tôi không bao giờ dùng tiền mừng tuổi của mình để
chơi cả. Tôi luôn nghe theo lời dạy của mẹ. Ngược lại, tôi có một công
việc khá dễ để làm. Tôi lon ton theo mẹ ra chợ và giúp mẹ bán các con số
ghi trên những tấm vé ứng với sáu mặt của một con xúc xắc bỏ vào đĩa
rồi đậy chiếc chén nhỏ lên trên. Sau đó mẹ tôi xóc vài cái cho nó đảo
đều. Mẹ tôi gọi trò chơi ấy là “Rung Tam Hường”. Tôi rất khoái trò chơi
này (mặc dù nó cũng chẳng khác trò kia là mấy). Và, bọn
trẻ con trạc tuổi tôi cũng vậy. Lúc đầu, bọn chúng tỏ ra dè dặt và có ý
thăm dò. Chỉ một lúc sau chúng hiểu luật và thích ngay. Đặc biệt là giá
trị của phần thưởng cũng khá “hậu” so với số tiền mà chúng bỏ ra. Vì
vậy, chúng say sưa bên những ván “Tam Hường” mà quên cả sớm trưa. Chúng
cũng nhanh chóng trở thành “thượng đế” của chúng tôi tự lúc nào. Nhìn
những đôi mắt đen tròn, mở to chăm chú của mấy cô, cậu bé lên năm, lên
sáu rồi nhìn vào những đường gân nổi rõ trên đôi tay xanh xao của mẹ
mình mà tôi cảm thấy vừa vui vừa chạnh lòng.
Hai hôm sau
chúng nó trở nên thân với tôi hơn. Mới sáng sớm chúng đã vây quanh chiếc
sạp bé nhỏ của chúng tôi rồi. Chúng còn giục mẹ tôi đi lấy phần thưởng
về thật mau. Khi thấy tôi tay ôm tay xách thì chúng vội vàng chạy đến đỡ
lấy ngay. Mẹ tôi xổ ván đầu tiên. Cả bọn im lặng, hồi hộp, chờ đợi. Khi
vừa thấy mẹ tôi mở chiếc chén ra, tức thì thằng Tèo- con ông Tư hàng
xóm- háo hức reo lên : “Con trúng rồi ! ”. Thằng bé cười- một nụ cười
hồn nhiên đầy “thắng lợi”. Suốt ngày hôm đó, tôi luôn bận rộn. Hơn thế,
chính cái tài rao vặt khéo léo của tôi đã khiến chiếc cổ họng tôi khan
cứng tự lúc nào, giọng nói cứ rè rè chẳng khác nào chiếc ra-đi-ô bị
hỏng.
Đến chiều
mồng ba “khách” bắt đầu thưa dần. Có đứa buồn bã, tiếc rẻ khi mẹ tôi
tuyên bố ngày mai sẽ thôi không chơi nữa. Chúng hỏi tại sao thì người
chỉ cười, một nụ cười hiền lành, đôn hậu, mẹ đùa:
- Thế các cháu không cho cô về ăn tết hả ?
Bọn chúng lặng nhìn nhau. Chợt có đứa thỏ thẻ:
- Vậy Tết sang năm cô có chơi nữa không ?
Rồi nó nói thêm:
- Bọn con hứa là sẽ chờ cô mà !
Nghe xong, mẹ tôi cố nén xúc động, nhìn bọn trẻ bằng ánh mắt yêu thương rồi nhẹ nhàng bảo:
- Ừ, hẹn sang năm, cô cháu mình sẽ gặp lại nhau nhé !...
Ba ngày xuân ngắn ngủi trôi qua.
Mồng
bốn Tết. Chợ đầu năm đã họp. Người dân quê tôi thường mang ra chợ những
thứ gọi là “cây nhà lá vườn” bán để cầu tài. Họ cũng không quên mua
thêm một ít muối hạt gọi là “muối sống” theo phong tục cổ truyền “đầu
năm mua muối, cuối năm mua vôi.” Riêng mẹ tôi thì khác. Mẹ chẳng có gì
để bán nhưng ngược lại thứ mà mẹ mua về chính là túi gạo nặng trĩu trên
tay cùng với chùm bóng bay chia đều cho ba đứa. Thấy mẹ về, chúng tôi
chạy thật nhanh ra ngõ để đón mẹ. Chị tôi nhanh nhảu đỡ túi gạo từ tay
mẹ, khệ nệ mang vô nhà bếp, đổ vào chiếc thạp sứ chỉ còn vương vài hạt
tấm. Mẹ dịu dàng trao chùm bóng bay cho tôi rồi cúi người xuống nhẹ
nhàng bế lấy em gái tôi, ẳm em vào lòng và hôn lên đôi má ửng hồng của
nó. Tôi chạy vội vào nhà vơ lấy chiếc khăn ra lau những giọt mồ hôi chảy
thành từng vệt trên trán mẹ. Hôm nay được nhìn kĩ khuôn mặt mẹ tôi thấy
mẹ gầy hẳn đi. Đôi gò má của người như càng khô ráp và nhô cao hơn.
Tôi biết mẹ đã vất vả vì chúng tôi nhiều quá. Tôi cảm thấy thương mẹ vô
cùng. Rồi, đột nhiên mọi thứ xung quanh tôi dường như nhoà đi.Bất
giác, chùm bóng bay trong tay tôi vụt mất. Tôi ngước mắt nhìn theo.
Trên bầu trời cao rộng, chùm bóng bay mà mẹ dành cho chúng tôi đang vươn
cao và mỗi lúc một cao dần, cao dần tựa hồ như những ước mơ, những niềm
hi vọng của tuổi thơ bọn tôi sẽ được mẹ chắp cánh cho bay cao và bay
xa, xa mãi..
Phạm Nguyễn Quế Linh
Tháng chạp, năm 2009
Xuân buồn
Trong ánh mắt cô đơn,
Tôi thấy dường Xuân muộn ?!
Còn nỗi buồn nào hơn,
Xuân không là tất cả...
Và Xuân của riêng em,
Là chuỗi ngày vất vả !!
NM
Công viên ngày Tết
Quãng những năm cuối thập niên 1980, cứ Tết đến, cha tôi
lại mở một quầy ảnh trong công viên Lê Nin. Khách đi chơi công viên ngày
lễ đều muốn chụp một bức ảnh cả đại gia đình làm kỷ niệm. Họ đứng trước
đài phun nước, cạnh vườn hoa, mặc quần áo mới đủ màu sắc, em bé thì
cưỡi ngựa gỗ, cầm bóng bay, cô gái trẻ ngồi xích đu có nơ hoa chăng xung
quanh.
Cha tôi bận rộn tối ngày với việc chụp, in tráng, trả ảnh. Mẹ
cũng ra tiệm ảnh công viên phụ cho cha. Tôi và em gái cũng thế, mặc dù
một đứa trẻ 15 tháng tuổi thì chẳng phụ được gì cả. Đấy là một trong
những quãng thời gian hạnh phúc nhất của tôi cho dẫu ngay cả giao thừa,
cha mẹ tôi cũng bận rộn cả ngày. Cha mẹ tôi phấn khởi vì chúng tôi đã
thu được khá nhiều tiền ngay từ những ngày đầu tiên, còn tôi phấn khởi
vì được ở trong công viên cả ngày.
Sang ngày thứ ba, khi tôi đã quá quen với những trò giải trí bắt đầu
trở nên cũ mèm thì đột ngột trong công viên thấy xuất hiện hai nhân vật
lạ. Đó là một người đàn ông mặc ba đờ xuy bằng dạ xám, đầu đội mũ phớt,
chân đi giày da, và có bộ ria mép được xén tỉa cầu kỳ. Người thứ hai là
một cô bé trạc tuổi tôi, tóc cắt ngắn và mặc bộ nỉ thể thao màu xanh
biển rất đẹp. Chắc hẳn đấy là hai cha con dù tôi chẳng thấy họ trao đổi
với nhau lời nào. Họ trải một tấm thảm hình tròn ngay cạnh tiệm ảnh của
cha tôi, lại chăng thêm dây dù xung quanh trông rất giống sân khấu. Tôi
không hiểu họ sẽ làm gì nhưng cảm thấy vô cùng tò mò. Tôi đứng sáp lại
quan sát người đàn ông đang bày biện mấy gói giấy bản buộc kín lên rìa
tấm thảm. Chừng nửa tiếng sau, người đàn ông đứng ra giữa tấm thảm và hô
to:
- Xin kính mời bà con cô bác khán giả đón xem tiết mục ảo thuật vô
cùng đặc sắc của đoàn chúng tôi... Những màn trình diễn kỳ lạ nhất mà
chắc chắn quý vị chưa bao giờ được thưởng thức... Xin mời... Xin mời...
Chúng tôi chỉ biễu diễn một buổi duy nhất... Xin mời... Xin mời...
Lời mời gọi của người làm ảo thuật thu hút được chừng hơn chục người
đứng xung quanh sân khấu. Người đàn ông bắt đầu biểu diễn. Ông ta lấy từ
túi áo ra một quả bóng bàn, nuốt chửng nó vào miệng, rồi trước sự ngạc
nhiên của khán giả, quả bóng lại chui ra từ hốc mắt nhà ảo thuật, sau đó
nhanh chóng biến mất vào không khí. Một giây sau, từ hai lỗ tai ông ta
lại thòi ra hai quả bóng. Ông ép hai quả bóng vào lòng bàn tay, lập tức
chúng tan chảy như sương như khói.
Hai túi áo ba đờ xuy của nhà ảo thuật cứ như cái thùng không đáy. Ông
ta lôi ra từ trong túi đủ thứ đồ lỉnh kỉnh: Bóng bàn, bóng bay, dây vải
lụa, cả vài tờ báo nữa. Ông làm biến mất mọi thứ rồi lại cho chúng xuất
hiện trở lại trong nháy mắt trong khi tôi căng mắt không dám chớp để
bắt quả tang xem ông giấu nó vào đâu. Tờ báo bị xé vụn thành chục mảnh
rồi ráp lại thành chiếc khăn quàng. Khăn quàng phất phơ hóa thành quả
bóng bay. Bóng bay lại chui tọt vào miệng và phì ra đằng tai thành quả
bóng bàn. Cứ như thế, biến hóa khôn lường như thể có phép màu. Vừa biểu
diễn, người đàn ông vừa giả bộ làm khuôn mặt ngạc nhiên, rồi nở nụ cười
hóm hỉnh và nheo mắt nhìn dây vải lụa bảy màu nãy còn ở trong mũ phớt
giờ chui tuốt ra từ ống tay, trong khi trên mũ trống trơn chẳng còn gì
nữa hết.
- Và bây giờ tôi xin nhường sân khấu cho một nghệ sĩ trẻ. Chắc chắn quý vị cũng sẽ vô cùng thú vị với tiết mục đặc sắc này.
Cô gái lạ mặt ban nãy tiến ra giữa sân khấu. Cô ấy không có nét tươi
tắn nghệ sĩ của người cha mà chẳng nói chẳng cười, mặt mũi ủ ê như đang
bị chép phạt. Tuy nhiên cô ấy cũng có thể làm biến mất những quả bóng
bàn và khiến các mẩu báo rách liền lại ngay trước mắt khán giả. Tôi kinh
ngạc. Sao cô ấy làm được như thế? Cô ấy chỉ độ bằng tuổi tôi, mà tôi ra
ngõ mua cho cha chén rượu còn ngã oạch vỡ cả chén, đổ cả rượu. Tôi gọt
táo, thái hành thế nào cũng bị đứt tay. Tôi hậu đậu như thể chân tay đi
mượn tạm của người khác, có học ảo thuật chắc cũng phải xấp xỉ cỡ tuổi
cha cô ấy mới khiến cho giấy rách lại liền được. Tôi vỗ tay rất to bên
cạnh những tiếng lộp bộp của khán giả xung quanh.
Xong màn trình diễn của cô con gái, ảo thuật gia tiến lên trước khán giả và giơ một mẩu cao màu đen bọc giấy ni lông.
- Điều gì quan trọng nhất đối với quý vị? Sức khỏe là quan trọng
nhất... Đặc biệt là trong những ngày Tết, chắc không ai muốn để mình bị
ốm đau bệnh tật... Chúng tôi mang đến đây một giải pháp tuyệt vời nhất
cho quý vị... Đau nửa đầu, cao huyết áp, đi ngoài, khó tiêu, mẩn ngứa
ngoài da, trĩ nội, trĩ ngoại... đều có thể chữa khỏi bằng cao gia truyền
mười đời của gia đình chúng tôi... Cao này được làm bằng... Hãy bảo vệ
sức khỏe lâu dài bằng...
Một vài người hỏi giá. Một vài người tản đi. Một hai người rút ví ra mua gói giấy bản buộc dây bốn góc đặt ở mép sân khấu.
Lát sau hai cha con người làm ảo thuật lại diễn suất thứ hai. Lại
biến mất những quả bóng, lại làm liền những tờ báo đã rách và lại bán
thuốc cao gia truyền. Lần thứ hai người ta chỉ xem mà không mua. Lần thứ
ba người ta thậm chí còn không xem. Sân khấu chỉ vẻn vẹn có tôi và vài
ba người nữa. Suất diễn kết thúc. Người làm ảo thuật không thu được đồng
nào từ khán giả. Ông ta đã chào mời tất cả mọi người trừ tôi.
Từ lúc họ dỡ đồ nghề xuống bãi cỏ, chuẩn bị sân khấu, trình diễn cho
đến bây giờ, khi người đàn ông xếp gọn những gói thuốc trở lại vào hòm
sắt, cả hai cha con đều không để ý gì đến tôi. Cứ như thể tôi là vô hình
vậy. Cô gái nói khẽ điều gì đó với cha và lập tức bị ông ta rít lên
những câu mà tôi không nghe rõ, chỉ loáng thoáng thấy ông gọi con gái
bằng “mày” xưng “tao”. Ông ta cằn nhằn một hồi và thái độ ấy khiến tôi
kinh ngạc. Tôi vẫn thường xuyên bị mắng nhưng chưa bao giờ cha mắng tôi
bằng vẻ mặt ấy. Nét tươi tắn nghệ sĩ trên sân khấu đã biến mất, giờ đôi
mắt và khóe miệng đầy râu của ông ta chỉ còn lại vẻ cay nghiệt và giận
dữ. Sau đó ông ta bỏ đi một hồi lâu. Chỉ còn lại cô gái ngồi trơ trọi
trên chiếc hòm sắt đựng thuốc cao gia truyền, vẫn với nét mặt buồn bã
như thế.
Tôi thấy cô ấy thật cô đơn. Mẹ cô ấy đâu? Mẹ tôi chưa bao giờ để tôi
phải đi đâu với cha một mình ngoài những lúc ông đưa tôi theo đến nhà
bạn bè. Bạn bè cô ấy đâu? Em gái cô ấy đâu? Nhà cô ấy nữa. Nhà cô ấy ở
đâu, có cùng thành phố với tôi không? Cô ấy học trường nào? Người đàn
ông kia có phải là cha cô ấy thật không?
Tôi cứ hình dung cô gái giống như những trẻ không gia đình trong một
đoàn xiếc rong thường xuyên ế khách, không bạn bè, không được đi học.
Tôi muốn lại gần hỏi thăm và bắt chuyện, muốn mời cô một dây kẹo kéo vì
mặc dù cô ấy có bộ quần áo biểu diễn đẹp hơn bộ quần áo mặc Tết của tôi
nhưng chắc không nhiều tiền túi bằng tôi.
Hai suất diễn sau cô ấy đã bán được gói thuốc nào đâu. Nhưng nhìn
khuôn mặt ủ ê lạnh giá cứ hút mãi vào đám cây âm u không người qua lại
phía bên kia khu vực Nhà cười thay vì ngắm nhìn dòng người nườm nượp cờ
hoa bên đài phun nước, tôi lại không dám cất lên lời nào.
Lát sau, cha cô quay trở lại. Ông ta đưa cho con gái một ổ bánh mì và
họ lặng lẽ ngồi ăn trên chiếc hòm sắt, lưng quay vào nhau. Buổi chiều,
họ diễn thêm hai suất nữa, bán được đâu chừng hai gói thuốc. Sau mỗi lần
diễn, người đàn ông lại làu bàu hành hạ con gái bằng vẻ mặt cay nghiệt.
Còn cô vẫn im lặng như khi tôi nhìn thấy cô lần đầu vào buổi sáng.
Có một lúc tôi chạy đi ăn, khi quay về, chỉ trong vòng 15 phút, đã
không còn thấy cha con người làm ảo thuật đâu nữa. Cả sân khấu và chiếc
hòm sắt đựng thuốc cao gia truyền cũng biến mất, chỉ để lại một bãi cỏ
trống trơn như thể họ chưa từng xuất hiện. Ngày hôm sau, cả hôm sau nữa,
cha con người làm ảo thuật không đến diễn. Có lẽ họ đã không kiếm được
nhiều tiền từ khu công viên này. Họ không may mắn như cha tôi, như những
nghệ sĩ môtô bay, như ông lão phim đèn chiếu, ông lão nặn tò he, ông
lão kẹo kéo, bà hàng bún riêu, cô gái bán vòng nhẫn hạt cườm hay thằng
bé thổi bong bóng bay bên đài phun nước.
Hết năm ngày Tết, tôi quay lại trường học. Còn cô gái ấy, cô gái ảo
thuật tài hoa có khuôn mặt ủ ê lạnh giá, cô ấy có đến trường giống như
tôi không?
Tết xưa,
Nhớ cái Tết năm xưa còn thơ ấu,
Nơi quê nhà rộn rịp đón Xuân sang...
Xuân quê hương sao thắm thiết rộn ràng,
Lòng hớn hở chờ đón ngày Tết mới,
Tuy xa cách nhưng vẫn luôn chờ đợi.
Mỗi một mùa là một nỗi nhớ mong !
Tôi luôn ôm ấp trong lòng,
Mơ ngày trở lại Xuân hồng chốn quê !!
NM
Những Ngày Giáp Tết
Chuyện
nhớ nhà, nhớ quê: “Mà lạ? Bên này mình có nhà cửa đàng hoàng, còn bên
kia, nhà còn đâu? Sao cứ nhớ nhà ở bển hoài?” Tác giả tự hỏi.
Cứ mỗi năm gần Tết là nhớ về quê nhà… bên Việt Nam đó. Trong
lòng rộn rịp, nôn nao hay lâng lâng trộn lẫn vào nhau…nhớ cái không khí
hơi lành lạnh… và nhất là gần ngày nghỉ Tết bỏ hết chuyện học hành qua
một bên, tính toán, nào là đi mua quà cho Thầy, Cô, nào là làm báo, và
làm tiệc tất niên.
Tui còn nhớ năm đó trong lớp tụi nó chia ra, nhóm văn chương chữ
nghĩa lai láng thì làm báo, nhóm khéo tay thì trang hoàng, còn nhóm tui
chắc hay ăn vụng trong lớp cho nên được thủ nhiệm vụ gom tiền đi mua
bánh mứt. Quá đã, "tự dzì" được cho giờ công khai đi "shopping" mờ.
Trong nhóm nầy có Mỹ, Thảo, Nhiều và …tui. Bây giờ nghĩ lại chắc tụi nó
lựa nhóm tui đi cho khuất mắt để tụi nó yên ổn làm báo khỏi bị phá hay
làm bộ… phê bình.
Từ trường Trung Thu mà đi bộ ra chợ Bến Thành đâu có gần, mà đi
cả đám bốn đứa, nếu đi xe lam thì còn tiền đâu mua mứt nên rủ nhau đi
bộ. Trời ơi, cả tiếng mới tới. Cả đám có dặn trước là đem theo tiền túi
để ăn hàng trước, "chiện" mua mứt tính sau…
Đứa này thì gỏi đu đủ tôm thịt, đứa nọ thì xề bên kia bánh ướt
nem chua, đứa thì đứng cắn bò bía…ôi thôi hầm bà lằng trong bụng, trước
khi về còn… "dọng" thêm một ly đậu đỏ bánh lọt nữa.
Hỏng biết lúc đó tui để dành làm sao mà lúc nào cũng có tiền
rủng rỉnh trong túi, đứa nào hỏng đủ thì tui cho mượn, ăn trước, chuyện
khác tính sau. Lo xong phần bao tử no nê đầy bụng rồi, bây giờ tới phần
chánh là mua bánh mứt!. Tiền hùn thì ít mà tụi nó dặn phải mua đủ thứ,
mứt me, mảng cầu, chà là.. v.v.. Tính sao đây? Cái màn nói thách trên
trời hỏng đứa nào dám trả giá hết… Đẩy qua con Thảo vì nó lanh nhất để
nó trả giá, trả một tiếng bả… bán, thấy lầm rồi nên cũng biết khôn, mua 1
gram thôi. Bà bán hàng vừa cân vừa lầm thầm trong miệng "Tưởng gì mua
có 1 gram mà cũng trả giá cho dữ… mấy con nhỏ này". Đi qua hàng khác lại
màn trả giá…sợ chúng… chửi. Rốt cuộc cũng mua được đủ thứ, mỗi loại nửa
ký…Riêng mứt dừa thì phải nhiều hơn mấy thứ kia…vì nhiều người
thích…Xong trách nhiệm được giao phó…
Bây giờ nói về cái Tết bên Mỹ đây…cũng có chợ đêm….cũng đầy đủ
Mai, Lan, Cúc, Trúc…cũng bánh mứt ê hề…cũng có đầy mâm ngũ quả. Ba ngày
Tết có diễn hành, có múa Lân, có dựng cái nhà lá kê cái lu giống bên quê
nhà mình (cái nhà này tui thích nhất) có màn thi hoa hậu phu nhân, hoa
hậu Việt Nam và hoa hậu trẻ em…còn về văn nghệ tân cổ có đủ, có luôn vỏ
thuật. Hay nhứt là cái màn mấy em nhỏ xíu cầm sớ Táo Quân đọc tiềng Việt
rót rót vv…. nhưng cái không khí nó vẩn còn… thiêu thiếu cái gì
đó…Thiếu cái không khí Việt Nam ở đây…
Nhớ gần Tết tui khoái nhất là cái màn xách giỏ ra chợ với má mua
toàn là thức ăn cho mấy ngày Tết, nhất là củ kiệu, dưa hành để làm chua
trước ba ngày cho ngấm, cuốn bánh tráng với thịt kho dưa giá và bánh
tét trong mấy ngày Tết thiệt là ngon…nhưng mà ghét nhứt là cái màn lột
cả rổ củ hành hương…nó nhỏ xíu mà cay mắt muốn chết…bây giờ ngồi đây nhớ
lại "ủa? mà sao năm nào… cũng có mình tui với má ngồi lột củ kiệu với
củ hành hương hết ta? còn mấy bà chị đi đâu hết? để Tết này hỏi cho ra
lẽ….
Ngày ba mươi, bận rộn cách gì! Nào là cúng quãy, chuyện của má,
nào là quét dọn nhà cửa, chuyện này Năm Sira lo, là tui đó. Phận sự treo
màn có chị hai lo. Treo cờ mới tinh là chuyện của ba lo. Còn bà ba
nhăn, biệt hiệu của chị ba Xuân), bà tư điệu, biệt hiệu của bà chị kế
tui là Ngọc Anh, lúc đó ở đâu ta? Hai bà này mà vô Hải Quân làm thợ
"LẶN" được lảnh "CÚP" là cái chắc!! để Tết này hỏi cho ra lẽ…
Làm gì thì làm cũng phải cho xong trước Giao Thừa.
Thường thường ba má kiểm soát một vòng trong nhà coi có sạch sẽ
không rồi mới chuẩn bị cái bàn thờ cúng đêm 30. Chuyện cúng Giao Thừa là
phần của Ba, rất trịnh trọng. Bàn hương đèn ngoài sân, ngay trước cửa
nhà. Trên bàn có bình bông tươi, thường là bông vạn thọ, hay bông huệ
ta, trái dừa tươi, dĩa mứt đủ thứ, nước trà, nước lọc, nhang, đèn cầy
phải đủ cặp màu đỏ cho hên. Nhất là hai cây mía thiệt đều nhau dựng ở
hai bên bàn cúng, với ngọn được cột dính giao đầu nhau.
Chị em tui lúc này mới sửa soạn thay quần áo mới để đi ra… đi
vô, coi ba má sắp đặt…trong lòng nó nôn nao làm sao í! Lúc ba má cúng là
tui chạy tới…chạy lui qua nhà hàng xóm rủ mấy đứa bạn đi coi nhà nào
đốt pháo trước…đứng bịt lổ tay…dòm. Sợ pháo gần chết mà cứ hay đi kiếm
để tụi "con chai" đốt liệng vô chân…la bài hãi rồi chạy… làm cho đám
"con chai" ôm bụng cười rồi canh me làm tiếp…Đêm Giao Thừa thức gần sáng
đêm vì ba má và mấy người lớn còn đi chùa hái lộc đầu năm nữa….Cũng có
năm đám con nít được đi theo. Ba má tui tin chuyện hái lộc đầu năm nầy
lắm.
Sáng mùng một, chị em tui thức sớm lắm để diện bộ đồ mới mà tối
hôm qua chưa có mấy người thấy bộ đồ chiến này, đi ra, đi vô, cắn hột
dưa. Cái màn kế tiếp mà tụi tui khoái nhất là…LÌ XÌ…quần áo mới, tiền
mới thơm phức. Đầu tiên là ba má lì xì, xong là tiếp dọn mâm cúng chay.
Nguyên ngày mùng một ăn chay, mùng hai trở đi là ăn mặn. Má sắp dọn cúng
Ông Bà mỗi ngày, nhang và đèn trên bàn thờ Tổ tiên hỏng tắt suốt mấy
ngày Tết. Bàn thờ Tổ Tiên được chưng dọn sáng rực rỡ với bộ lư đồng, hai
trái dưa hấu phải thiệt tròn trịa, cá dán tấm giấy đỏ viết chữ Tàu,
chắc là chữ Phước và chữ Lộc. Má cúng ngày ba lần, liên tiếp trong ba
ngày. Không quét nhà, không gây lộn, chỉ ăn với cười thôi, cũng khỏi rửa
chén luôn, Má làm hết. Chắc ba má khoái nhất là mấy ngày này.
Mùng hai, mùng ba trở đi bà con, hàng xóm bắt đầu lai rai tới
chúc Tết, lì xì. Ba má nói mùng một mình không nên tới nhà người khác
"xông đất", rủi trong năm có gì không may xảy ra thì người ta …"nhớ tới
mình", trừ phi người ta "mượn" mình tới xông đất dùm.
Tui khoái nhất là dì Bảy mà mấy chị em tui kêu là Má Bảy, trong
gia đình tui, tất cả mấy dì tui đều kêu bằng Má hết. Má Bảy phốp pháp,
vui tánh. Má ưa nói đứa nào chúc hay và dài thì được lì xì nhiều, mà
phải khoanh tay lại đàng hoàng. Nghe chúc Tết xong Má Bảy cười ha hả rồi
móc túi kéo mấy bao đỏ ra, nên mùng hai năm nào tui cũng tính sẳn mấy
câu dài thiệt là dài để chúc cho riêng Má Bảy. Má Bảy buôn bán quanh năm
không nghỉ ngày nào, nên vào dịp Tết, sau màn đi lòng vòng ngày mùng
hai lì xì cho hết thảy mấy đứa cháu xong là Má Bảy bắt đầu ngồi sòng tứ
sắc luôn cả ngày đêm cho hết mấy ngày Tết. Má Bảy lựa một ngày tốt mở
cửa hàng lấy ngày, xong tiếp tục ngồi sòng. Ai có cần gì thì cứ tới sòng
tứ sắc thì gặp Má liền.
Mùng hai. Có tiền rủng rỉnh trong túi bây giờ kiếm chổ đi chơi.
Đi sở thú…coi thú?. Năm nào cũng đi coi thú thì ít mà đứng ngồi làm
duyên để chụp hình thì nhiều.
Mùa Tết trong sở thú có đủ loại bông hoa nở đẹp lắm, đủ màu sắc.
Tui thích hết tất cả loại hoa trừ hoa… Mồng Gà (ghét cay ghét đắng) mà
sao ba tui cứ kêu đứng kế Mồng Gà mà chụp hình thành ra tấm hình nào
Mồng Gà cũng… đẹp hơn tui. Tui đoán chắc ba nghĩ… Tết có sẵn quần áo
đẹp, và bông hoa đủ màu sắc rực rở, tươi thắm thì hên cả năm cho nên la
cà chụp hình ở sở thú cả ngày trời, nhất là lại có tiền bạc rủng rỉnh
trong túi nên …thiệt là vui ….Tui khoái nhất cái màn coi mô tô bay…hồi
hộp, nín thở!!. Mua vé vô cửa xong, được người hướng dẩn chỉ lên thang
lầu…Kiếm được chổ ngồi gần lan can…nhìn chung quanh thấy nhiều hàng ghế
sắp từ thấp lên cao theo hình tròn (cái nhà này hình tròn, khán giả ngồi
phía trên nhìn xuống giống như mình đi coi xiệc vậy, nhưng cái nhà này
có chiều cao hơn nhiều. Từ trên nhìn xuống thấy chung quanh vách ván
được đóng hơi lài lài từ phía dưới lên lần lần tới trên là thẳng đứng.
Phía dưới là nền bằng xi măng …có chiếc xe mô tô dựng đó…kế cái kệ nhỏ
trong góc.
Giờ bắt đầu… nghe tiếng còi thổi lớn mọi người lồm chồm nhìn
xuống phía dưới… thấy một người con gái nhỏ nhắn, mảnh mai, bước ra cúi
đầu chào xung quanh bốn phía xong bước lại chỗ cái… kệ nhỏ trong góc
nhà… chấp tay lại và cúi đầu xá …tôi nghĩ "chắc đây là bàn thờ Tổ của
ngành mô tô bay", xong rồi cô ấy mới lấy cái nón "sắt" đội lên đầu…nhảy
cái thoắt lên xe bắt đầu nổ máy…tiếng máy xe nổ …bùm… bùm thiệt là lớn
làm sôi động hết cả một vùng…mọi người nín thở, mở lớn mắt ra coi…Cô ấy
rồ ga lớn chạy một vòng chung quanh dưới thấp nhất "chắc cho nóng máy"
một tay dơ cao chào mọi người, xong đảo thêm hai ba vòng nữa rồi…rồ ga
mạnh hết cở là bắt đầu phóng lên cao thật nhanh chạy theo vòng tròn từ
thấp lên cao…lên tới gần lan can chổ khách ngồi rồi vòng trở xuống…cũng
theo vòng tròn…lập đi…lập lại mấy vòng…có lúc tui có cảm tưởng như cô ta
sắp rớt ra khỏi xe vì cái độ nghiêng của xe.
Hú hồn!!!
Và đó là lần đầu mà cũng là lần cuối cùng tui đi coi mô tô bay…
Sáng mùng ba. Ba má đem mấy chị em tui ra thăm ông Tỉa, bà Ý ở
đường Huỳnh Thúc Kháng Sài Gòn (ông dượng, bà dì kêu theo tiếng Hoa).
Bên nội người Triều Châu …nói toàn tiếng… Tàu hông hà! mà tụi tụi thì
hỏng đứa nào biết nói hết thành ra thân bên ngoại hơn bên nội, mà ba làm
thành thông lệ nên mùng ba năm nào cũng đi thăm ông bà, và tụi tui cũng
phải mặc aó đầm, chân mang giày bít, dớ trắng rất giống mấy "little
chinese girls" lắm. Gia đình ông bà nói chuyện với ba tui bằng tiếng Tàu
vui vẻ lắm, còn tụi tui thì ngồi…ngớ ra đó. Vậy mà ông Tỉa, bà Ý lúc
nào cũng bắt ở lại ăn cơm tới chiều mới về. Nhà bà Ý lúc nào cũng có sẳn
bánh ngọt cho con cháu ăn hết!.
Qua chiều mùng ba…Đi coi hát…Bước ra cửa nhìn tới nhìn lui coi
có "con chai" hông… sợ tụi nó liệng pháo vô mình. Nếu tụi nó… bận hết
thì mình yên tâm bước, còn nếu tụi nó đứng… lấp ló đâu đó thì quay trở
vô nhà chờ tụi nó đi...Hỏng biết tại sao lại đi coi hát dịp Tết? Chen
lấn mua vé bị người ta đụng…chổ này…cạ chổ kia…Mấy cha đợi dịp…chờ nước
đục thả câu…Về tới nhà là hết ngày mùng ba.
Qua mùng bốn. Ăn trưa xong, bày bộ Bầu Cua Cá Cọp ra… rủ luôn
mấy đứa hàng xóm qua chơi. Vui thiệt là vui. Đứa thắng thì vui nhiều,
đứa thua cũng hỏng buồn, vì Tết mà, buồn thì xui suốt năm sao?.
Tết bên này cũng có bộ Bầu Cua Cá Cọp nhưng cũng hỏng vui bằng
lúc nhỏ bên quê nhà….Ở thành thị qua mùng bốn, mùng năm là bớt đi không
khí Tết rồi…Bắt đầu quét nhà mà phải quét ngược vô, vì quét ra là sợ
tiền cũng theo ra…nhất là quét hột dưa rải rác đầy nhà… dọn dẹp rác rến.
Nhưng nếu ở dưới quê thì người ta còn ăn Tết lai rai tới hết cả tháng
lận…Sướng thiệt.
Hơn ba chục năm nay tui chưa từng có được dịp ăn cái Tết đúng
nghĩa y như hồi còn nhỏ ở Việt Nam. Ước gì một hai năm nữa, tất cả mọi
chuyện "xuôi chèo mát mái", tui sẽ đem mấy nhỏ trở về quê nhà vào dịp
Tết để hít thở cái không khí Tết của năm xưa, cả ở thành thị lẫn thôn
quê…
Mà lạ? Bên này mình có nhà cửa đàng hoàng, còn bên kia, nhà còn đâu?
Sao cứ nhớ nhà ở bển hoài?
Chúc tất cả mọi người một năm mới nhiều sức khỏe, tâm thần an bình và tài lộc dồi dào…
