Nhạc - Thơ - Văn Hoa cát đằng tím rụng

. Người ta coi hoa Cát Đằng là biểu tượng cho một tình yêu quảng đại và có ý nghĩa “ Đừng dồn tôi vào bước đường cùng”. Cây hoa Cát Đằng - loại cây cho hoa đẹp nên trồng làm đẹp thêm sinh cảnh . Đây là loài cây leo rất đẹp , phù hợp với khí hậu nước ta , cây được trồng phổ biến nơi tường hoa , cổng rào .

Chuyện Tình Hoa Cát Đằng

  

Thương phận cát đằng

Cát đằng hoa tím mong manh,

Đêm đêm thầm nở hanh hao nỗi buồn !

Chuỗi đời kết hạt sầu tuôn,

      Thương người lận đận vấn vương kiếp người...

Bao giờ hưởng trọn niềm vui ?

Dòng đời tay vững êm xuôi mái chèo..!!

NM

HOA CÁT ĐẰNG TÍM RỤNG

Đường vào nhà Dung rất khó tìm,phải chạy lòng vòng từ hẻm này sang hẻm khác,hỏi biết bao nhiêu người đã rành rọt con hẻm này như trong lòng bàn tay mới tìm được ngôi nhà thấp lè tè nằm khuất sau chiếc xe bánh mỳ luôn đon đả chào khách.Những ngôi nhà cấp bốn nhỏ bé,lớp tôn đã rỉ sét lên màu của tháng năm cứ nằm co ro, lọt thỏm giữa những ngôi nhà cao tầng xung quanh.

Dung thở dài:” Nhà em khó nhận ra lắm phải không anh? Cũng bởi những người ở đây toàn là dân lao động nghèo,đâu có tiền mà xây nhà mặt phố".Anh nhìn Dung ái ngại:” Em ở đây cực lắm phải không?”.Dung lắc đầu,chỏm tóc đuôi gà đánh qua về khiến anh muốn xuýt xoa:” Em quen rồi, giờ có bắt em đi khỏi đây em cũng chẳng chịu.Cứ xa một ngày là thấy nhớ,nhớ như mẹ nhớ con vậy. Mà em cũng có tiền đâu mà chuyển đi”.
Ngày hôm sau, anh ra cửa hàng cây cảnh mua mấy chùm Cát đằng tím.Anh bỏ cả buổi sáng đứng lớp chỉ để làm chiếc giàn sắt, gần cánh cổng được quét một lớp sơn xấu xí.Dung hồn nhiên: “Anh làm giàn hoa chi cho tốn công”.Anh bật cười lớn,một tay vừa kéo thép,tay kia vén tóc lau đi mấy giọt mồ hôi hỉ hả:”Có giàn hoa, nhìn từ xa anh biết đường vào nhà em”.
Từ ngày có giàn hoa nở tím cả một khoảng sân, anh không còn sợ cái cảnh phải loanh quanh tìm nhà Dung như đứa trẻ lạc mẹ hoảng hốt kiếm tìm.Anh không sợ đi lạc trong con hẻm ấy, anh chỉ sợ có một ngày anh lạc mất Dung,chắc anh sẽ xới tung cả thành phố này lên mất.Anh đã từng bảo, mỗi khi sang đường nhớ nắm tay anh thật chặt, nếu không mình sẽ lạc mất nhau như bao đôi tình nhân trên phố đã lạc nhau khi chỉ cần một phút lơ đễnh nắm hờ bày tay. Dung lo lắng: “Không có anh,em chẳng biết mình sẽ ra sao.Em không còn ai thân thiết trên đời này nữa.Anh đừng bỏ rơi em nghe”.Anh thở dài,làm sao anh dám bỏ rơi Dung, em nhỏ bé như con chim se sẻ sợ bóng người lạ,em chơ vơ trên dòng đời này như một người sắp sửa bước hụt chân xuống vực thẳm sâu hoắm nếu không có ai đưa bàn tay ra cho em neo mình vào.
Thấm thoát vậy mà đã sáu năm rồi,Dung không còn là cô bé học trò có đôi mắt buồn rười rượi như những nụ hoa Cát đằng mênh mang nở những gam tím dại khờ kia.Anh là một người thầy giáo đĩnh đạc, anh tốt nghiệp sư phạm khoa tiếng Trung rồi được trường giữ lại giảng dạy. Anh cũng là một tay bút cừ khôi,những cuốn sách được anh dịch lại từ văn học nước ngoài luôn luôn được người đọc đón nhận bởi văn phong nhẹ nhàng và vốn kiến thức sâu sắc của anh,dẫu năm đó anh chỉ mới bước sang tuổi ba mươi.Ngoài công việc giảng dạy ở trường,anh còn tham gia dịch thuật và dạy thêm ở các trung tâm vào buổi tối. Chính ở những buổi đêm đứng lớp ấy,anh đã gặp Dung- cô học trò luôn ngồi ở cuối lớp, hướng đôi mắt đầy niềm tâm sự về phía anh, nghe anh giảng bài mê mải.Anh rất sợ đôi mắt ấy, những đôi mắt trở buồn theo mưa luôn làm anh mất tập trung.
Trong những học trò của anh, ở Dung anh thấy cả một số phận.Dung như khóm lục bình trôi nổi mặc kệ từng con nước đẩy đưa.Cô học trò ấy đã gọi điện cho anh vào một đêm mưa,thật lạ lùng khi những cơn mưa cứ làm lòng người trăn trở.Anh đã thức trắng cả đêm khi nghe Dung nói qua điện thoại:”Thầy ơi,thầy dạy em tiếng Trung ông đừng đánh tôi nói như thế nào? Em sợ lão chồng của em khi lấy em về sẽ đánh đập em mất”.Khi nghe giọng nói nhỏ nhẹ ấy, lòng anh như có ngàn vết dao cứa vào.
Anh đã phải mất cả một ngày trời để tìm ra ngôi nhà Dung ở.Nó nhỏ xíu như em, chỉ được che tạm bợ bởi những lớp tôn đã thủng lỗ chỗ,mùa hè thì nóng như thiêu đốt còn mùa đông thì khó mà tránh được những trận mưa vùi.Anh ngồi trước bậc cửa cho cho mát,vả lại trong nhà cũng chẳng có ghế để anh ngồi.Ở bậc cửa đó,anh như trôi cùng lời tâm sự của Dung.Những thước phim buồn bã.Người mẹ đang nằm thở khó nhọc trên chiếc giường kia là sợi dây duy nhất cho em bấu víu.Căn bệnh ung thư gan đã chuyển qua giai đoạn cuối,Dung gạt nước mắt nhìn nước da vàng vọt và chiếc bụng sưng to của mẹ đang thở những hơi thở nặng nề
Em bảo em phải kiếm tiền chữa bệnh cho mẹ,buổi sáng em đi học,buổi tối em quăng mình vào cuộc sống nhộn nhịp ngoài kia để kiếm tiền.Những đồng tiền có cả mồ hôi và nước mắt ấy không đủ để em vừa trang trải chi phí,vừa lo tiền thuốc men cho mẹ.Một người quen giới thiệu cho em một ông chủ người Trung Quốc,ông ta đang cần một người vợ để sinh cho ông ta một đứa con cầu tự.Cưới ông ấy,em không còn phải lăn tăn về cuộc sống,em không còn phải đếm từng mớ tiền lẻ khi mua thuốc cho mẹ.”Thầy biết không,ngay cả tiền học tiếng Trung buổi tối cũng là ông ta cho em,chứ em lấy đâu ra tiền đóng học phí”.Dung khoe với anh tờ giấy báo trúng tuyển đại học,em cầm tờ giấy gấp làm tư ấy thẫn thờ:”Thầy ơi,em muốn học đại học”.Anh buồn bã theo số phận của Dung,anh trăn trở cùng tờ giấy báo nhập học ấy của em.Anh thở ra một làn khói thuốc,nheo đuôi mắt nhìn Dung:”Ngày mai em đừng đến lớp nữa,tôi sẽ cho em mượn tiền đi học đại học.Em chỉ cần đi học thật tốt và chăm sóc cho mẹ khỏe bệnh,còn số tiền ấy sau này đi làm em trả tôi cũng chả muộn”.
Anh dắt chiếc xe ra khỏi con hẻm,Dung nép mình bên cánh cổng,đôi mắt ấy đêm nay như có những vì sao lấp lánh:”Thầy ơi,em sẽ được học đại học sao”.Anh gật đầu,đêm thở dài chầm chậm trôi qua thành phố.Anh ngoái đầu:”Em còn điều gì cứ nói?”.Dung ngập ngừng:”Thầy ơi,em có thể làm bồ nhí của thầy, em thấy người thành phố luôn có mốt như vậy.Coi như cho em trả nợ cho thầy”.Trời ơi,những cô gái sành điệu,ham mê vật chất mà bán thân còn một cô gái nghèo như em vì việc học mà cũng phải đưa chân vào nước đục sao.Anh lắc đầu,em khờ khạo và tội nghiệp quá,anh ra về mà chênh vênh theo cái dáng mảnh dẻ dại khờ ấy.
****
Trong thâm tâm anh đã muốn đưa Dung về nhà mình từ lâu.Anh khao khát muốn đưa Dung về sống trong căn nhà của mình như cổ họng khát khô muốn tìm một ly nước mát lành để uống.Bởi em đâu còn ai để bám víu,để nương tựa vào nữa đâu.Ngày mẹ em mất,em thảng thốt gọi cho anh:”Thầy ơi,em sợ quá”.Anh đã phóng xe thật nhanh đến ngôi nhà nằm sâu trong hẻm đó,anh phóng mà chẳng sợ lạc đường cứ như có bàn chân dẫn lối cho anh.Dung quỵ ngã trong ngôi nhà trống vắng,anh đã đến và đỡ Dung dậy.Anh trở thành bóng tùng quân che chở Dung đi qua nỗi sợ hãi.
Cuộc sống luôn là sự đón nhận,Dung đón nhận từ anh nhiều điều.Khởi đầu là sự quan tâm,là chia sẻ,anh lo lắng khi Dung chỉ còn đi về một mình trong ngôi nhà chật chội ấy.Nhưng rồi anh nhận ra Dung và anh đang trao cho nhau thứ tình cảm đang trỗi dậy mãnh liệt hơn bao giờ hết.Lòng anh ấm áp khi chở che cho Dung,cô gái có mái tóc đuôi gà cột cao bằng dây chun,có đôi mắt lúng liếng,có đôi môi nhỏ líu lo khi bánh xe anh chỉ vừa chạm ngõ.
Anh hơn Dung đến mười tuổi,gần cả một giáp, đó là khoảng cách rộng mênh mông cả về thói quen và suy nghĩ.Nhưng anh mặc kệ,anh cần Dung,anh cần ngọn lửa nhỏ nhoi ấy sưởi ấm trái tim lạnh giá bao lâu của mình.Cũng như Dung luôn thảng thốt mơ về anh trong những giấc mơ không trọn vẹn,Dung cần anh như một bờ vai vững chắc để ngả đầu vào ngực anh mỗi khi mệt mỏi.
Dung hồn nhiên xách giỏ đi chợ nấu những món ăn anh thích, Dung theo anh ra tận bãi biển ngắm bình minh lên đỏ ối như một quả cầu lửa mỗi sáng.Ở bên Dung, anh luôn thấy thời gian mình hạn hẹp, công việc luôn lôi kéo anh đến nỗi không kịp làm một việc gì.
Anh muốn có một đám cưới thật lớn, anh sẽ rước dâu bằng xe ngựa. Dung và anh sẽ lên Đà Lạt đám cưới, em sẽ mặc áo cưới trắng tinh, anh làm ông nài ngựa chở Dung chạy lòng vòng khắp mấy con dốc Đà Lạt ngắm hoa Mimosa nở vàng rực cả một quãng đường. Anh muốn lắm,anh muốn…
Anh chỉ sợ mẹ ngăn cấm đám cưới ấy. Phải,mẹ anh là người phụ nữ cầu toàn, bà sẽ không chấp nhận cho anh cưới người con gái mà không có họ hàng thân thích,người con gái nhỏ bé sống một mình trong con hẻm ngoằn ngoèo ấy.Buổi tối, Dung ngó lên giàn Cát đằng tím nở thầm vụng dại trong đêm,em rủ rỉ những đợt sóng lòng:”Nghèo cũng có tội phải không anh?”. Anh vòng tay ôm Dung vào lòng, nhỏ nhẹ:”Rồi anh sẽ thuyết phục được mẹ anh thôi, không có được người con dâu như em, mẹ anh nên tiếc mới phải”.Anh hứa với Dung mà như hứa với lòng mình, bởi đôi lúc anh thăm dò ý kiến của mẹ. Mẹ anh bảo:”Con gái có nơi có chốn thì tốt hơn, ngày xưa ba ưng mẹ một phần cũng bởi gia đình bên ngoại mình tốt đẹp”.Anh ngó lên ảnh thờ ba,ông cười rất tươi, nghe đồn hồi trẻ ba lãng tử lắm, mẹ đã phải mất rất nhiều thời gian để giữ chân ba thôi bay nhảy khắp chốn, giữ cho ngọn lửa hồng của gia đình mình đỏ mãi trong bếp.
****
Anh vô tình nhìn thấy tấm ảnh cũ trong chiếc ví của Dung khi chở Dung đi chợ. Anh suy nghĩ,anh băn khoăn về gương mặt thoáng qua ấy mà không biết mình đã gặp ở đâu. Gắp cho Dung miếng cá, anh hỏi:”Người đàn ông trong bức ảnh em để trong ví là ai đó ?”.Dung chẳng trả lời câu hỏi anh, em cắm cúi ăn một mạch hết bữa cơm rồi đem ghế ra ngồi hóng gió dưới giàn Cát Đằng tím.
Khi Dung sinh ra đời, chỉ có mẹ bên cạnh, rồi mẹ cực khổ nuôi Dung lớn lên trong nghèo đói. Có lần, Dung nghe mẹ kể về người đàn ông của mẹ, đó là người đàn ông mẹ gặp ở tiệm chụp ảnh, lúc mẹ đi chụp ảnh chân dung. Hẹn hò được một năm thì mẹ mang thai Dung. Đó cũng là lúc chàng trai trốn chạy vì ông ấy đã có một người vợ. Thay vì bỏ chiếc bào thai trong bụng, mẹ đã giữ mầm sống đang tượng hình ấy lại,trái tim mẹ đóng cửa từ đấy để chăm lo cho Dung.
Tấm ảnh trong ví là trước lúc mất, mẹ đưa lại cho Dung, dặn dò nếu có khó khăn gì hãy đi tìm ông ấy, bởi dù gì ông ấy cũng là máu mủ của Dung,cũng phải có trách nhiệm nuôi Dung ăn học. Dung đã đốt tờ giấy ghi địa chỉ nhà người đàn ông em không bao giờ gọi là cha, em giữ lại tấm ảnh để không nguôi nỗi căm giận về người đàn ông đã phụ bạc mẹ con em.
Tấm ảnh đó anh làm sao lầm được, người trong ảnh chính là người cha đã có một thời tuổi trẻ gió trăng của anh.
****
Anh về nhà đi ngủ sớm, anh bật quạt cho từng cơn gió thổi bay đi tiếng thở dài đang cựa mình mệt nhọc. Mẹ lật đật chạy tới chạy lui:”Con ốm hả,mẹ lấy nước con uống nhé”.Anh lắc đầu, anh không thấy khát dẫu cho bờ môi đã khô đến nứt nẻ.

Anh biết lúc này Dung đang ngồi hóng gió dưới giàn Cát đằng tím, giàn dây leo hoa tím, màu hoa lãng mạn và buồn rười rượi rụng đầy cả một khoảng sân, màu hoa mong manh dễ vỡ, sao anh thương Dung như thương màu hoa này đến thế. Những cánh hoa mỏng mảnh hình trái tim, như trái tim anh đang đằm đẵm một nỗi buồn không dám nói.

Nguyễn Nhật Hoàng                     

Nỗi Niềm - Ngọc Lan

Nỗi đau,

Chưa thấu hiểu nỗi đau người khác,

Em âm thầm giấu nỗi niềm riêng....

Cát đằng hoa tím ngoài sân rụng,

  Chợt nhớ về anh chút dịu hiền !!

NM

Hoa Cát Đằng Và Bão

   Ngọn gió bấc từ biển thổi vào buổi chiều cái hương vị mằn mặn thân quen, thổi thêm... một gã trai xa lạ đến nhà tôi.
    Tôi không ưa hắn - Không ưa cái mái tóc bờm xờm, khuôn mặt "thiếu ăn" và cặp mắt lúc nào cũng láo liên đáng ngờ.
    Người hàng xóm đã dẫn hắn sang, nói với ba tôi: "Cháu tên Thạch. Nhà nghèo nhưng chịu khó lắm. Bác xem có công trình nào đang cần phụ hồ thì nhận cháu vào làm với". Tự nhiên, tôi thấy bực vì cái gật đầu dễ dãi của ba.
    - Cái thằng này trông tướng ốm yếu mà làm việc giỏi đáo để. Cứ đà này vài tháng nữa nó sẽ là thợ chính đó - Trong bữa ăn, ba tôi khen hắn nức nỡ - Phòng thằng Bình đang bỏ trống, chốc nữa con Thùy - Ba quay sang tôi - vào quét dọn cho sạch sẽ, mai thằng Thạch sẽ đến ở nhờ một thời gian. Nhà nó xa quá. Đi về không tiện cho công việc.
    Tôi nhăn nhó, tính phản đối thì bắt gặp ánh nhìn nghiêm khắc của ba. Giận dỗi tôi bỏ xuống bếp - "Con gái con đứa... Sắp là sinh viên đại học rồi mà tính tình không quảng đại chút nào, mai mốt ai dám cưới" - Má tôi nói với theo.
    Dạo này tôi thật sự chóng mặt với lượng bài vở dày đặc của năm cuối cấp ba. Đời học sinh quan trọng nhất là năm học này. Lơ là một tí là công lao bao năm sẽ thành công cóc. Đã vậy, anh Bình đang học đại học ở SaiGon còn gởi về cả đống tài liệu ôn thi với lời cảnh cáo nghe xanh rờn "Không ngốn hết những thứ này thì đừng bước vào phòng thi, chỉ uổng công uổng tiền thôi nhóc ạ...". Nhiều đêm tôi phải thức đến một hai giờ để học bài. Ba tôi không có ý kiến. Má chỉ im lặng làm hết những phần việc trong nhà. Vậy mà hắn, cái gã "ngoại đạo" đến ở nhờ, lại dám lái xe... ủi vào chuyện riêng tư của tôi mới chết chứ.
    - Luyện thi mà học như Thùy không có kết quả đâu. Phải sắp xếp việc học cho hệ thống. Phải bắt đầu từ...
    - Ông biết gì mà xía vào - Tôi thật sự thấy bực hết sức.
    Hắn chỉ cười, nét mặt không hề thay đổi sau câu nói của tôi. Thầy bói nói mấy người mình dây chai mặt, quả không sai.
    - Mình đã qua kinh nghiệm này hai năm trước. Năm đó mình được tuyển thẳng vào đại học đấy. Nhưng nhà nghèo, phải ở nhà phụ giúp ba mẹ. Mình đi làm để kiếm tiền học đại học...
    Tôi không tin lời hắn, nếu không có cuộc "kiểm tra" tại phòng hắn sau khi hắn đi làm. Tôi càng ngạc nhiên hơn khi phát hiện trước đây hắn cũng là học sinh của trường tôi ! Cái tên Nguyễn Đăng Đình Thạch, thủ khoa của kỳ thi tú tài hai năm trước ai mà không nghe tiếng. Có điều tôi không biết mặt hắn đấy thôi.
    Những hiểu biết về "tướng số" của tôi quả không nhầm... Hắn chẳng những thuộc loại chai mà còn "siêu lì" nữa. Buổi tối tôi ngồi vào bàn học thì hắn mò tới.
    - Cho mình học chung với. Học hai người mau tiến hơn.
    Chưa cần biết tôi có đồng ý hay không, hắn kéo ghế ngồi xuống, giở giở lật lật cuốn đề toán ôn thi của tôi rồi bảo:
    - Thùy yếu nhất môn nào? Chúng ta sẽ bắt đầu từ môn ấy...
    Tôi vốn dư sinh tố C. Bình thường khi không ưa ai tôi mở miệng là nghe mùi chua rồi. Nhưng bây giờ nhớ lại quá trình học tập của hắn, tôi cũng hơi "kiềng".
    - Muốn làm thầy hả? Vậy báo trước để "thầy" biết. Trong các môn, môn nào tôi cũng đội sổ hết đấy.
    Tôi nói là nói để thỏa mãn tự ái, chứ thật ra từ lúc có hắn hướng dẫn, việc học của tôi tiến bộ nhiều lắm. Thì ra ba tôi lúc nào cũng đúng. Tôi thường võ đoán khi nhận xét về người khác. Cũng may là hắn hiền lành chứ gặp anh Bình thì chiến tranh đã xảy ra từ lâu rồi. Nhờ kinh nghiệm chiến bại của anh Bình nên bây giờ tôi mới chấp nhận "hòa bình", chịu ngồi học chung với hắn mỗi đêm.
    Ác cảm về hắn trong tôi mỗi ngày một giảm theo tỉ lệ nghịch với tình cảm... Giờ tôi chỉ còn ghét hắn chút chút, nhất là cái hôm trời mưa dữ, gió biển quất vào những chiếc cột chống giàn hoa Cát Đằng ttrước nhà. Nhìn giàn hoa rung rinh sắp ngã, tôi như muốn khóc. Bỗng hắn từ trong nhà lao ra, không kể mưa gió ướt át, cột cột chống chống hồi lâu... Nhờ hắn mà sau cơn bão, giàn hoa vẫn còn nguyên vẹn.
    Tôi thương giàn Cát Đằng này lắm vì đó là "giàn hoa mơ ước " của tôi. Ngày ba tôi bị tai nạn té trên giàn giáo xuống, phải chở đi bệnh viện cấp cứu. Suốt buổi chiều, má bắt tôi phải ngồi coi nhà. Tôi ngồi dưới giàn Cát Đằng, nghe tiếng hoa rụng lộp bộp mà lòng nóng ruột vô kể, cứ mỗi lần hoa rụng là tôi lại thầm ước - Ước gì ba tôi được lành lặn trở về. Tôi ước đến lần thứ ba mươi thì má tôi chạy về, bảo: Ba rơi trúng đống cát, chỉ bị choáng nhẹ, tôi mừng quá, chạy lượm đủ ba mươi cánh hoa "mơ ước", vuốt ve và tung hết lên trời...
    Ba tuần nay, Thạch nghỉ làm để chuẩn bị thi vào đại học. Tôi cũng bận rộn thi cử nên không gặp ai.
    Tôi đậu tốt nghiệp và đậu luôn vào sư phạm ngữ văn. Có điều lạ là tôi không thấy tên Thạch ghi trên bảng vàng của trường đại học nào cả. Học giỏi như hắn chẵng lẽ lại thi rớt?
    Nhà Thạch ở tận cùng những ngõ ngách của xóm chài. Muốn đến nhà hắn phải đi qua những con đường "siêu xú uế". Tôi phải nín thở đi ngang qua khu nghĩa địa. Mùi cá heo phơi dày trên đất cứ xộc thẳng vào mũi, cộng với ruồi táp vào mặt... Chưa bao giờ tôi lại "can đảm" như thế này.
    - Anh Thạch phải đi Vũng Tàu cả tuần nay để tìm ba em - Cô em gái Thạch nói, giọng rơm rớm nước mắt - Ba đi câu mực bị trôi thúng. Hơn một tuần rồi chưa có tin tức gì.     Có tiếng ho húng hắng, tôi quay lại, trên chiếc giường kê sát vách nhà, một cái đầu bạc trắng, đang ngọ nguậy, khuôn mặt xanh mét bệnh hoạn - "Má em bị liệt hai năm rồi"...

    Trên đường về nhà, tự nhiên tôi thấy mình chững chạc lên một tí. Hình như tôi đã lớn?... Bạn có tin điều này không? Khi người ta biết cúi đầu trước một nỗi đau, người ta sẽ không còn là "trẻ con" nữa 

ST 

 

      

Album Quang Dũng - Những Bài Hát Trữ Tình Lãng Mạn

Tình phai

Ngắm nhìn hoa đào nở,

Ngỡ gặp người năm xưa...

Giờ ngàn năm cách biệt,

Thương ai về dưới mưa!

Còn đây câu thề nguyện,

Đôi nhẫn đã trao tay,

Chuyện trăm năm hò hẹn...

  Giờ thì theo gió bay !!

Duyên đôi ta đã lỡ,

Ngó ý kết tơ lòng,

Giờ chia lìa đôi ngã...

   Đào phai theo gió Đông?

NM     

Dẫu lìa ngó ý

Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng

(Truyện Kiều - Nguyễn Du) 

                Nhà thơ ngụ ngôn người Pháp La Fontaine đã nói một câu rất hay về tình bạn: “Tình yêu thật sự đã hiếm; tình bạn thật sự còn hiếm hơn”.  Tình bạn giữa tôi và Cát Đằng quả là hiếm có.

                Cát Đằng, tên một loài hoa leo có màu xanh pha tím, mỏng mảnh. Bạn tôi cũng dịu dàng, mềm mại, quý phái như hoa. 

                Chúng tôi thân nhau từ thuở nhỏ, lúc còn học trường tiểu học Đoàn Thị Điểm trong Thành Nội. Hai đứa cứ thế lớn dần lên, lần lượt qua bên kia sông Hương học Đồng Khánh rồi Văn Khoa… 

                Nhà Cát Đằng nằm ở một góc nhỏ trên đường Mai Thúc Loan. Căn nhà cổ xưa như cuộc sống quan cách của gia đình. Ba Cát Đằng làm công chức cao cấp của Ty Ngân khố Thành phố. Ông đặt cho con những cái tên thật đẹp của các loài hoa: Cát Đằng, Đỗ Quyên, Hoàng Lan…Mấy chị em sống khép kín như những con ốc trong bốn bức tường rêu. 

Tôi, tên bình thường: An Nhiên, gia cảnh cũng “thường thường bậc trung”, tóc cắt kiểu Demi Garcon, tính tình đôi lúc ương bướng. Vậy mà chúng tôi thương nhau vô cùng. Chỉ có tôi dám bước qua hai cánh cổng sắt luôn khép kín trong tiếng sủa của con Berger để rủ Cát Đằng đi học. Cũng chỉ cg đường khí thế. Nhìn qua cạnh mình, tôi thấy Cát Đằng như trên mây. Nàng say sưa dán mắt vào  anó tôi chiếm được lòng tin của ba mạ Cát Đằng. Hai bác nghiêm nghị nhưng coi tôi như con. Hình như hai bác xem tôi là một lá chắn bảo vệ cho cô con gái yếu ớt của mình. 

Chúng tôi đã có một thời thơ ấu thật đẹp và hồn nhiên. Những chiều mùa hạ dắt nhau vô con đường  bên hông Đại Nội gần cà phê mụ Tôn, nhặt bông phượng đỏ  về làm bướm. Những sáng mùa đông sương mù lạnh buốt chở nhau qua cầu Phú Xuân, gió hung hăng như muốn quật hai đứa xuống sông. Những đêm cùng học bài thi, em gái Đỗ Quyên đem vào phòng cho hai chị chén chè hạt sen long nhãn mát rượi. Mạ Cát Đằng thường cười bảo tôi “Phải chi An Nhiên là con trai, bác gả Cát Đằng cho cháu.” 

  Tuổi dậy thì hồn nhiên và mơ mộng. Cát Đằng đẹp, nhiều người tán. Tan học về bao nhiêu cái đuôi theo, mãi cho đến cửa Hiển Nhơn  mới chịu lui gót. Tôi như garde corps cho bạn. Những chàng sinh viên mê Cát Đằng, nhờ tôi làm chim xanh kèm theo nhiều món quà hậu hĩnh, trong số có cả con của một ông Trưởng Ty đang theo học trường Y. Nhưng tôi từ chối. Không ai hiểu bạn hơn tôi. Cát Đằng tâm sự: “Sao mình thấy ông nào cũng nhẵn nhụi như Mã Giám Sinh. Ngó phát ớn!”. Người hùng trong tâm tưởng Cát Đằng phải bụi bụi như tài tử Charles Bronson, đêu đểu với bộ ria giống nụ cười của Clark Gable  hoặc chí ít cũng phải lãng tử như Gregogy Peck trên chiếc Vespa cổ chở nàng công chúa Audrey Hepburn  chạy khắp thành Rome trong Vacances Romaines…  Thâm tâm tôi thấy bạn mình quá lãng mạn. Biết tìm đâu ra người lý tưởng trong môi trường phố thị này

Ấy thế mà một hôm thật bất ngờ, “người hùng” của bạn đã xuất hiện.  Đó là một buổi sáng “đầy sương thu và gió lạnh” như trong Nhà văn Thanh Tịnh, đoàn Sinh Viên Sỹ Quan trường VBQGVN về Huế vào Đại Học Văn Khoa tuyển quân. Phải công nhận sự có mặt của họ như một hiện tượng trong sân trường xưa nay toàn áo dài, chemise, quần tây. Trong trang phục worsted thật đẹp, thật hào hùng mặt anh  nào cũng sáng láng thông minh. Họ trình bày thật ấn tượng về ngôi trường quân sự  ở Đà Lạt ngang ngửa với Saint Cyr của Pháp, West Point của Mỹ. Đứng bên những chàng trai Văn Khoa “trói gà không chặt”, trông các anh cao to và đườn

Anh SVSQ đang giới thiệu chương trình đào tạo. Anh nói giọng Bắc pha chút Huế. Khi chàng ta đi từng bàn phát những tờ ảnh về ngôi trường cho sinh viên nam, Cát Đằng cũng nhoài người qua xin một tờ. Một thoáng ngạc nhiên trong mắt anh nhưng người SVSQ vẫn lịch sự trao tận tay nàng. Mắt hai người gặp nhau. Một cái gì đó thật lạ lần đầu tiên tôi thấy xuất hiện ở cô bạn mình. Má nàng ửng hồng, ánh mắt long lanh, môi mọng ướt mềm…Chuông reo giờ ra chơi, hai người còn trao đổi với nhau suốt cả mười lăm phút bên hành lang Morin. 

Ra về, tôi bảo Cát Đằng  “ Mình thấy hình như có Coup de Foudre”. Nàng yên lặng do dự một chút rồi bảo tôi: - “An Nhiên ơi, bạn có thương mình không?”. Tôi ngạc nhiên: - “Tui không thương bạn thì thương ai?”  - “Vậy thì chiều ni bạn xin mạ cho tui qua chơi nhà bạn hí - Được thôi mà” 

Buổi chiều, tôi ngồi chờ bạn trên chiếc xích đu dưới giàn bông giấy. Nàng xuất hiện trong chiếc áo mousseline màu xanh trứng sáo, quần tây đen. Trông Cát Đằng xinh xắn làm sao. Hèn gì con ông Trưởng Ty mê nàng như điếu đổ. Ngồi nói chuyện với tôi mà mắt nàng nhìn ra cổng như ngóng trông ai…Và bốn giờ chiều. Một bóng người xuất hiện trước  cửa. Anh chàng Sinh viên Võ bị hồi sáng…Cô nàng thông minh thật, lấy địa chỉ nhà tôi làm nơi gặp gỡ. 

Tôi không tin lắm vào duyên tiền định. Xưa nay, ba mạ vẫn hay nói tôi là kẻ cứng lòng. Nhưng với cô bạn thân Cát Đằng thì tôi nghĩ đó là một mối nhân duyên mà tôi là người góp phần dung túng, ủng hộ. Cô bạn tôi không phải là type người “ yêu cuồng sống vội”. Xưa nay nàng chưa hề cười với ai một nụ. Con nhà gia thế, kín cổng cao tường. Điều gì đã làm cho nàng dám vượt qua khuôn phép gia đình và xứ Huế vốn dễ tiếng tăm? 

Chàng sinh viên sỹ quan ấy tên H. đang theo học năm thứ ba trường Võ bị. Anh gốc Bắc, di cư vào Nam năm 54, chọn Huế làm quê hương thứ hai. Anh sống cùng mẹ và chị gái bên Bến Ngự. Anh hơn chúng tôi năm tuổi, trước đây từng học MPC rồi mới quyết định tòng quân. Đợt tuyển quân này là một cơ hội cho anh về thăm mẹ và số phận đưa đẩy để hai người gặp nhau. 

Anh H. hiền, tính điềm đạm. Tôi chắc bạn tôi không chọn nhầm. Hai người có một tuần để hiểu nhau. Tôi nhiều lần qua nhà Cát Đằng xin cho bạn đi học nhóm, đi thảo luận… để rồi sau đó chở nàng lên đồi Thiên An, chùa Từ Hiếu hẹn hò. Trong khi hai người trò chuyện, tôi lặng lẽ đi dạo dưới những hàng thông hoặc ngồi đọc sách bên hồ Thủy Tiên để rồi sung sướng ngắm nhìn bạn sáng ngời trong hạnh phúc. Tình yêu làm người ta đẹp ra. Anh H. đưa chúng tôi về thăm gia đình. Căn nhà nhỏ nép mình trong một khu vườn sum suê cây trái.Tiếng chim sâu kêu lách chách. Bà mẹ hiền lành mừng rỡ đón bạn của con; người chị gái tên Hương thương em vô hạn, chăm anh từng ly từng tý. Tôi mừng cho Cát Đằng. 

Anh H. trở về Đà Lạt tiếp tục khóa huấn luyện. Nhà tôi trở thành địa chỉ cho hai người trao đổi thư từ. Những bức thư đều đặn hàng tuần. Cát Đằng có một cái hộp bánh CHOCOLATE hình chữ nhật.Đọc xong thư  bạn cất vào đó và nhờ tôi giữ hộ. Cuộc tình vẫn nằm trong bí mật với gia đình và bạn bè. Không ai biết ngoài tôi. 

Gần cuối năm 1971, sau khi đọc xong lá thư có cái insigne rồng vàng ôm kiếm thiêng, Cát Đằng có vẻ suy tư. Bạn ngồi trầm ngâm trên chiếc xích đu trắng  nhìn mông lung. Tôi mở lời: “Răng đó? Giận nhau hả?”. –“Không, có chi mô”. Lần này, bạn cầm lá thư về chắc để đêm nghiền ngẩm. 

Con đường đến giảng đường sáng hôm sau như dài ra với sự yên lặng của Cát Đằng. Giờ English Grammar bạn dường như không nghe lời thầy John Schaffer giảng. Lúc ra chơi, đứng ở khung cửa sổ nhìn xuống đường Lê Lợi, Cát Đằng đưa bức thư cho tôi: “An Nhiên đọc đi!”.Tôi liếc nhanh qua bức thư với những lời yêu thương nồng thắm nhớ nhung chất ngất, hơi đỏ mặt vì thấy mình xâm phạm chuyện riêng tư của bạn. A, đây rồi. Cái lý do làm bạn tôi trăn trở hai ngày nay. Anh H. muốn bạn tôi có mặt trong đêm Lễ trao nhẫn  truyền thống của  SVSQ  năm 3 trường Võ Bị. Là răng? Cát Đằng đi Đà Lạt ư? Tôi không thể hình dung được chuyện này. Không được. Chuyện quá nghiêm trọng với con gái Huế, nhất là với bạn tôi, một  người chưa hề bước chân qua đèo Hải Vân. 

Ánh mắt của Cát Đằng tha thiết: “ An Nhiên giúp mình đi. Năn nỉ mà. Cam đoan không có chi xảy ra. Mình đi ba ngày. Chỉ bạn mới có thể giúp mình…”. Điều  gì khiến một người con gái dịu dàng như Cát Đằng nẫy ra quyết định liều lĩnh thế? Cái này gọi là sức mạnh của tình yêu đấy ư? Xưa nay tôi vốn dị ứng với thứ tiểu thuyết lãng mạn của Quỳnh Dao và hoàn toàn không tin vào nhan đề một cuốn truyện của Lệ Hằng “ Chết cho tình yêu”. Không, không đựơc. 

Hai đứa không nói chuyện với nhau suốt ba ngày. Nhưng cái vẻ ủ dột của Cát Đằng làm tôi thương xót. Anh H. cũng gởi cho tôi một bức thư ngắn. Anh bảo chính vì xem Cát Đằng là người trăm năm nên anh muốn nàng có mặt trong buổi lễ trang trọng và ý nghĩa này. Anh chịu trách nhiệm về chuyến đi. Lòng tôi mềm ra. Tình yêu xét cho cùng cũng có cái lý của nó. Tôi trở thành kẻ đồng lõa trong cuộc hành trình của bạn. 

Vậy là tôi sang nhà xin ba mạ Cát Đằng cho hai đứa vào Đà Nẵng ăn cưới bà chị họ. Mạ bạn tỏ ra e ngại như tất cả những bà mẹ người Huế. Nhưng ba bạn thoáng hơn, hình như ông đang vui vì mới trúng một cú affaire. Hơn nữa, chơi với Cát Đằng hơn mười mấy năm, gia đình bạn tin tưởng tôi tuyệt đối. 

Ba của bạn đích thân chở chúng tôi ra bến xe. Ông không thể ngờ rằng khi tới Đà Nẵng, việc đầu tiên của chúng tôi là đến ngay Air Việt Nam trên đường Độc Lập. Và chuyến bay DC six đưa Cát Đằng lên thành phố cao nguyên lúc hai giờ chiều để lại tôi ở  lại với  cõi lòng như lửa đốt. 

Ba đêm tôi  ăn không ngon, ngủ không yên ở nhà bà chị. Tôi chắp hai tay cầu nguyện Chúa, Phật và  tất cả các đấng siêu nhiên cho chuyến đi thuận buồm xuôi gió. Tôi hơi ân hận vì đã  lạc lòng trước những giọt nước mắt của bạn. Có chuyện gì xảy ra với Cát Đằng chắc tôi không sống nổi... 

Và chiều thứ hai tôi đã oà khóc tức tưởi khi thấy bạn bước ra từ chiếc Bus của Hàng không Việt Nam. 

Nhưng quả thật, chưa bao giờ tôi thấy bạn xinh như vậy. Mặt Cát Đằng hớn hở như trăng rằm, môi cười rất tươi. Nàng ôm choàng lấy tôi, hôn lên má : - “Cám ơn An Nhiên. Chúng mình cám ơn bạn vô cùng”. Những giận hờn trong tôi đều tan biến. 

Trên chuyến xe ra Huế, Cát Đằng tíu tít kể cho tôi bao nhiêu chuyện. Thành phố hoa, những con dốc mù sương, chuyến xe ngựa vòng quanh bờ hồ Xuân Hương và một tấm ảnh đầy ấn tượng.  Dưới ánh đèn huy hoàng có hàng chữ Lễ trao nhẫn với hai cái dấu như hai vương miện, bên một cái nhẫn to được trang trí cách điệu lộng lẫy, bạn tôi âu yếm lồng vào tay anh H. chiếc nhẫn Võ Bị. Họ như đôi tân lang và tân nương trong ngày cưới. Mãi mãi đây là một bí mật chỉ riêng ba người biết… 

Thỉnh thoảng chúng tôi qua Bến Ngự thăm nhà anh H. Mẹ anh coi Cát Đằng như con dâu tương lai. Bà kể về tuổi thơ vất vả của anh từ khi di cư vào Nam, về lúc cha anh mất, về người con trai cả tên Hùng phải lưu lạc vào Bình Dương kiếm sống. Có những đoạn xúc động, bà rươm rướm nước mắt. Cát Đằng ngồi kế bên bóp nhẹ tay bà. Một hình ảnh dễ thương làm sao. Bà còn dạy cho bạn tôi cách chế biến những món ăn mà con trai thích như canh cua rau đay, bún chả… 

Cuối năm 1972 anh H. ra trường. Anh có mười ngày phép trước khi về trình diện tại Sư đoàn 9 Bộ binh có biệt danh “ Mũi tên thép”, Bộ Tư Lệnh Sư đoàn đóng ở Vĩnh Long,Tư lệnh là Chuẩn Tướng Trần Bá Di. Chiến trường miền Trung đang sôi động  với chiến dịch tái chiếm Cổ thành Quảng Trị. Đêm đêm tiếng đại bác ì ầm từ phía Bắc vọng về. Thành phố Huế tràn ngập màu áo lính rằn ri.Cát Đằng có vẻ yên tâm với sự chọn lựa này dù hai người có xa nhau về không gian. Mười ngày, tôi phải ra sức bao biện cho bạn để họ có những giây phút hạnh phúc. 

Rồi cũng đến lúc chia ly. Chúng tôi tiễn anh vào Nam. Hình ảnh cuối cùng trong mắt tôi là cảnh chàng thiếu úy trẻ trai cầm chặt tay người yêu nói những lời từ biệt: “Em cười đi. Cát Đằng cười đi cho anh yên tâm. Anh sẽ về với em và sẽ thưa chuyện với ba mẹ”. Bạn tôi cười mà nước mắt hoen mi. 

Như muốn làm Cát Đằng yên tâm, thư anh H. gởi về liên tục. Anh đóng quân ở Cao Lãnh. Anh làm Đại đội trưởng  một đại đội trực thuộc Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 14. Anh nói về một vùng đất trù phú, những người dân miền Nam hồn nhiên, những đồng ruộng bạt ngàn, những cánh đồng chó ngáp… Anh ít kể chuyện chiến trường, chắc để người yêu bớt lo. 

Nhà ông Trưởng Ty muốn dạm ngỏ Cát Đằng trước khi con trai đi du học. Cô bạn tôi nói với ba mạ “Con chưa muốn lấy chồng” nhưng sau đó cô gặp riêng chàng trai và bảo “Tôi có người yêu rồi. Anh đừng mất công”.Tội nghiệp anh chàng cứ đứng ngẩn tò te. 

Cứ thế, những lá thư nối hai niềm vui. Cát Đằng mơ màng dự trù với tôi về tương lai. Một ngôi nhà  với ngọn lửa ấm và những đứa con ngoan sẽ ra đời. Ước mơ trong tầm tay với. Tôi chia sẻ hạnh phúc với bạn bằng nụ cười bao dung. 

Buổi chiều hai đứa ngồi trước sân hóng gió thì một cánh chim sâu sa xuống trước mặt. Bạn tôi nâng nó lên, âu yếm vuốt ve “Tội nghiệp mày chưa. Chị nuôi em nhé!”. Mạ Cát Đằng đi từ nhà sau lên hốt hoảng: “Chim sa cá nhảy. Ăn nói bậy bạ”. Rồi bà lấy một nắm gạo muối tung ra sân. Bạn tôi le lưỡi “Mạ sao mê tín dị đoan. Thả con chim  thấy tội bắt chết!” 

***

Huế tháng chín. Mùa thu. Những trái thanh trà da đã rám vàng. Tôi chở Cát Đằng lên Nguyệt Biều chọn những trái thật ngon về cúng Rằm tháng Tám. Bạn không quên lựa một cặp thật đẹp để biếu mẹ anh H. chưng bàn thờ. Hai đứa ngồi thòng chân xuống dòng nước sông Hương trên bến đò Dã Viên. Trời thật đẹp. Nắng vàng như mật. Gió hiu hiu. Cát Đằng thở dài “Phải chi có anh H ”. Tôi nguẩy vai “Rồi sẽ có ”. 

Rẽ vào căn nhà dốc Bến Ngự. Cô bạn nhanh nhẹn nhảy chân sáo trên lối đi quen thuộc. Nhà vắng ngắt. Mùi hương trầm thoang thoảng trên bàn thờ. Chị Hương ngồi lặng trên ghế, nước mắt chảy quanh. Bạn tôi hốt hoảng: “Có chuyện chi rứa chị? Mẹ mô rồi? ”. Chị Hương òa khóc: “ Mẹ với anh  Hùng đi Vĩnh Long. Em ơi, thằng H.”…. Cát Đằng  quỵ xuống đất. Tôi và chị Hương đỡ vội lên. Mặt bạn tái xanh, hơi thở ngắn như không còn sức sống. Tôi rót cho bạn một ly nước lọc rồi hỏi han chi tiết. Chị Hương kể cho tôi nghe trong tiếng sụt sịt. Anh Hùng từ Bình Dương gọi ra báo tin anh H. bị thương nặng trong cuộc hành quân vào mật khu ở quận Mỹ An, vùng Đồng Tháp Mười. Mẹ chị đang trên đường vào, chưa biết chi thêm.Trong bóng chiều chạng vạng, ba chị em ngồi yên lặng. Không ai đủ sức đưa tay bật ngọn đèn điện. Chao ôi! Tuần trước tôi vừa đưa thư cho bạn.  Anh đang đóng quân ở Đồng Tháp. Anh kể cho bạn nghe về Gò Công - quê hương của bà Từ Dũ mẹ vua Tự Đức; về cam Cái Bè; về mận Trung Lương …Thượng đế ác nghiệt vậy sao? Anh vừa tròn 24 tuổi, ra trường mới chín tháng… 

Không biết bằng cách nào tôi đã đưa Cát Đằng về đến nhà. Bạn ngồi sau tôi xiêu vẹo như một cái xác không hồn. Tôi nói với bác  gái bạn bị trúng gió rồi đưa bạn vào phòng. Chân tay bạn lạnh ngắt. Đêm ấy tôi xin ở lại, thi thoảng  lắng nghe tiếng rên rỉ đau đớn của Cát Đằng. Mọi ngôn ngữ trong giây phút này đều bất lực! 

Nhưng nỗi bất hạnh không chỉ ngang chừng đó.Trong khi Cát Đằng định thưa thật với ba mạ để xin phép vào  Vĩnh Long thì mươi hôm sau, mẹ anh H. nhắn ra anh H. không chỉ bị thương nặng mà còn mất tích. Cầm bằng như anh đã chết.Thôi còn mong chi nữa. Lần này thì bạn tôi quỵ ngã hoàn toàn. Nỗi đau ẩn giấu tận trong tim biến bạn thành một bóng ma câm lặng. Bác gái cứ căn vặn tôi hai đứa có chuyện chi không. Làm sao tôi dám trả lời. Thôi cứ đế bác tối tối thắp nhang ngoài cổng ngõ cầu cho con gái yêu đừng mắc “bệnh đàng dưới ”. 

Phải sau ba tháng mẹ anh H. mới ra Huế. Bà sút gần bốn kí và hốc hác hẳn đi. Bà ôm lấy Cát Đằng khóc nghẹn “Con ơi! Bác không có duyên làm mẹ con rồi!”. Cát Đằng òa lên nức nở. Thôi cứ để bạn khóc cho nhẹ lòng.Tôi thật đau xót khi thấy đêm đêm bạn lôi tấm ảnh hai người trao nhẫn ra ngắm nghía. 

Không hiểu sao nhà anh H. không lập bàn thờ. Có lẽ niềm tin của người mẹ cho rằng con mình chưa chết. Vâng, mất tích chưa hẳn là chết. Mắt anh sáng, tai anh to vậy mà. Chắc bác vẫn hy vọng một phép mầu nào đó  chăng? Căn nhà đóng kín cửa. Mẹ anh H. vắng nhà luôn. Chị  Hương bảo bà vào Bình Dương chơi với cháu nội cho đỡ buồn. Khu vườn rộng thui thủi một mình chị. Mỗi lần ghé thăm, nhìn Cát Đằng, chị lại bệu bạo “ Số em sao khổ thế H. ơi!” 

Những đợt trao trả tù binh hai bên ở Lộc Ninh, Quảng Trị làm cho Cát Đằng hi vọng. Biết đâu anh sẽ trở về. Anh chỉ bị thương thôi mà. Bạn chăm chú theo dõi trên những tờ báo Tiền Tuyến, Sóng Thần… Nhưng tháng ngày qua. Niềm hi vọng hầu như đã thành tuyệt vọng. Bất chấp hiệp định Paris, chiến sự ngày càng ác liệt. Máy bay  cứu thương liên tục hạ xuống bệnh viện Mang Cá trong Thành Nội… 

Rồi Huế nháo nhác, tan tác…Rồi đất nước tang thương… 

Ba Cát Đằng đi “cải tạo” vì bị xếp vào loại “ Ngụy quyền”. Bạn tôi bước xuống cuộc đời. 

Trải một tấm nilon ở góc chân cầu Trường Tiền, Cát Đằng đi bán chợ trời. Cô tiểu thư con nhà quyền quý ấy bây giờ phải bươn chải với gánh nặng áo cơm của cả gia đình. Bạn bán từng cái áo nhà binh cho người đi lao động, vài cái lon Guigoz tiện cho người đi thăm nuôi, những chiếc áo dài cũ của vợ các sỹ quan một thuở huy hoàng, gói thuốc lá Tam Đảo nặng mùi khét lẹt cho đến cái chén kiểu, ly tách sang trọng một thời vang bóng...Nhìn bạn đếm từng hào tiền Bắc sau buổi chợ, tôi chảy nước mắt. Nhưng một nửa đất nước đều như thế, biết làm sao. 

Thi thoảng nhờ em gái Hoàng Lan coi hàng, chúng tôi lên Thiên An quét lá thông về làm chất đốt. Củi cũng phải mua bằng tem phiếu mà gia đình chúng tôi làm gì có đặc quyền đặc lợi ấy. Sau  khi nhét đầy lá vào hai bao tải, chúng tôi ngồi dựa gốc cây nghỉ mệt. Cát Đằng âu sầu đưa mắt  nhìn chung quanh.Tôi biết trong đầu bạn đang nghĩ  về những kỷ niệm xưa. Cũng nơi này, ngày ấy có một cặp tình nhân thật đẹp đang nắm tay nhau đi dưới rặng thông. Cảnh đấy  người đây nhưng một người đà khuất bóng. Tôi không dám gợi lên điều gì với bạn. Mọi chuyện cứ như là một giấc mơ nhưng mỗi sáng mai thức dậy lại phải đối mặt với sự thật kinh hoàng. 

Thành phố tăm tối hẳn đi. Mới 8 giờ tối điện đã cúp. Những chiếc Honda đổi chỗ cho giai cấp cán bộ. Huế xuất hiện xe đạp thồ. Những khuôn mặt đau khổ nhếch nhác. Những câu ca dao hiện đại được thầm thì chuyền miệng. Những bài hát được chế biến bi hài. Người ta nhắc lại câu nói mười bốn chữ bất hủ của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu. “Rồi cứ thế ni mãi răng???” Mạ tôi ngữa mặt than trời rồi chặt hết những cây mai vàng thay vào mấy luống khoai lang cứu đói! 

Bốn năm sau, ba Cát Đằng chết trong tù vì sức tàn lực kiệt. Mạ bạn khô nước mắt đi thăm mộ chồng ngoài Thanh Hóa. Một mô đất trơ trọi trong rừng được đánh dấu bằng viên đá xanh lớn. Còn đâu người đàn ông khả kính trụ cột gia đình. Tóc bà bạc trắng. Cái lúm đồng tiền xưa kia đã trở thành ngoặc đơn rồi ngoặc kép. 

Từ nước ngoài người con trai yêu Cát Đằng ngày đó xuất hiện như một vị cứu tinh. Anh ta gởi về giúp gia đình bạn những xấp vải, những gói thuốc tây, những đồng đô la được khéo léo nhét trong hộp sữa… Tất cả chỉ nhằm một mục đích chinh phục tình yêu của người con gái Huế mà anh ta say đắm. Mạ bạn tha thiết khẩn nài “Con ơi! Thằng đó nó tốt, lại hiền lành, con nhà trí thức. Lấy hắn con cũng sướng mà các em cũng đỡ khổ. Với lý lịch này thì nhà mình không ngóc đầu lên được. Con chỉ có nước lấy anh xe thồ hoặc ông nông dân mà thôi”. Bạn tôi gục mặt vào hai bàn tay khóc nghẹn. Phải chăng bạn đang nghĩ đến một Thúy Kiều hiện đại? 

Tôi khuyên Cát Đằng: Mọi chuyện đã trở thành quá khứ. Anh H. mất rồi. Đã gần 7 năm. Bạn đâu phải là kẻ phụ tình. Trong hoàn cảnh này đôi khi phải thực tế.  Bạn yên lặng gật đầu. 

Mọi chuyện được thu xếp nhanh chóng. Bà mẹ chú rể từ nước ngoài trở về. Một vài lễ nghi cần thiết trong buổi giao thời. Và xúc tiến giấy tờ bảo lãnh. 

Tôi đưa Cát Đằng lên thăm chị Hương  lần cuối. May sao lại gặp  mẹ anh H. từ  Bình Dương trở về. Bác bảo có thể bác  sẽ vào trong đó ở hẳn. Bác ôm vai bạn tôi: “Bác mừng cho con. Biết tin này ở đâu đó chắc H. vui lắm”. Trên bàn thờ vẫn chưa có ảnh của anh. Ghê gớm thay lòng tin của người mẹ. Bạn tôi xin phép được lạy trước bàn thờ ba lạy và nhét vào túi mẹ anh H. chút vốn liếng còm cỏi. Nước mắt người mẹ ứa ra tràn trề. Bà khẽ kêu “ H. ơi! ”. 

Trước khi xuất cảnh, Cát Đằng đến nhà tôi ngủ lại một đêm. Bạn đem theo cái hộp bánh CHOCOLATE chứa  những bức thư của hai người, tấm ảnh trao nhẫn được đặt lên trên.  Cát Đằng bảo tôi “An Nhiên là một chứng nhân quan trọng  trong mối tình lớn của mình. Mình không thể mang theo kỉ vật quý giá này. Bạn giữ giúp mình cho đến lúc nào còn có thể ”. Tôi cất vào tủ sách, lòng ngậm ngùi thương bạn. 

Thời gian qua, Cát Đằng đã có một gia đình êm ấm. Ông chồng thành đạt, hai con một trai một gái xinh xắn. Cả hai đang định cư ở thành phố Denver, tiểu bang Colorado. Tôi mừng cho bạn. Cuối cùng, một cô gái ngoan hiền như bạn tôi nhất định phải được sung sướng. Qua những cuộc  trò chuyện từ nước ngoài, tôi tránh gợi chuyện ngày xưa 

Tôi cũng đã có gia đình. Một ông chồng do bàn tay số mệnh sắp đặt. Một ông chồng yêu vợ thương con nhưng vô tâm. Tôi cũng chẳng bao giờ hé môi về chuyện bạn mình…

***  

Ngày mai, gia đình tôi sẽ vào Nam lập nghiệp. Mở tủ sách, tôi cầm cái hộp bánh cũ. Những bức thư  nhuốm màu thời gian nhưng tấm ảnh vẫn còn rất rõ. Ôi! Nụ cười hạnh phúc của cả hai người. 

Tôi không thể đem chúng theo. Đốt thì tôi không nỡ. Suy đi tính lại, tôi quyết định đem lên nhà chị Hương, nhờ chị đặt trên bàn thờ anh H. Không còn gì để hy vọng về anh nữa rồi. 

Căn nhà vẫn như xưa dù thời gian có làm nó già và cũ kỹ hơn. Tiếng chim sâu vẫn kêu lách chách trên những vòm cây xanh. Tôi dựng chiếc xe vào gốc ngọc lan, lòng bùi ngùi. Kỷ niệm ngày xưa ùa về trong ký ức. Một chiếc xe lăn trên hàng hiên. Tôi trách mình đã lâu không thăm mẹ anh. Cuộc sống bận rộn với cơm áo, gạo tiền làm mình trở thành người có lỗi. 

Tôi tự nhiên đẩy cửa vào phòng khách khép hờ. Một người đàn ông nằm trên ghế sofa, tay cầm cuốn sách, chiếc chăn mỏng đắp ngang thân, phía bên dưới là một… khoảng trống. Anh ngước nhìn lên. Có phải tôi đang mơ? Đôi mắt ấy, gương mặt ấy… Đúng là anh H. Anh cất tiếng “An Nhiên đấy ư em? ”. Tôi bàng hoàng, ngơ ngẩn. 

Vâng, anh H. Anh  bị thương nặng nhưng không chết. Trong cuộc hành quân của Tiếu đoàn  vào mật khu Đồng Tháp Mười, đại đội của anh sa vào ổ phục kích. Môt mảnh B40 đã bay vào lưng anh, chạm ngay cột sống. Anh được đưa về quân y viện Phan Thanh Giản, Cần Thơ. Bác sỹ cho biết mảnh đạn đã làm đứt dây thần kinh tủy sống dẫn đến khả năng bại liệt suốt đời.  Trong cái đau đớn tận cùng của thể xác, anh vẫn nghĩ đến Cát Đằng. Không thể gắn số phận bất hạnh của mình đối với người yêu, anh cắn chặt răng bảo mẹ báo tin với Cát Đằng là mình bị mất tích. Và người mẹ đã làm theo lời anh… 

 Từ Cần Thơ, anh được chuyển vể Tổng y viện Cộng Hòa. Các bác sỹ và y tá tận tâm chăm sóc anh. Vết  thương bên ngoài tạm ổn, anh  sang Trung tâm phục hồi chức năng. Mẹ già theo sát anh từng bước. Đó là lý do khiến bà bảo với Cát Đằng mình vào Nam sống với người anh cả. 

Sau ngày 30 tháng 4, tất cả thương binh nặng nhẹ đều bị tống ra đường. Anh về Bình Dương nương tựa nhà anh Hùng. Vết thương không còn được quân y viện  chăm sóc, lâu ngày bị hoại tử và hai chân anh bị tháo khớp tới gối. Mẹ già mất, Cát Đằng đã đi xa, anh quyết định về Huế sống phần đời còn lại bên người chị gái thương yêu. Gần mười mấy năm nay anh sống nhờ vào sự cưu mang, đùm bọc của các khóa Võ Bị ở nước ngoài, những chiến hữu cùng đơn vị và một số anh em còn kẹt lại ở quê nhà... Cao quý thay tình nghĩa đồng môn của những chàng trai cùng trường Mẹ! Anh cũng tự ôn kiến thức để  dịch thuật, để luyện thi cho các học sinh nghèo vào Đại học. Cụôc sống không đến nỗi thấy mình là người vô dụng. 

Cầm xấp thư và tấm hình, anh H. trầm ngâm bảo tôi: “Anh cám ơn An Nhiên. Cố vật đã tìm về cố chủ. Cứ để cho Cát Đằng nghĩ rằng anh đã chết. Đó chính là tình yêu của anh dành cho cô ấy”. Anh nâng chiếc nhẫn có viên hồng ngọc trên ngón tay áp út, âu yếm hôn vào nó. Chiếc nhẫn năm xưa, Cát Đằng đã lồng vào tay anh trong đêm Lễ trao nhẫn trên Vũ đình trường. 

Một cơn gió lạnh thoảng qua. Mùa Đông đã về trên thành phố

 Hương Thủy